#وقایع و #هشتک های مهم #ماه_شعبان
- ولادت حضرت امام حسین(ع) (۳ شعبان ۳ق)
- ولادت حضرت عباس(ع) (۴ شعبان ۲۶ق)
- ولادت حضرت امام سجاد(ع) (۵ شعبان ۳۸ق)
- ولادت حضرت علی اکبر(ع) (۱۱ شعبان ۳۲ق)
- ولادت حضرت امام مهدی(عج) (۱۵ شعبان ۲۵۵ق)
- ولادت حضرت رقیه (س) (بقولی)
تمامی مناسبتهای #ماه_شعبان
.
.
روز 01
مناسبت 01: درگذشت “ابن طاووس” فقیه و ادیب مسلمان(693 ق)
شرح مناسبت:
غیاث الدین ابومظفر عبدالکریم ابن احمد معروف به ابن طاووس در سال 648 از خاندان معروف بنی طاووس که از نوادگان شیخ طوسی بوده اند، به دنیا آمد. در یازده سالگی حافظ قرآن شد و سپس از محضر پدرش و استادانی همچون محقق حلی، ابن سعید حلی، سید ابن طاووس و خواجه نصیرالدین طوسی به فراگیری علوم دینی و ادبی پرداخت. وی سپس به تدریس و تربیت شاگردان روی آورد و کتاب هایی تالیف نمود.
.
.
مناسبت 02: رحلت عالم بزرگوار شیخ “محمد حسن نجفی” مؤلف و فقیه گرانقدر شیعه(1266ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ محمد حسن فرزند شیخ محمدباقر نجفی در سال 1200 ق در نجف اشرف دیده به جهان گشود. پس از طی مقدمات، در نوجوانی به درس خارج فقه و اصول راه یافت و خوشه چین حلقه ی درس آیات عظام شیخ جعفرکاشف الغطاء، سیدمهدی بحرالعلوم، سیدجواد عاملی و شیخ موسی کاشف الغطاء گردید. در 25 سالگی به درجه ی اجتهاد رسید و از همان سال نگارش کتاب گرانقدر “جواهر الکلام” را آغاز کرد. جواهر الکلام، این دائرة المعارف فقه شیعه، ثمره ی 32 سال تلاش شبانه روزی او، اینک، معتبرترین متنِ درسی عالی ترین سطح دروس حوزه های علمیه ی شیعه، یعنی درس خارجِ فقه است. وی که در حوزه ی نجف، کرسی تدریس داشت شاگردان فراوانی تربیت نمود که حضرات آیات سیدحسین کوه کمری، شیخ جعفر شوشتری و ملاعلی کنی از آن جمله اند. صاحب جواهر تا آخرین لحظات عمر به تألیف مشغول بود. در اواخر عمر تصمیم به شرح کتابی دیگر گرفت، امّا پیمانه ی عمرش به سرآمد. سرانجام این عالم کم نظیر در 66 سالگی در نجف اشرف وفات یافت و پس از تشییعی باشکوه، بدن مطهر او را در مقبره ای که خود جنب مسجدش در نجف آماده کرده بود، به خاک سپردند. شیخ محمد حسن نجفی در پایان عمر زمام امور دینی را پس از خود به شاگرد فقیه و فرزانه اش شیخ مرتضی انصاری سپرد و جان به جان آفرین تسلیم نمود.
.
.
.
.
روز 02
مناسبت 01: واجب شدن روزه ی ماه مبارک رمضان(2 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 02: تولد “خواجه عبداللَّه انصاری” عارف والامقام و نویسنده ی بزرگ اسلامی(396 ق)
شرح مناسبت:
خواجه عبداللَّه انصاری هروی بن ابی منصور که نَسَبَش با شش واسطه به ابوایوب انصاری، صحابی پیامبر(ص) می رسد، از عرفا و بزرگان صوفیه می باشد.وی که به شیخ الاسلام معروف است در اواخر قرن چهارم در هرات به دنیا آمد. خواجه از نه سالگی شعر می گفت و سپس برای خدمت به اسلام، مسافرت نمود. او شعر پارسی و عربی را نیکو می سرود و در جوانی در علوم دینی و حفظ اشعارِ عرب، مشهور بود. همچنین وی در حدیث و فقه مهارت داشت و در تصوف دارای مقامی عالی است. محل اقامتش، بیشتر در هرات بود و در آنجا، تا پایان عمر به تعلیم و ارشاد اشتغال داشت. وی دارای حافظه ای قوی و استعدادی بالا بوده است. بیشتر شهرت خواجه عبداللَّه انصاری به جهت رسالات و کُتب مشهوری است که آن ها را نگاشته که تفسیر قرآن، کنزُالسّالکین، رساله ی دل و جان، اُنسُ المُرید، انوارُ التَّحقیق، شَمس المجالس، منازل السائرین و مناجات فارسی از آن جمله اند. خواجه عبداللَّه انصاری در سال 481 ق در 85 سالگی درگذشت.
.
.
مناسبت 03: آغاز اولین حمله ی امیر تیمور گورکانی به سرزمین خوارزم(773 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 04: تصرف شهر نخجوان در قفقاز توسط سپاهیان امپراتوری عثمانی(920 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 05: انتشار نخستین شماره از روزنامه ی “نسیم شمال”(1325 ق)
شرح مناسبت:
سیداشرف الدین حسینی قزوینی از شاعران و روزنامه نویسان دوره ی نهضت مشروطه بود که روزنامه ی نسیم شمال را تاسیس و منتشر کرد. روزنامه ی نسیم شمال که پس از پیروزی مشروطه خواهان، در تهران منتشر می شد، حاوی مقالات و اشعار فکاهی و طنز بود و این مطالب در نکوهش اعمال ظالمانه و بی عدالتی های محمدعلی شاه قاجار و عوامل دست نشانده ی وی منتشر می گشت. نسیم شمال مقبولیت عام یافت و خودِ سید اشرف الدین حسینی قزوینی نیز به مناسبت روزنامه اش، به نسیم شمال معروف شد.
.
.
.
.
روز 03
مناسبت 01: ولادت امام حسین(ع)(4 ق)
شرح مناسبت:
سید جوانان اهل بهشت، ریحانه ی باغ رسالت، یکی از دو گوشواره ی عرش خدا، خامس آل عبا، سرور آزادگان جهان، حضرت امام حسین(ع) در سوم شعبانِ سال چهارم هجری در مدینه ی منوره به دنیا آمد. ابوعبداللَّه، کنیه و سید شباب اهل الجنه، سبط النبی، مبارک و سیدالشهدا از القاب آن حضرت می باشند. اخبار و احادیث گوناگون در فضایل و مناقب آن بزرگوار از شیعه و سنی فوق تواتر است. نام آن حضرت، زینت بخشِ تاریخ انسانیت و قیام او سرخط و الگوی قیام ها و نهضت های جهان است. آموزشگاه فداکاری را او یگانه آموزگار است و دانشگاه شهامت و شهادت را او یکتا استاد. پیامبر اکرم درباره ی نواده ی گرامی خویش فرموده است: حسین را در دل های مؤمنان، محبتی ژرف و پنهان است و او دری از درهای بهشت می باشد. سوگند به آن که جانم به دست اوست که حسین در آسمان ها، بیش از روی زمین به عظمت یاد می شود و او زیور آسمان و زمین است.
.
آیات و احادیث متناسب:
پیامبرصلی الله علیه وآله: أحَبَّ اللَّهُ مَن اَحَبَّ حُسَیناً
هر که حسین را دوست بدارد، خداوند دوستدار او است
بحار الأنوار، ج 43، ص 261.
حذیفة بن یمان: پیامبرصلی الله علیه وآله را دیدم که دست حسین بن علی علیه السلام را گرفته بود و می گفت: یا أیُّهَا النّاسُ هذا الحُسَینُ بنُ عَلِی فَاعِرفُوهُ فَوَ الَّذی نَفسِی بِیَدِهِ إِنَّهُ لَفی الجَنَّةِ و مُحِبِّهِ فِی الجَنَّةِ و مُحِبِّی مُحِبِّیهِ فی الجَنَّةِ
ای مردم! این حسین، فرزند علی است. او را بشناسید. سوگند به آن که جانم در دست اوست، او و دوستدارانش و دوستداران دوستدارانش در بهشت اند
الأمالی، صدوق، ص 355.
سلمان فارسی: حسین بن علی علیه السلام روی زانوی پیامبرصلی الله علیه وآله نشسته بود و پیامبر او را می بوسید و می گفت: أنتَ الإمامُ ابنُ الإمامِ أبُو الأئمَةِ، تِسعَةٌ مِن صُلبِکَ و تاسِعُهُم قائمُهُم
تو امام، فرزند امام و پدر امامان هستی که نُه تن از ایشان از نسل تو هستند و نهمین آنان قیام کننده آنها است
مناقب آل أبی طالب، ج 2، ص 195.
امام حسین علیه السلام: مَن عَبَدَ اللَّهَ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللَّهُ فَوقَ أمانِیِّهِ و کِفایَتِهِ
هر که خدا را، آن گونه که سزاوار او است، بندگی کند، خداوند بیش از آرزوها و کفایتش به او عطا کند
بحار الأنوار، ج 71، ص 183.
امام حسین علیه السلام: لاتَقولُوا بِألسِنَتِکُم ما یَنقُصُ عَن قَدرِ کُم
چیزی را بر زبان نیاورید که از ارزش شما بکاهد
جلاءالعیون، ج 2، ص 205.
امام حسین علیه السلام: إنَّ حَوائِجَ النّاسِ اِلَیکُم مِن نِعَمِ اللَّهِ عَلَیکُم فَلاتَمَلُّوا النِّعَمَ
نیاز مردم به شما از نعمت های خدا بر شما است؛ از این نعمت افسرده و بیزار نباشید
بحار الأنوار، ج 74، ص 205.
امام حسین علیه السلام: مَن سَرَّهُ أن یُنسَأَ فی أَجَلِهِ و یُزادَ فی رِزقِهِ فَلیَصِلْ رَحِمَهُ
هر که خوش دارد مرگش به تأخیر افتد و روزی اش افزون شود. با خویشانش پیوند برقرار کند
بحار الأنوار، ج 74، ص 91.
امام حسین علیه السلام: مِن عَلاماتِ أسبابِ الجَهلِ المُماراةُ لِغَیرِ أهلِ الفِکرِ
از نشانه های نادانی، جدل با بی فکران است
تحف العقول، ص 248.
امام حسین علیه السلام: مَن طَلَبَ رِضَی النّاسِ بِسَخَطِ اللَّهِ وَکَلَهُ اللَّهُ إلَی النّاسِ
هرکه با خشم خدا، خواهان خشنودی مردم باشد، خداوند او را به مردم وامی گذارد
الأمالی، صدوق، ص 268.
امام حسین علیه السلام: مَن أحجَمَ عَنِ الرَّأی و عَیِیَت بِهِ الحِیَلُ، کانَ الرِّفقُ مِفتاحُهُ
هر که از اظهار نظر درماند و راه چاره درمانده اش کند، نرمی و مدارا کلید او باشد
میزان الحکمه، ح 6869.
.
.
مناسبت 02: روز پاسدار
شرح مناسبت:
در جمهوری اسلامی ایران، سوّم شعبان، سالروز ولادت باسعادت امام حسین(ع)، به عنوان روز پاسدار، نام گذاری شده است. پاسداران انقلاب اسلامی در ایران با تأسّی به شجاعت، مردانگی، استواری، ایمان و فضایل اخلاقی امام حسین(ع)، در راه حفظ آرمان های والای اسلام و انقلاب اسلامی و نیز حراست از تمامیّت ارضی جمهوری اسلامی، صحنه هایی فراموش نشدنی و حماسه هایی با شکوه آفریدند و خود، سرمشق جوانانِ مؤمن و آزادی خواه جهان شدند.
آیات و احادیث متناسب:
پیامبرصلی الله علیه وآله: رِباطُ یَومٍ فی سَبیلِ اللَّهِ خَیرٌ مِن قِیامِ شَهرٍ و صِیامِهِ
یک روز مرزبانی در راه خدا از یک ماه شب زنده داری و روزه داری بهتر است
عوالی اللآلی، ج 1، ص 87.
پیامبرصلی الله علیه وآله: عَینانِ لاتَمَسُّهُمَا النّارُ: عَینٌ بَکَت مِن خَشیَةِ اللَّهِ و عَینٌ باتَ تَحرُسُ فی سَبیلِ اللَّهِ
دو چشمند که آتش به آنها نمی رسد: چشمی که از ترس خدا بگرید و چشمی که شب ها در راه خدا نگهبانی دهد
سنن الترمذی، ج 3، ص 96.
امام علی علیه السلام: خَیرُ النّاسِ رَجُلٌ حَبَسَ نَفسَهُ فِی سَبیلِ اللَّهِ یُجاهِدُ أعداءَهُ یَلتَمِسُ المَوتَ أوِ القَتلَ فی مَصافِّهِ
بهترین مردم کسی است که در راه خدا خویشتن داری می کند و با دشمنان او به نبرد برمی خیزد، و مرگ یا کشته شدن در میدان نبرد را آرزو می کند
مستدرک الوسائل، ج 11، ص 17.
.
.
مناسبت 03: ورود امام حسین(ع) به مکه ی منوره(60 ق)
شرح مناسبت:
چون معاویه در نیمه ی رجب سال شصت هجری از دنیا رفت، برخلاف مفاد قرارداد صلح با امام حسن(ع)، یزید را به جای خویش نصب کرد و اُمرای یزید در سرزمین های اسلامی از مردم برای او بیعت می گرفتند. یزید به والی خود در مدینه دستور داد تا از بزرگان این شهر به ویژه امام حسین(ع) بیعت بگیرد و گرنه آنان را به قتل برساند. امام حسین(ع) پس از آگاهی از موضوع، به اتفاق افراد خانواده، برادران و برادرزادگان خود از مدینه خارج شد و به سوی مکه حرکت کرد. آن حضرت در اواخر ماه رجب سال شصت از مدینه بیرون آمد و در سوم شعبان وارد مکه گردید. این اقامت تا ماه ذیحجه ادامه یافت و امام در آن تاریخ، راهی عراق گردید.
.
.
مناسبت 04: تولد عارف شهیر میرزا “محمدحسن اصفهانی” معروف به “صفی علی شاه” (1251 ق)
شرح مناسبت:
حاج میرزا محمد حسن بن محمد باقر اصفهانی معروف به صفی علی شاه از اکابر عرفای قرن سیزدهم، متولد اصفهان بود. وی در خردسالی به یزد رفت و تحصیلات اولیه را در آن شهر به پایان رسانید، سپس از راه هندوستان عازم مکه شد. در این مسافرت ها اصول و قواعد فقه و سیر و سلوک را که اخذ آن ها منجر به خدمت مشایخ طریقت و قبول ارادت است به دست آورد و در پایان عمر خویش، در تهران اقامت گزید. از وی چندین اثر علمی باقی مانده است که زُبدَةُ الاَسرار، بَحرُ الحَقایق و تفسیر قرآن به نظم و … از آن جمله اند. صفی علی شاه در 24 ذی قعده ی 1316 ق در 65 سالگی در تهران درگذشت و در خانقاهِ خود به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 05: تولد آیت اللَّه “سیدحسین خادمی” رییس حوزه ی علمیه ی اصفهان(1319 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه حسین خادمی پس از طی دروس مقدماتی در اصفهان، برای ادامه ی تحصیلات خود راهی حوزه ی علمیه ی نجف اشرف گردید و با بهره گیری از اساتید بزرگ نجف، به درجه ی اجتهاد نایل آمد. آیت اللَّه خادمی سپس به اصفهان بازگشت و علاوه بر تدریس و تالیف، در عرصه ی سیاست نیز حضوری فعال داشت. ایشان از مخالفان سیاست های ضد دینی رضاخان بود و در مبارزات ملی شدن صنعت نفت شرکت کرد. با اوج گیری و گسترش مبارزات حضرت امام خمینی، برای تحقق نظام اسلامی در ایران، بر فعالیت های سیاسی و انقلابی خود افزود و در این راه، تلاشی فراوان از خود نشان داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به نمایندگی از مردم استان اصفهان به مجلس خبرگان رهبری راه یافت و چند سالی نیز ریاست حوزه ی علمیه ی اصفهان را بر عهده گرفت. رهبر سعادت یا دین محمد(ص) از آثار ایشان است. وفات این روحانی مجاهد برابر با بیستم اسفند ماه 1363 ش در 86 سالگی در اصفهان واقع شد.
.
.
.
.
روز 04
.
مناسبت 01: ولادت حضرت اباالفضل العباس(ع)(26 ق)
شرح مناسبت:
حضرت اباالفضل العباس(ع) فرزند برومند امام علی(ع) از مادری مشهور به ام البنین متولّد شد. حضرت اباالفضل(ع) از محضر پدری چون امیرالمؤمنین و برادرانی همچون امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، فیوضات علمی، معنوی و اخلاقی برگرفت و در کمالات گوناگون به جایگاه رفیعی دست یافت. حضرتش پس از شهادت پدر از همراهی و یاری برادرانش فروگذار نکرد و سرانجام به همراه امام و پیشوای خود، حضرت امام حسین(ع) در صحرای کربلا به شهادت رسید.
آیات و احادیث متناسب:
امام حسین علیه السلام: یا عَبّاسُ إرکَبْ، بِنَفسی أنتَ یا أخی
ای عبّاس، بر اسب سوار شو؛ جانم فدایت ای برادرم!
الإرشاد، ج 2، ص 90.
امام سجّادعلیه السلام: رَحِمَ اللَّهُ العَبّاسَ فَلَقَد آثَرَ و أبلی و فَدی أخاهُ بِنَفسِهِ
رحمت خدا بر عبّاس! ایثار کرد و کوشید و جان فدای برادرش کرد
الخصال، ج 1، ص 68.
امام سجّادعلیه السلام: أنَّ لِلعَبّاسِ عِندَاللَّهِ مَنزِلَةٌ یَغبِطُهُ بِها جَمیعُ الشُّهداءِ یَومَ القیامَةِ
عبّاس را نزد خداوند منزلتی است که در روز قیامت همه شهیدان بر آن رشک می برند
بحار الأنوار، ج 22، ص 274.
امام صادق علیه السلام: کانَ عَمُّنَا العَبّاسُ بنُ عَلِیٍّ نافِذَ البَصیرَةِ صُلبَ الإیمانِ جاهَدَ مَعَ أبی عَبدِاللَّهِ و أبلی بَلاءً حَسَناً و مَضی شَهیدَاً
عموی ما، عبّاس، دارای بینشی ژرف و ایمانی راسخ بود؛ همراه با امام حسین علیه السلام جهاد کرد و نیک آزمایش داد و به شهادت رسید
عمدة الطّالب، ص 356.
.
.
مناسبت 02: روز جانباز
شرح مناسبت:
چهارم شعبان سالروز ولادت با سعادت حضرت اباالفضل(ع) در جمهوری اسلامی ایران روز جانباز نامیده شده است.
آیات و احادیث متناسب:
پیامبرصلی الله علیه وآله: مَن جُرِحَ فی سَبیلِ اللَّهِ جاءَ یَومَ القِیامَةِ ریحُهُ کَرِیحِ المِسکِ … عَلَیهِ طابَعُ الشُّهَداءِ
هر کس در راه خداوند مجروح شود، در حالی وارد قیامت می شود که بویش چون بوی مشک است … و نشان شهیدان را دارد
میزان الحکمه، ح 9814.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “ابوسعید ابوالخیر” عارف و شاعر معروف(440 ق)
شرح مناسبت:
ابوسعید فضل بن ابی الخیر از اکابر و مشایخ عرفا و صوفیِ نامی قرن پنجم هجری در اواسط قرن چهارم هجری به دنیا آمد. وی از کودکی ریاضات سخت کشید و به خدمت جمعی از بزرگان صوفیه رسید. ابوسعید ابوالخیر پس از تَحمّل رنج فراوان در این راه، از دست بعضی از بزرگان، خرقه ی خلافت گرفت و در خانقاه خود در میهنه و نیشابور به ارشاد سالکان و وعظ و هدایت مردم پرداخت. وی از اولین کسانی است که نظریه ی وحدت وجود را در خراسان پراکند و قول و سماع را در میان خانقاهیان متداول ساخت و از این حیث در تاریخ تصوف، مقامی خاص دارد. ابوسعید در هشتاد و سه سالگی در میهنه وفات یافت. اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابوسعید، شرح مفصلی از احوال اوست که توسط محمدبن منور یکی از نوادگان ابوسعید تالیف شده است.
.
.
مناسبت 04: آغاز قیام شاهزاده “اسماعیل میرزا صفوی” جهت ایجاد حکومت صفویه(905 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
روز 05
مناسبت 01: ولادت حضرت امام سجاد(ع)(38 ق)
شرح مناسبت:
امام چهارم شیعیان حضرت امام سجاد(ع) در پنجم شعبان سال سی و هشت هجری در مدینه به دنیا آمد. در سال و ماه ولادت حضرت، اختلاف است ولی این تاریخ معتبرتر می باشد. ابومحمد و ابوالحسن از کنیه های ایشان و مشهورترین القابش، زین العابدین، سیدالعابدین و سجاد است. مادر وی شهربانو (شاه زنان) دختر یزدگرد سوم می باشد. آن حضرت در بقیه ی حکومت یزید و حکومت معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک مروان و ولید بن عبدالملک زندگی می کرده است. برای آن حضرت یازده پسر و چهار دختر ذکر کرده اند.
آیات و احادیث متناسب:
امام باقرعلیه السلام: إنَّ عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیه السلام قاسَمَ اللَّهَ مالَهُ مَرَّتَینِ
امام علی بن حسین علیه السلام دارایی خود را دوبار در راه خدا تقسیم کرد
مناقب آل أبی طالب، ج 3، ص 294.
امام صادق علیه السلام: کانَ عَلیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام إذا قامَ فِی الصَّلوةِ کَأَنَّهُ ساقُ شَجَرَةٍ لایَتَحرَّکُ مِنهُ شَی ءٌ إلّا ما حَرَّکَهُ الرِّیحُ مِنهُ
امام سجّادعلیه السلام هرگاه به نماز می ایستاد چنان تنه درختی بود که چیزی از آن نمی جنبید مگر آنچه را که باد می جنباند
الکافی، ج 3، ص 300.
امام سجّادعلیه السلام: مَن رَمَی النّاسَ بِما فیهِم رَمَوهُ بِمالَیسَ فیهِ
هر کس مردم را به دلیل چیزی که در آنان هست، وانهد، او را به دلیل چیزی که در او نیست، وا می نهند
بحار الأنوار، ج 75، ص 261.
امام سجّادعلیه السلام: نَظَرُ المُؤمِنِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ لِلمَوَّدَةِ و المَحَبَّةِ لَهُ عِبادَةٌ
نگاه مؤمن به چهره برادر مؤمن خود از روی دوستی ومحبّت به او عبادت است
تحف العقول، ص 282.
امام سجّادعلیه السلام: کانَ آخِرُ ما أوصی بِهِ الخِضرُ مُوسی بنَ عِمران علیهما السلام أن قالَ لاتُعَیِّرَ نَّ أحَداً بِذَنبٍ
آخرین سفارش حضرت خضر به حضرت موسی این بود که: هرگز کسی را به سبب گناهش خوار نکن
الخصال، ص 111.
امام سجّادعلیه السلام: کَفی بِنَصرِاللَّهِ لَکَ أن تَری عَدُوَّکَ یَعمَلُ بِمَعاصِی اللَّهِ فِیکَ
تو را یاری خدا همین بس که می بینی دشمنت به قصد تو خدا را نافرمانی می کند
بحار الأنوار، ج 78، ص 136.
امام سجّادعلیه السلام: رأیتُ الخَیرَ کُلَّهُ قَدِ اجتَمَعَ فی قَطعِ الطَّمَعِ عَمّا فی أیدی النّاسِ
همه خوبی ها را در بریدن طمع از آنچه در دست مردم است، دیدم
بحار الأنوار، ج 73، ص 171.
امام سجّادعلیه السلام: وَیلٌ لِمَن غَلَبَت آحادُهُ أعشارَهُ
وای به حال کسی که یکانش (گناهان) بر ده گانش (نیکی ها) چیره شود
بحار الأنوار، ج 71، ص 243.
امام سجّادعلیه السلام: مُجالَسَةُ الصّالِحینَ داعِیَةٌ إلَی الصَّلاحِ
همنشینی با صالحان، به سوی صلاح رهنمون می شود
بحار الأنوار، ج 78، ص 304.
امام سجّادعلیه السلام: أمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ عَلَیکَ فَأن تَشکُرَهُ و تَذکُرَ مَعروفَهُ و تُکسِبَهُ المَقالَة الحَسَنَةَ و تُخلِصَ لَهُ الدُّعاءَ فیما بَینَکَ و بَینَ اللَّهِ
حق کسی که بر تو نیکی می کند، این است که او را سپاس بگویی و نیکی اش را به زبان آوری و از وی به خوبی یاد کنی و میان خود و خداوند برایش خالصانه دعا کنی
الخصال، ص 568.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “محمد بن زکریای رازی” دانشمند نامدار جهان اسلام(313 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن زکریای رازی در سال 251 ق در شهر ری به دنیا آمد. ابتدا به کیمیاگری پرداخت و در نهایت به شیمی روی آورد. سپس درعلوم طب، هندسه، منطق و فلسفه نیز مهارت یافت. رازی سال های بسیاری ازعمر خویش را در تجزیه و ترکیب عناصر و مواد طبیعی صرف کرد و موفق به کشف الکل و تهیه ی اسید سولفوریک شد. محمد بن زکریا علاوه بر تحقیقات علمی و طبابت، به تدریس و تربیت شاگردان نیز می پرداخت. تالیفات وی را تا حدود 250 اثر در رشته های مختلف علمی ذکر کرده اند که در زمینه های طب، طبیعیات، منطق، ریاضی و نجوم، تفسیر، فلسفه، مابعدالطبیعه، الهیات و … نگاشته است. از مهم ترین کتاب های محمد بن زکریا، الحاوی و المنصوری است.
.
.
مناسبت 03: تصویب معاهده ی ترکمانچای بین ایران و روس(1243 ق)
شرح مناسبت:
به موجب معاهده ی ترکمانچای که پس از شکست ایران در دومین دوره ی جنگ با روسیه در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار منعقد گردید، ولایات وسیع ایروان و نخجوان به روسیه واگذار شد. همچنین ایران سی میلیون روبل معادل پنج میلیون تومان به روسیه غرامت داد. حق کشتی رانی برای کشتی های روسی تایید شد و اتباع روسیه در ایران نیز امتیاز قضاوت کنسولی یا کاپیتولاسیون را به دست آوردند. دولت روسیه در برابر این همه امتیاز، تنها ولیعهدی عباس میرزا از شاهزادگان قاجار را به رسمیّت شناخت.
.
.
مناسبت 04: درگذشت عالم برجسته “میرزا ابوالقاسم اردوبادی” (1333 ق)
شرح مناسبت:
میرزا ابوالقاسم مجتهد اردوبادی در جمادی الثانی 1274 قمری در اردوباد آذربایجان به دنیا آمد. در هفده سالگی جهت تحصیل علوم دینی وارد حوزه ی علمیه ی تبریز گردید و پس از چندی عازم نجف شد. در نجف از میرزای بزرگ اجازه ی اجتهاد گرفت. پس از وفات آقایان فاضل شرابیانی و میرزا حسن مامقانی به موطن خود برگشت و مرجعیت اهالی آذربایجان و قفقاز را عهده دار گردید. از مجتهد اردوبادی، شصت عنوان کتاب و رساله درفقه و اصول به جای مانده است.
.
.
مناسبت 05: درگذشت مبلغ و مفسر قرآن “حاج آقا حسین اثنی عشری” (1384 ق)
شرح مناسبت:
حاج آقا حسین اثنی عشری، مفسر عالی قدر قرآن در سال 1318 ق در شهر ری ولادت یافت و پس از فراگیری مقدمات و ادبیات در تهران، در سال 1349 ق به قم سفر کرد. پس از آموختن سطوح، در درس خارج آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری شرکت جست و سپس از درس آیت اللَّه سیدمحمد حجّت و آیت اللَّه سیدمحمدتقی خوانساری استفاده نمود. در سال 1362 به شهر ری بازگشت و در آستانه ی مقدس حضرت عبدالعظیم به اقامه ی جماعت و تبلیغ و تفسیر قرآن پرداخت. حاج آقا اثنی عشری در امر به معروف، فوق العاده جدّی بود. سرانجام این عالم عامل درسال 1384 در 66 سالگی بر روی منبر دچار سکته ی قلبی گردید و بدرود حیات گفت. مهم ترین تفسیر وی، تفسیر اثنی عشری نام دارد و علاوه بر آن دارای تألیفات دیگری نیز می باشد.
.
.
.
.
روز 06
مناسبت 01: شهادت علامه “ابراهیم خویی” عالم مسلمان ایرانی(1325 ق)
شرح مناسبت:
علامه ابراهیم خویی در سال 1247 ق در خوی متولد شد و پس از فراگیری مقدمات علوم، راهی نجف اشرف گردید. وی در محضر استادانی هم چون شیخ مرتضی انصاری و شیخ حسین کوه کمره ای کسب فیض کرد و به اجتهاد دست یافت. پس از آن به ایران بازگشت و در زادگاه خود به ارشاد مردم، تدریس علوم و معارف اسلامی و تألیف کتاب پرداخت. علامه خویی در فقه، اصول فقه، حدیث، کلام، فلسفه، عرفان و رجال استادی برجسته بود. مورخان او را به داشتن فضل بسیار و گشاده دستی می ستایند. الدُّرَّةُ النجفیه، اثری منظوم در شرح نهج البلاغه مشتمل بر چهار هزار بیت و نیز کتاب شرح چهل حدیث از اوست. این عالم بزرگ در راه ایجاد حکومت مشروطه و ظلم ستیزی و آزادی خواهی تلاش بسیار کرد و سرانجام در 78 سالگی به دست عوامل محمدعلی شاه قاجار، در منزل خود به شهادت رسید.
.
مناسبت 02: درگذشت میرزا “لطفعلی نصیری” عالم، ادیب و شاعر صاحب نام معاصر(1350 ق)
شرح مناسبت:
میرزا لطفعلی بن محمدکاظم تبریزی نصیری ملقب به صَدرُالافاضل، عالم و فاضل از مشاهیر صاحب کمال قرن چهاردهم هجری، در رمضان 1268ق در شیراز به دنیا آمد. در کودکی همراه پدر به تهران رفت. در ابتدا به اصول خط و ادبیات روی آورد و سپس به فراگیری اصول و فقه و حدیث و تفسیر و نیز منطق و ریاضیات و الهیات پرداخت. از صدر الافاضل تالیفات متعددی به جای مانده است از قبیل: اساطیر، دستور البلاغه، کَلِم و حِکَم و قصاید گوناگون. وی در شعر به “فانی” تخلص می کرد. وفات میرزا لطفعلی در سال 1350 ق در 82 سالگی واقع شد و در جوار مزار شیخ صدوق (ابن بابویه) در ری مدفون گردید.
.
.
.
.
روز 08
مناسبت 01: تولد “ابن رومیه” محدّث و گیاه شناس مسلمان(561 ق)
شرح مناسبت:
ابوالعباس احمدبن محمد اِشبیلی معروف به ابن رومیّه محدث، گیاه شناس و داروشناس مسلمان در شهر اشبیلیه، پایتخت مسلمانان در اندلس به دنیا آمد. پس از تحصیلات مقدماتی، از دانشمندان و محدثان بزرگ عصر خود، حدیث فراگرفت و همزمان با تحصیل علوم دینی، به پژوهش در علم گیاه شناسی نیز همّت گماشت. ابن رومیّه علاوه بر مطالعه و شناخت ویژگی های گیاهان و انجام سفرهای تحقیقاتی در این زمینه، کتاب هایی نیز تألیف کرد که مقاله فی ترکیبِ الادویه و تفسیر اسماءِ الادویةِ المفرده از آن جمله اند. وفات ابن رومیّه در سال 637 ق در 76 سالگی واقع شد.
.
.
روز 09
مناسبت 01: درگذشت فقیه عالی قدر “قاضی ابوالقاسم ابن برّاج” (481 ق)
شرح مناسبت:
شیخ سعدالدین ابوالقاسم، عبدالعزیز بن نحریر بن عبدالعزیز بن برّاج طرابلسی معروف به قاضی در حدود سال 400 ق در مصر به دنیا آمد. تحصیلات خود را در زادگاه و سپس در بغداد ادامه داد تا این که یکی از فقهای نامدار و معتبر شیعه در عصر خویش شد. ابن بَرّاج از علم وسیع و اطلاعات شایسته در زمینه ی فقه و علوم اسلامی برخوردار بوده و تالیفات فراوانی در این باره دارد. او از شاگردان خاص سید مرتضی و شیخ طوسی بود و مورد توجه آنان قرارگرفت. شیخ ابوالقاسم بن بَرّاج بعدها نماینده ی شیخ طوسی در شام گردید و یکی از مردان فقه و فقاهتِ معروف آن دیار شد. ابن برّاج در حدود سی سال در طرابلس منصب قضاوت داشته و به “قاضی” مشهور گشت. ابن برّاج از دانشمندان پرآوازه و معتبر شیعی است که آرای او پیوسته مورد توجه ی فقیهان بزرگ بوده و غالباً به نظریات او، اشاره و استناد شده است. بسیاری از فقیهان و محدّثانِ سده های بعد، در اجازه هایی که به برخی از شاگردان خود داده اند، به شخصیت و آثار او اشاره کرده اند. قاضی، از نویسندگانی است که نوشته هایی در فقه و کلام از خود به یادگار گذاشته است. نوشته های به جای مانده از او، شامل مجموعه ای از فتواهای فقهی است که در آن جا، استدلال های فقهی و نقد نظرهای دیگر فقیهان، بسیار کم به چشم می خورد. جواهر الفقه، عِمادُ المُحتاج فی مناسک الحاجّ و … از تالیفات اوست. سرانجام این عالم ربانی در حدود هشتادسالگی در طرابلس در لبنان بدرود حیات گفت.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن انباری” فقیه و لغت شناس مسلمان(577 ق)
شرح مناسبت:
ابوالبرکات، کمال الدین عبدالرحمن ابن محمد، مشهور به ابن انباری، تحصیلات خود را در مدرسه ی نظامیه ی بغداد به پایان رساند و به علّت کسب مدارج عالی در علوم فقهی و ادبی، در همان مدرسه به تدریس مشغول شد. ابن انباری پس از طی مراتب علمی، به استادی دست یافت و شیخ زمانه گردید. آنگاه آثارش شهرت یافت و طلاب علم از هرسو به محضرش شتافتند. ابوالبرکات در مقام استادی، نَفَسی گرم و مبارک داشت، چنان که هر کس نزد وی شاگردی کرد، از مشاهیر شد. ابن انباری مردی دیندار و پارسا و زاهدی مخلص و بی پیرایه بود. او از هیاهوی نظامیه روی برتافت و در گوشه ی عُزلَت نشست. بیشتر اوقات ابن انباری صرف تألیف در علم نحو شده است. وی می کوشید قواعد و اصول فقهی و نحوی را به هم پیوند دهد. از همین رو، شیوه ی او در برداشت های نحوی، بیشتر به شیوه ی فقیهان شبیه است. از ابن انباری کتب و رساله های بسیار بر جای مانده است که کتاب اسرارُ العربیَّه شهرتی بیشتر دارد.
.
.
.
.
روز 10
مناسبت 01: درگذشت “عبدالباقی” شاعر مشهور قرن پنجم(422 ق)
شرح مناسبت:
ابوعبداللَّه عبدُالباقی در شهر بغداد زندگی می کرد. او علاوه بر کسب فیض از محضر ادیبان بزرگ، در درس عالمان برجسته ی این شهر نیز شرکت می کرد و به کسبِ علوم گوناگون به ویژه علم حدیث می پرداخت. عبدالباقی در سرودن شعر، طبعی روان داشت و از او اشعار بسیاری بر جای مانده است.
.
.
مناسبت 02: رحلت “ابوالفوارس” عالم بزرگ مسلمان(754 ق)
شرح مناسبت:
مجدالدین ابوالفوارس در عراق به دنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی نزد عالمان برجسته ی زمان، به تکمیل دانش خود همت گماشت تا این که خود، استادی زبردست شد. ابوالفوارس در فقه، اصول فقه، حدیث، کلام، تفسیر قرآن و ادبیات عرب از دانش و مهارتی بسیار بهره مند بود. از این دانشمند بزرگ مسلمان آثار ارزشمندی بر جای مانده که کنزالفواید از آن جمله است.
.
.
.
.
روز 11
مناسبت 01: ولادت حضرت علی اکبر(ع) فرزند ارشد امام حسین(ع)(33 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 02: درگذشت “سنایی غزنوی”، عارف و شاعر بزرگ مسلمان(545 ق)
شرح مناسبت:
ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی، موصوف به حکیم، از بزرگان، حکما و شعرای ایران، در اواسط قرن پنجم هجری در طوس به دنیا آمد. او آن هنگام که به شاعری روی آورد، مداح و شاعر سلطان ابراهیم غزنوی بود و پس از حادثه ای از این کار توبه کرد و به عرفان روی آوَرد. اشعار سنایی براخلاق، مواعظ، حقایق توحید، عرفان، حکمت و نکات لطیف بسیاری تکیه دارد و آدمی را به تزکیه ی درونی و توجه به شناخت خود و بازگشت به اللَّه سوق می دهد. سنایی، کلام خود را به اشاراتِ مختلف از احادیث و آیات و قصص و تمثیلات و استدلالات عقلی و نتیجه گیری از آنها برای اثباتِ مقاصد خود و نیز اصطلاحاتِ فراوانی علمی آراسته است و به همین سبب، بسیاری از ابیات او، دشوار و محتاجِ شرح و تفسیر شده اند. آثار فراوانی از سنایی به جا مانده است که: حدیقةُ الحقیقه و شریعةُ الطَّریقه، زادُالسالِکین، سیرُالعباد الی المعاد و کارنامه ی بلخ از آن جمله اند. وفات وی را سال 555 ق نیز گفته اند.
.
.
مناسبت 03: رحلت فقیه گرانقدر شیعه، علامه “ملامحمد تقی مجلسی” در اصفهان(1070 ق)
شرح مناسبت:
علامه محمد تقی مجلسی در سال 1003 ق در اصفهان به دنیا آمد. مقدمات علوم را نزد پدرش مولاعلی مجلسی فراگرفت و سپس به حلقه ی درس علامه عبداللَّه شوشتری راه یافت. وی سال ها از محضر این عالم بزرگ، فقه، حدیث،اصول فقه، کلام و تفسیر را آموخت. علاوه بر آن از درس عالم کم نظیری همچون “شیخ بهایی” بهره برد و روح تشنه ی خودرا از دریای علم استاد، سیراب ساخت. علامه مجلسی همچنین از محضر اساتید دیگر زمان از جمله میر فندرسکی، قاضی ابوالسُّرور و امیر اسحاق استرآبادی نیز استفاده کرد. ایشان پس از سفری به نجف، به حیطه ی شرح احادیث روی آورد و به تالیف و تدریس پرداخت. علامه محمدباقر مجلسی صاحب بحارالانوار(فرزندش)، محقق خوانساری، سیدنعمت اللَّه جزایری، ملامحمدصالح مازندرانی و ملامحمدصادق کرباسی از جمله شاگردان و رَوضةُ المتقین، اربعین و شرح زیارت های مختلف از تالیفات اوست. علامه مجلسی در 67 سالگی در اصفهان وفات یافت و در کنار مسجد جامع این شهر به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 04: وفات حکیم “ملااسماعیل خواجویی” عالم و فقیه بزرگ شیعه(1173 ق)
شرح مناسبت:
ملااسماعیل بن محمدحسین (مازندرانی الاصل) در منطقه ی خواجویی از محلات اصفهان ساکن بود. وی عالمی جامع، حکیم و از بزرگان فقها و متکلمین شیعه ی عهد افشاریه به شمار می رفت و به دلیل قناعت و عدم توجه به دنیا، مورد توجه نادرشاه قرار گرفت. احیای حوزه ی علمیه ی اصفهان پس از جنگ های محمود و اشرف افغان از کارهای او و تحریر کتب بشارةُ الشیعه و الجبر و التفویض از تألیفات ایشان است. این عالم بزرگوار در تخت فولاد اصفهان مدفون است.
.
.
مناسبت 05: درگذشت عالم زاهد و مجاهد “آقا نجفی اصفهانی” (1331 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ محمدتقی اصفهانی معروف به آقانجفی اصفهانی در 22 ربیع الثانی 1262 ق در اصفهان به دنیا آمد و در آنجا به تحصیل پرداخت تا به مقام اجتهاد رسید. او را به عنوان جامع علومِ معقول و منقول شناخته و به قوَّت حافظه، حضور ذهن، سخاوت و شجاعت ستوده اند. آقانجفی اصفهانی صاحب نفوذ و قدرت معنوی فراوانی بود و از آغازگران مبارزه در جنبش تنباکو به شمار می رود. این فقیه وارسته در دوران مرجعیت خود، در کمک به مردم و رفع ستم از ایشان اهتمام می ورزید و در جهت تامین وسایل آسایش آنان کوشش می کرد. بیش از یکصد اثر از آیت اللَّه شیخ محمدتقی رازی باقی است که الاجتهاد و التقلید، اسرارُ الآیات، اسرارُ الاحکام و اسرارُالشَّریعه از آن جمله اند.
.
.
.
.
روز 12
مناسبت 01: آغاز قیام مردمی سربداران خراسان علیه نیروهای خونخوار مغول(738 ق)
شرح مناسبت:
پس از یکصد و بیست سال استیلای قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، قیامی مردمی در باشتین و سبزوارِ خراسان علیه ظلم و تعدّی حاکمان مغول و عاملان مزدور آنان به وقوع پیوست. این نهضت که به قیام “سربداران” شهرت یافته است، از لحاظ وسعت، بزرگ ترین، از نظر تاریخی مهم ترین جنبش آزادی بخش خاورمیانه در قرن هشتم هجری بود. تلاش پیگیر رهبران آزاده و متدیّن این قیام، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم ترین ویژگی های این حکومت عبارت بود از: تنفّر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیّع امامی. نخستین حاکم سلسله ی سربداران، “عبدالرزاق باشتینی” بود که به مدت دو سال و چهار ماه حکومت کرد. پس از وی، “برادرش وجیه الدین امیر مسعود” به حکومت رسید. امیر مسعود با این که در مردم داری و مبارزه با حاکمان مغول و تثبیت حکومت سربداران، دارای موفقیت های بالایی بود، لیکن به خاطر اختلاف با شیخ حسن جوری(رهبر روحانی نهضت سربداران) و توطئه در قتل او، پایگاه مردمی خویش را از دست داد و حکومتش به تدریج رو به ضعف نهاد. به همین جهت سپاهش در نبرد با امرای مازندران متحمل شکست گردید و خود وی کشته شد. پس از مرگ امیر مسعود، 10 تن دیگر از این سلسله به حکومت رسیدند که معروف ترین آن ها عبارتند از: شمس الدین علی، خواجه یحیی کرابی و خواجه علی مؤیّد. فقیه نامور شیعه شهید اول، معاصر با خواجه علی مؤیّد بود که در پی دعوت خواجه از وی، کتاب شریف “اَللُّمْعَةُ الدَّمِشقیّه” را در فقه امامی تدوین و به همراه نماینده ای به سوی خواجه علی مؤیّد در سبزوار فرستاد. سرانجام در پی هجوم “امیر ولی” به سبزوار و محاصره ی چهار ماهه ی این شهر در سال 783 قمری، خواجه علی مؤیّد، دست نیاز به سوی “تیمور لنگ گورکانی” دراز کرد، و از او یاری خواست. با تسلیم شدن خواجه علی مؤیّد به تیمور لنگ، پرونده ی حکومت سربداران نیز برای همیشه بسته شد و منطقه ی خراسان پس از 46 سال رهایی از یوغ استعمارِ مغولان، مجدداً مقهور و مغلوب آنان گردید.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “سید الاطبّاء” طبیب و فقیه(1316 ق)
شرح مناسبت:
سیدعلی شرف الدین بن حاج سیدمحمد منجم، تاجر تبریزی حسینی مرعشی، معروف به سیدالعلماء و سیدالاطباء، از علمای بزرگ آذربایجان و از شاگردان صاحب جواهر و صاحب ضوابط و شیخ مرتضی انصاری است. وی بعد از اجتهاد به تبریز آمد، سپس به تحصیل طب پرداخت. مدت پانزده سال در اصفهان و شهرهای دیگر دروس طب خواند و مدتی در سبزوار، در درس ملاهادی سبزواری حضور پیدا کرد. سیّد الاطباء در زمینه اختراعات نیز استعداد داشت. کتب تاریخ تبریز و کلیات قانون ابوعلی سینا از تألیفات اوست.
.
.
مناسبت 03: درگذشت آیت اللَّه “شیخ حسین حلّی” (1375 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ حسین حلّی فرزند شیخ علی در سال 1300 قمری در نجف اشرف دیده به جهان گشود و مقدمات و سطوح عالی را در محضر اساتید این حوزه فرا گرفت. وی برای تکمیل مراتب علمی، سالیان دراز از محضر آیات عظام، محقق نایینی، آقاضیاء عراقی و سیدابوالحسن اصفهانی استفاده برد. شیخ حسین حِلّی در عین پارسایی و فروتنی، خدمات ارزنده ای به جامعه ی علمی شیعه نمود و فضلا و اساتید عالیقدری تربیت نمود.
.
.
.
.
روز 13
مناسبت 01: درگذشت “ابوالحسن فروغی” دانشمند ایرانی(1379 ق)
شرح مناسبت:
ابوالحسن فروغی فرزند محمدحسین اصفهانی (معروف به ذکاءُ الملک اول) در سال 1301 قمری در تهران به دنیا آمد. تحصیلات خود را در زادگاهش تهران در علوم جدید و معارف اسلامی به پایان رسانید و به تدریس تاریخ و جغرافیا روی آورد. فروغی مدتی ریاست مدرسه ی علوم سیاسی را برعهده گرفت و مجله ی تربیت را نیز منتشر ساخت. او سفرهای متعددی به اروپا کرد و در کنگره های علمی و ادبی شرکت نمود. این شخصیت علمی، مدتی نمایندگی ایران را در سوئیس و در جامعه ی ملل به عهده داشت و فعالیت سیاسی می کرد. ابوالحسن فروغی در سال 1316 ش، به استادی دانشگاه تهران در دانشکده ی معقول و منقول رسید و به عضویت فرهنگستانِ ایران درآمد. وی دارای مؤلفاتی ارزنده است که تاریخ ادبیات ایران، اوراق مَشوَّش، سرمایه ی سعادت و کتابی با نام تمدن و ترکیب به زبان فرانسه از آن جمله اند. ابوالحسن فروغی در سال 1338 ش در 79 سالگی بدرود حیات گفت.
.
.
.
.
روز 14
مناسبت 01: درگذشت “موسی بن یونس” فقیه و ریاضی دان مسلمان(639 ق)
شرح مناسبت:
ابوالفتح کمال الدین موسی بن یونس معروف به ابن منعه، فقیهِ شافعی، طبیب، منجم و ریاضی دان مسلمان در سال 551 ق در موصِل عراق به دنیا آمد. پس از فراگیری علوم مقدماتی در زادگاه خود، راهی بغداد گردید و در مدرسه ی نظامیه ی آن شهر به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. ابن یونس در عصری که دوره ی شکوفایی علمی در تمدن اسلامی به شمار می رفت، در علوم و فنون گوناگون، صاحبِ دانش و مهارت بود به طوری که حَنَفیان نزد او فقه حنفی می آموختند و یهودیان و مسیحیان در تفسیر تورات و انجیل به او رجوع می کردند. این دانشمند مسلمان پس از اتمام تحصیلات خود، در قاهره به تدریس پرداخت و آثار فراوانی را تألیف نمود. اسرار السلطانیه، عیون المنطق و مفردات الفاظ القانون از آن جمله اند.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن مرزوق حفید” فقیه و ادیب مسلمان(842 ق)
شرح مناسبت:
ابوعبداللَّه محمد بن احمد بن محمد، معروف به ابن مرزوق حفید، در ربیع الاول سال 766 ق در مغرب به دنیا آمد. او در روزگار جوانی در طی سفرهایی که به مکه، قسطنطنیه، اسکندریه، قاهره و … داشت، نزد مشایخ و بزرگان علم و ادب آن سرزمین ها نظیر سراج الدین بَلقینی، زین الدین عراقی، ابن خلدون، ابوحیّان نحوی و ابن هِشام انصاری دانش آموخت. برخی دیگر از خاندان ابن مرزوق نیز از بزرگان فقه و ادب و سیاست بوده اند. ابن مرزوق حفید در زمینه ی فرهنگ اسلامی عصر خویش، تأثیری بسزا برجای نهاده است. آن چه در مورد حفید حائز اهمیت می نماید، وجود نام وی در بسیار از طُرُق اجازات، به ویژه اجازات حجاز و مغرب است. او صاحب تالیفات متعدد بوده که برخی از آن ها به صورت خطّی در کتابخانه های جهان نگهداری می شوند. رَوضةالاعلام در حدیث، المفتاتیحُ المَرزوقیَّه و نیز منظومه ای در حدیث از جمله آثار ابن مرزوق حفید است. این محدث و دانشمند مسلمان در سال 842 ق در 78 سالگی در مصر یا مغرب درگذشت.
.
.
مناسبت 03: تولد “میرزا مرتضی خان فرهنگ” شاعر و نویسنده ی ایرانی(1301 ق)
شرح مناسبت:
میرزا مرتضی خان متخلص به فرهنگ با تلاش و پشتکار بسیار به تحصیل دانش های متداول زمان خود پرداخت. میرزا مرتضی فرهنگ با آغاز نهضت مشروطیت به صف مبارزانِ مشروطه خواه پیوست و هم زمان با فعالیت های سیاسی بر ضد استبداد قاجاریه، به کار روزنامه نگاری نیز اشتغال ورزید. او روزنامه هایی را با نام های فرهنگ، خاورستان و پایتخت منتشر کرد. میرزا مرتضی خان فرهنگ مدتی را در شهرهای استامبول، ویَن و پاریس گذرانید و در این مدت، ضمن تکمیل تحصیلات علمی خود، به نشر علوم و معارف اسلامی نیز همت گماشت. فرهنگ در سرودن شعر، دارای طبعی روان و در نویسندگی نیز چیره دست بود. اشعار او بیشتر در روزنامه های ایران، فرانسه و ترکیه به چاپ رسیده است.
.
.
.
.
روز 15
مناسبت 01: تغییر قبله از “مسجد الاقصی” در بیت المقدس به “مسجد الحرام” در مکه به روایتی(2 ق)
شرح مناسبت:
تغییر قبله از بیت المقدس به مسجدالحرام در رکوع رکعت دوم نماز ظهر روز سه شنبه نیمه ی شعبان روی داد. این واقعه سیزده روز پس از واجب شدن روزه ی ماه رمضان بود. ابن هشام مؤلف سیرةالنبی معتقد است که تغییر قبله در نیمه ی ماه رجب، هفده ماه پس از ورود پیامبر به مدینه اتفاق افتاده است.
.
.
مناسبت 02: ولادت با سعادت منجی عالم بشریت حضرت ولی عصر، امام زمان(عج)(255 ق)
شرح مناسبت:
معصوم چهاردهم، حجت دوازدهم، ولی اللَّه المنتظر، بقیةاللَّه الاعظم، حضرت امام زمان، مهدی موعود(عج) در نیمه ی شعبان سال 255 هجری قمری در سامرا به دنیا آمد. پدرش امام حسن عسگری(ع) و مادر آن حضرت،نرجس خاتون می باشد. آن امام، هم نام و هم کنیه ی پیامبر اسلام(ص) و دارای القاب قائم، منتظر، حجت، مهدی، خلف صالح، صاحب الزمان، بقیةاللَّه و … می باشد. رهبری پیشوایان الهی به منظور هدایت مردم به سر منزل کمالِ مطلوب است و این امر در صورتی میسَّر است که آنها آمادگی بهره برداری از این هدایت الهی را داشته باشند. اگرچنین زمینه ی مساعدی در مردم وجود نداشته باشد، حضور پیشوایان آسمانی در بین مردم ثمری نخواهد داشت. فشارها و تضییقاتی که از جانب خلفای جور بنی عباس، به ویژه از زمان امام جواد(ع) به بعد، بر امامان معصوم وارد شد و محدودیت های فوق العاده ای که از طرف دستگاه حاکم برقرار گردید، فعالیت های امامان را به حداقل رسانید. وجود این وضعیت خاص در زمان امامت حضرت مهدی(عج) و همچنین احتمال به شهادت رساندن آن حضرت در آن شرایط حساس، نشان داد که زمینه ی مساعدی جهت بهره مندی از هدایت ها و راهبری های امامان در جامعه وجود ندارد. از اینرو حکمت الهی اقتضا کرد که حضرت مهدی(عج) به اذن خداوند متعال غیبت اختیار کند تا موقعی که آمادگی لازم در جامعه به وجود آید. او روزی خواهد آمد و زمین را که از ظلم و جور پر شده است، از عدل و داد پُر خواهد کرد.
.
آیات و احادیث متناسب:
پیامبرصلی الله علیه وآله: المَهدیُّ رَجُلٌ مِن وُلدِی وَجهُهُ کَالکَوکَبِ الدُّرِّیِّ
مهدی مردی است از فرزندان من که چهره اش چون اختر تابناک است
میزان الحکمه، ح 1164.
پیامبرصلی الله علیه وآله: المَهدِیُّ طاوُوسُ أهلِ الجَنَّةِ
مهدی طاووس بهشتیان است
بحار الأنوار، ج 51، ص 91.
امام علی علیه السلام: و بِمَهدیِّنا تَنقَطِعُ الحُجَجُ فَهُوَ خاتِمُ الأئمَّةِ و مُنقِذُ الاُمَّةِ و مُنتَهَی النُّورِ و غامِضُ السِّرِّ
با مهدی ما حجّت ها گسسته می شود. او پایان بخش سلسله امامان، نجات بخش امّت و اوج نور و راز نهان است
بحار الأنوار، ج 77، ص 300.
امام علی علیه السلام: المَهدیُّ رَجُلٌ مِنّا مِن وُلدِ فاطِمَةَ
مهدی مردی است از ما، از نسل فاطمه
میزان الحکمه، ح 1165.
امام صادق علیه السلام: لَو أدرَکتُهُ لَخَدَمتُهُ أیّامَ حَیاتی
اگر او [امام زمان علیه السلام] را در یابم، تمام عمر به او خدمت می کنم
الغیبه، نعمانی، ص 245.
امام مهدی علیه السلام: إنّی أمانٌ لأِهلِ الأرضِ کَما أنَّ النُّجُومَ أمانٌ لأِهلِ السَّماءِ
من مایه امان اهل زمینم؛ چنان که ستارگان مایه امان اهل آسمان اند
بحار الأنوار، ج 78، ص 380.
امام مهدی علیه السلام: أنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ فی أرضِهِ و خَلیفَتُهُ و حُجَّتُهُ عَلَیکُم
من یادگار خدا در زمین و جانشین و حجّت او بر شما هستم
کمال الدّین، ص 331.
امام باقرعلیه السلام: إنَّ لِلقائِمِ غَیبَتَینِ یُقالُ لَهُ فی إحداهُما هَلَکَ ولایُدری فی أیِّ وادٍ سَلَکَ
قائم را دو غیبت است: در یکی از آنها (از بس طولانی است) درباره اش گفته می شود: “او مُرد و معلوم نیست به کدام وادی رفته است!
الغیبة، نعمانی، ص 173.
امام صادق علیه السلام: لِلقائِمِ غَیبَتانِ: إحداهُما طَویلَةٌ و الاُخری قَصیرَةٌ؛ فَالاُ ولی یَعلَمُ بِمَکانِهِ فیها خاصَّةٌ مِن شیعَتِهِ والاُخری لایَعلَمُ بِمَکانِهِ فِیها إلاّ خاصَّةُ مَوالیهِ فِی دِینِهِ
قائم را دو غیبت است: یکی طولانی و دیگری کوتاه. در غیبت نخستین جایگاه آن حضرت را شیعیان خاص او می دانند، و در غیبت دوم از جایگاه او کسی جز خدمتکارانش، که بر دین اویند، آگاه نیست
میزان الحکمه، ح 1178.
امام مهدی علیه السلام: أمّا وَجهُ الاِنتفاعِ بِی فی غَیبَتی فَکَالاِنتِفاعِ بِالشَّمسِ إذا غَیَّبَها عَنِ الأبصارِ السَّحابُ
چگونگی بهره مندی از وجود من در دوران غیبتم، همچون بهره ای است که از خورشید می برند، آن گاه که ابر آن را از دیدگان نهان می کند
بحار الأنوار، ج 52، ص 92.
پیامبرصلی الله علیه وآله: أفضَلُ أعمالِ اُمَّتی إنتظارُ الفَرَجِ
برترین اعمال امّت من انتظار فرج است
کمال الدّین، ص 644.
امام علی علیه السلام: إنتَظِرُوا الفَرَجَ و لاتَیأَسوا مِن رَوحِ اللَّهِ
در انتظار فرج باشید و از رحمت خدا نومید نشوید
بحار الأنوار، ج 52، ص 123.
امام علی علیه السلام: المُنتَظِرُ لأِمرِنا کَالمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فی سَبیلِ اللَّهِ
آن که منتظر فرج ما است، همچون کسی است که در راه خدا در خون خود تپیده باشد
کمال الدّین، ص 645.
امام سجّادعلیه السلام: المُنتَظِرونَ لِظُهُورِهِ أفضَلُ أهلِ کُلِّ زَمانٍ
منتظران ظهور امام مهدی علیه السلام برترین اهل هر زمان اند
بحار الأنوار، ج 52، ص 122.
امام صادق علیه السلام: تَوَقَّع أمرَ صاحِبِکَ لَیلَکَ و نَهارَکَ
در شب و روزت منتظر فرج مولایت باش
بحار الأنوار، ج 98، ص 159.
امام صادق علیه السلام: مَن آمَنَ بِنا و صَدَّقَ حَدِیثَنا وَانتَظَرَ أمرَنا کانَ کَمَن قُتِلَ تَحتَ رایَةِ القائِمِ
آن که به ما ایمان آورَد و سخن ما را تصدیق کند و منتظر امر [فرج] ما باشد، همچون کسی است که زیر پرچم قائم به شهادت برسد
بحار الأنوار، ج 27، ص 138.
امام صادق علیه السلام: المُنتَظِرُ لِلثّانی عَشَرَ کَالشّاهِرِ سَیفَهُ بَینَ یَدَی رَسولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنهُ
منتظر ظهور امام دوازدهم مانند کسی است که در رکاب پیامبر خدا شمشیر کشیده است و از ایشان دفاع می کند
کمال الدّین، ص 647.
امام علی علیه السلام: أصحابُ المَهدِیِّ شَبابٌ لاکُهُولَ فیهِم
یاران مهدی جوان اند و میان سالی در میان آنان نیست
الغیبة، طوسی، ص 476.
امام باقرعلیه السلام: یَظهَرُ فی ثَلاثِمِأةِ و ثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً … رُهبانٌ بِاللَّیلِ اُسدٌ بِالنَّهارِ
[امام زمان] با همراهی سیصد و سیزده مرد، که راهبان شب و شیران روزند، ظهور می کند
الفتن، ابن حمّاد، ج 1، ص 345.
امام باقرعلیه السلام: کَأنّی بِأصحابِ القائمِ و قَد أحاطُوا بِما بَینَ الخافِقَینِ فَلَیسَ مِن شَی ءٍ إلاّ و هُوَ مُطیعٌ لَهُم
گویا یاران قائم را می بینم که بر شرق و غرب عالم مسلّط شده اند و هیچ چیزی نیست مگر آن که از آنها فرمان می برد
کمال الدّین، ص 673.
امام صادق علیه السلام: مَن سَرَّهُ أنْ یَکونَ مِن أصحابِ القائِمِ فَلیَنتَظِر وَ لْیَعَمل بِالوَرَعِ
هر کس خوش دارد از یاران امام مهدی علیه السلام باشد، باید منتظر باشد و پارسایی پیشه کند
الغیبة، نعمانی، ص 200.
امام کاظم علیه السلام: لَو کانَ فِیکُم عِدَّةُ أهلِ بَدرٍ لَقامَ قائِمُنا
اگر به تعداد اهل بدر [مؤمن کامل] در میان شما بود، قائم ما قیام می کرد
مشکاة الأنوار، ص 128.
امام علی علیه السلام: إذا نادی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ: “إنَّ الحَقَّ فی آلِ مُحَمّدٍ” فَعِندَ ذلِکَ یَظهَرُ المَهدِیُّ عَلی أفواهِ النّاسِ و یَشرَبونَ حُبَّهُ فلایَکونُ لَهُم ذِکرٌ غَیرُهُ
هرگاه آواز دهنده ای از آسمان آواز داد که. “همانا حق در میان خاندان محمّد است”، در آن هنگام نام مهدی بر سر زبان های مردم می افتد و از جام محبّت او می نوشند و جز نام او بر زبان ندارند
کنزالعمّال، ح 39665.
امام حسین علیه السلام: یَظهَرُ اللَّهُ قائِمَنا فَیَنتَقِمُ مِنَ الظّالِمینَ
خداوند قائم ما را از پس پرده غیبت بیرون می آورد و آن گاه او از ستم گران انتقام می گیرد
إثباة الهداه، ج 7، ص 138.
امام حسین علیه السلام: إذا قامَ قائِمُ العَدلِ وَسِعَ عَدلُهُ البِرَّ و الفاجِرَ
آن گاه که برپا دارنده عدالت (امام مهدی علیه السلام) قیام کند، عدالتش نیکوکار و بدکار را فرا گیرد
المحاسن، ج 1، ص 134.
امام سجّادعلیه السلام: إذا قامَ قائِمُنا أذهَبَ اللَّهُ عَن شیعَتِنَا العاهَةَ و جَعَلَ قُلوبَهُم کزُبَرِ الحَدیدِ
آن گاه که قائم ما قیام کند، خدا آفت را از شیعیان ما بزداید و دل هایشان را چون پاره های آهن [استوار] سازد
الخصال، ج 2، ص 541.
امام مهدی علیه السلام: أنَا الَّذی أملأَُها عَدلاً کَما مُلِئَت جَوراً
منم که زمین را از عدالت لبریز می کنم، چنان که از ستم آکنده است
بحار الأنوار، ج 52، ص 2.
امام مهدی علیه السلام: إنَّ الأرضَ لا تَخلُو مِن حُجَّةٍ إمّا ظاهِراً و إمّا مَغمُوراً
زمین از حجّتی آشکار یا نهان خالی نیست
کمال الدّین، ج 2، ص 511.
امام مهدی علیه السلام: لِیَعمَل کُلُّ امْرِءٍ علَی ما یُقَرَّبُ مِن مَحَبَّتِنا
هر یک از شما باید کاری کند که با آن به محبّت ما نزدیک شود
بحار الأنوار، ج 53، ص 176.
امام مهدی علیه السلام: ما اُرغِمَ أنفُ الشَّیطانِ بِشَی ءٍ مِثلِ الصَّلاةِ
هیچ چیز مانند نماز، بینی شیطان را به خاک نمی مالد
بحار الأنوار، ج 53، ص 182.
امام مهدی علیه السلام: إجعَلوا قَصدَکُم إلَینا بِالمَوَدَّةِ عَلَی السُّنَّةِ الواضِحَةِ
گرایش خود را به ما، با دوست داشتن سنّت روشن همراه کنید
بحار الأنوار، ج 53، ص 179.
امام مهدی علیه السلام: إنَّ اللَّهَ مَعَنا، فَلا فاقَةَ بِنا إلی غَیرِهِ و الحَقُّ مَعَنا فَلَن یُوحِشَنا مَن قَعَدَ عَنّا
خدا با ما است و نیازمند دیگری نیستیم. حق با ما است و باکی نیست که کسی از ما روی بگرداند
الغیبة، طوسی، ص 285.
امام مهدی علیه السلام: أنا خاتِمُ الأوصِیاءِ، بی یُدفَعُ البَلاءُ مِن أهلی و شیعَتی
من وصی آخرین ام؛ به وسیله من بلا از خانواده و شیعیانم دفع می شود
الغیبة، طوسی، ص 285.
امام مهدی علیه السلام: إنّا یُحیطُ عِلمُنا بأنبائِکُم و لایعَزُبُ عَنّا شَی ءٌ مِن أخبارِکُم
ما از همه خبرهای شما آگاهیم و چیزی از خبرهای شما از ما پنهان نیست
بحار الأنوار، ج 53، ص 175.
امام مهدی علیه السلام: أکثِروا الدُّعاءَ بِتَعجیلِ الفَرَجِ فَإنَّ ذلِکَ فَرَجُکُم
برای تعجیل در فرج بسیار دعا کنید، که فرج من فرج شما نیز هست
کمال الدّین، ص 485.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “علی بن محمد سَمَری” نایب خاص امام زمان و پایان غیبت صُغری (329ق)
شرح مناسبت:
ابوالحسن علی بن محمد سَمَری چهارمین و آخرین سفیر و نایب خاص حضرت صاحب الزمان(عج) است که به امر آن حضرت در سال 326 ق به سفارت آن امام برگزیده شد. سَمَری به مدت سه سال نیابت خاص امام عصر را برعهده داشت و چند روز قبل از وفات، نامه ای از جانب امام به او رسید که وی را آخرین نایب حضرت معرفی نمود. با وفات او، باب وکالت و سفارت و نیابت خاصه مسدود شد و با به انتها رسیدن غیبت صغری، غیبت کبری آغاز گردید.
.
.
مناسبت 04: انقراض سلسله ی آل بویه توسط “طغرل سلجوقی” مؤسس سلسله ی سلجوقی(447 ق)
شرح مناسبت:
بغداد از سالیان قبل توسط اُمرای آل بویه اداره می شد تا این که طغرل سلجوقی، نیشابور، گرگان و طبرستان و … را فتح کرد. طغرل، در سال 447 ق بغداد را از مَلِک رحیم دیلمی، آخرین حاکم آل بویه گرفت و این سلسله را برانداخت و خاندان سلجوقی را بنیان نهاد.
.
.
مناسبت 05: روز جهانی مستضعفان
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
.
.
روز 16
مناسبت 01: درگذشت “ابن دَهّان” ادیب و شاعر مسلمان(612 ق)
شرح مناسبت:
ابوبکر، مبارک بن ابی طالب بن مبارک بن سعید ملقب به وجیه واسطی و مشهور به ابن دَهان، ادیب و شاعر نابینای مسلمان در جمادی الثانی 532 یا 534 ق در شهر واسط در عراق به دنیا آمد. او پس از مدتی به همراه پدر رهسپار بغداد شد و از محضر دانشمندان نام آوری همچون ابن خَشّاب و ابوالبرکات ابن الانباری استفاده برد و از عالمانی نظیر یحیی بن ثابت و احمد بن مبارک نیز حدیث شنید. او در همه ی علوم متدوال زمان خود از جمله فقه، تفسیر قرآن، طب و نجوم از مهارتی بسیار برخوردار بود و اشعاری دلنشین می سرود و به زبان های فارسی، ترکی، رومی، هندی و ارمنی تسلط داشت. ابن دَهّان را در هوش، دانش، فروتنی و بردباری و چیره دستی در علوم متداول زمان ستوده اند. گفته اند که هیچ گاه خشمگین نشد و حتی آن گاه که به عمد می خواستند وی را به خشم آورند موفق نگردیدند. اگرچه از آثار ابن دهّان جز چند قصیده، اثری دیگر باقی نمانده است، اما برخی از مورخان معتقدند که او در علم نحو نیز دارای تألیفاتی است. ابن دَهّان سرانجام در هشتاد سالگی در بغداد درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 02: دستیگری و تبعید “سیدجمال الدین اسدآبادی” به دستور “ناصرالدین شاه” (1308 ق)
شرح مناسبت:
سیدجمال الدین اسدآبادی در شعبان سال 1254 ق در اسدآباد همدان به دنیا آمد. وی در ده سالگی همراه پدر به قزوین رفت و در مدت دو سال، در حوزه ی علمیه ی آن شهر،به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. سیدجمال الدین سپس عازم تهران شد و در درس آقا سیدمحمدصادق طباطبایی همدانی حاضر گردید و توسط ایشان ملبس به لباس روحانیت شد. او در سال 1266 ق راهی نجف اشرف گردید و در محضر شیخ انصاری به کسب علوم تفسیری، حدیث، فقه، اصول، کلام، منطق، فلسفه، ریاضی، طب، هیئت و نجوم همت گماشت. سید در 1270 ق راهی هندوستان شد. وی در آنجا به سلطه ی استکباری انگلیس بر هند پی برد و به مقابله علیه آن پرداخت. او جهت شناسایی دنیای اسلام و راه های مقابله با استعمار، مسافرت های متعددی را به نقاط مختلف جهان انجام داد و فعالیت های گسترده ای را آغاز کرد. سیدجمال الدین اسدآبادی اتحاد دنیای اسلام با تمسک به قرآن و نیز بیرون راندن استعمار انگلستان ازسرزمین های اسلامی را می خواست و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نمی کرد. سید جمال الدین در سال 1308 ق از طرف ناصرالدین شاه به خارج از کشور تبعید شد. وی در 1310 وارد مرکز خلافت عثمانی در اسلامبول گردید، ولی بعدها سلطانِ عثمانی علیه او کارشکنی کرد و در سال 1314 وی را مسموم کرد و به شهادت رسانید. سیدجمال الدین در اسلامبول مدفون است.
.
.
.
.
روز 17
مناسبت 01: مرگ “تیمور گورکانی” سرسلسله ی تیموریان(807 ق)
شرح مناسبت:
تیمور گورکانی در سال 736 ق در نزدیک سمرقند به دنیا آمد. در ابتدا، به خدمت یکی از امرای ماوراءالنهر درآمد و درجات ترقی را پیمود. او پس از چندین بار لشکرکشی به خوارزم، آن شهر را تصرف کرد و به تعدی به سرزمین های مجاور پرداخت. تیمور در دوران حکومت چهل ساله ی خود بارها به شهرها و مناطق گوناگون حمله برد و صدها هزار نفر را از دم تیغ گذراند. یورش های سه،پنج و هفت ساله ی او باعث ویرانی قسمت عمده ی شهرهای آن دوران گردید. وی در آخرین مرحله قصد تصرف چین را در سر می پروراند که اجل، مهلت کشتار دوباره به او نداد و جانش را گرفت. کشور او از دیوار چین تا دریای مدیترانه امتداد داشت ولی جانشینان تیمور این اراضی را بین خود تقسیم کردند و امپراطوری او، متلاشی شد.
.
.
مناسبت 02: رحلت فقیع بزرگوار آیت اللَّه “شیخ حسنعلی اصفهانی” معروف به “نخودکی” (1361ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی فرزند ملاعلی اکبر در نیمه ی ذی قعده سال 1279 قمری در اصفهان دیده به جهان گشود و از کودکی تلاش و جدّیت وافر در تزکیه نفس، تهجّد و عبادت داشت. وی با مراقبت حاج محمدصادق فولادی تحصیلات مقدماتی را در اصفهان فرا گرفت. آن گاه ازمحضر آخوند ملامحمد کاشی، جهانگیرخان و حاج سید سینا بهره ها گرفت. سپس به نجف اشرف عزیمت نمود و از محضر بزرگانی چون سیدمحمد فشارکی، سید مرتضی کشمیری و ملااسماعیل قره باغی تلمذ نمود. آیت اللَّه نخودکی اصفهانی پس از مراجعت از نجف اشرف در مشهد مقدس اقامت گزید و از محضر فرزانگان این دیار نیز بهره مند گشت. او علاوه برتدریس و تحقیق و عبادت بسیار، به مستمندان و نیازمندان توجه ویژه ای داشت. آیت اللَّه نخودکی سرانجام در 17 شعبان 1361 قمری وفات یافت و در جنب ایوان عباسی (مقابل صحن ایوان طلا) در حرم حضرت رضا(ع) مدفون گردید.
.
.
مناسبت 03: درگذشت عالم و فقیه جلیل و مرجع بزرگ آیت اللَّه “ملاعلی آخوند همدانی” (1398ق)
شرح مناسبت:
آخوند ملاعلی همدانی، در سال 1313 ق در یکی از روستاهای همدان به دنیا آمد. مقداری از دروس خود را در همدان خواند و سپس چند سالی در تهران ادامه ی تحصیل داد. وی در سال 1340 ق به قم رفت و از درس میرزا جواد ملکی تبریزی و آیت اللَّه حائری استفاده برد. آخوند ملاعلی همدانی در سال 1350 ق حسب امر آیت اللَّه حائری یزدی در همدان مقیم شد و حوزه ی علمیه ی همدان را تاسیس کرد. از وی تالیفات متعددی به جا مانده است. این عالم ربانی سرانجام در 85 سالگی در همدان دار فانی را وداع گفت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
.
.
.
.
.
روز 18
مناسبت 01: رحلت “ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی” سومین نایب خاصِّ امام زمان(عج)(326 ق)
شرح مناسبت:
سومین سفیر و نایب و وکیل امام زمان، عالم جلیل القدر و شیخ بزرگوار حسین بن روح نوبختی است. وی پس از محمد بن عثمان، نایب دوم حضرت ولی عصر(عج) به نیابت حضرت حجت دست یافت و در مدت 21 سال، واسطه ای بین مردم با ذات مقدس امام زمان بود. وفات این دانشمند امامی در سال 326 ق روی داد و در بازار عطّاران بغداد به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن دُرید” ادیب و لغت شناس عرب(321 ق)
شرح مناسبت:
ابوبکر محمد بن حسن اَزْدی معروف به ابن دُرَید در سال 223 ق در بصره به دنیا آمد و نزد استادانی چون ابوحاتم سِجستانی، لغت و ادبیات عرب را آموخت. او بعدها به عمان رفت و دوازده سال بعد، به فارس آمد و مدتی وزارت و صاحب دیوانی امارت بنی میکال در فارس را برعهده گرفت. ابن دُرَید فردی هوشمند، خوش خو، بخشنده و دارای حافظه ای نیرومند بود. بیشتر عمر ابن دُرَید در مطالعه، تدریس و تالیف گذشت و شاگردان عالی مقامی چون ابوالفرج اصفهانی، مرزبانی و سیرافی از محضر او استفاده کردند. بیشتر شهرت ابن دُرَید به سبب نقشی است که در تاریخ لغت نویسیِ عرب به عهده داشته است. هم چنین او در علم لغت و شعرشناسی و نقد شعر، استاد مسلَّم زبان بود و در شاعری و نازک خیالی و نوآوری، از همگِنان، گوی سبقت ربود. ابن دُرَید را اَعلَمِ شُعرا و اَشعَر(شاعرترین) عُلما لقب داده اند. ابن دُرَید پس از عمری طولانی در 98 سالگی درگذشت و در مقابر عبّاسیه در بغداد مدفون شد. الجَمهَره، الانوار و تقویمُ اللّسان از آثار اوست.
.
.
مناسبت 03: رحلت عالم جلیل “ملامهدی نراقی” (1209 ق)
شرح مناسبت:
ملامحمد مهدی نراقی در سال 1128 ق در نراقِ کاشان به دنیا آمد. شوق تحصیل معارف دینی، او را به کاشان سوق داد و پس از مدتی راهی اصفهان شد. او در اصفهان در محضر درس حکیم پارسا، مولی اسماعیل خواجویی استفاده ی فراوان برد و توقف سی ساله ی ملای نراق در اصفهان، از او دانشمندی توانا و استادی بزرگ ساخت. پس از مراجعت به کاشان، پرچم هدایت را به دوش گرفت و در حوزه ی علمیه ی کاشان، کرسی درس و بحث برپا نمود. علاقه به ادامه ی راه، وی را به کربلا کشاند و از استادان آن دیار بهره برد و از آنان اجازه نامه های متعدد گرفت. از این عالم توانمند تالیفات گران بهایی در رشته های گوناگون به یادگارمانده است که هر کدام از اهمیت ویژه ای برخوردارند. لوامِعُ الاحکام، مُعتمَدُ الشّیعه و … در فقه؛ تجریدُ الاصول، جامِعةُالاصول و … در اصول؛ لَمَعاتُ العَرشیَّه، انیسُ الحُکماء و … در فلسفه و حکمت، جامِعُ السَّعادات و جامعُ المَواعِظ در اخلاق و بسیاری کتب دیگر از ایشان به یادگار مانده است. این عالم خدمتگزار پس از سال ها فداکاری و خدمت در روز شنبه 18 شعبان سال 1209 ق در هشتاد و یک سالگی در کاشان چشم از جهان فرو بست و پس از مراسمی با شکوه به نجف اشرف منتقل گردید و در حرم علوی مدفون گشت.
.
.
مناسبت 04: افتتاح اولین دوره ی مجلس شورای ملی(1324 ق)
شرح مناسبت:
اولین دوره ی مجلس شورای ملی، حاصل فداکاری ها و مبارزات طولانی ملت مسلمان ایران در نهضت مشروطه بود. انتخابات اولین دوره ی مجلس به صورت صنفی برگزار شد و بازرگانان، کشاورزان و پیشه وران، جداگانه به نامزدهای خود رأی می دادند. از اعضای برجسته ی این مجلس، آیات عظام سیدمحمد طباطبایی و سید عبداللَّه بهبهانی دو نفر از رهبران دینی و سیاسی مردم ایران بودند. مدتی پس از افتتاح مجلس شورای ملی، قانون اساسی ایران نیز تدوین شد و به امضای پادشاه وقت ایران “مظفر الدین شاه قاجار” رسید. مورخان، این مجلس را از فعال ترین مجالس دوره ی مشروطیت ایران توصیف کرده اند.
.
.
مناسبت 05: رحلت آیت اللَّه “سید علی اکبر خویی” (1371 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
.
.
روز 19
مناسبت 01: وقوع غزوه ی “بنی مُصْطَلَقْ” به فرماندهی پیامبر بزرگ اسلام(ص)(6 ق)
شرح مناسبت:
بنی مُصْطَلَقْ تیره ای از قبیله ی خُزاعه می باشند که با قریش هم جوار بودند. آنان قصد داشتند با تهیه ی سلاح و نیرو، مدینه را به محاصره درآورند. پیامبر اسلام(ص) همچون مواقع دیگر، برای خاموش کردن نطفه ی فتنه، با یاران خود به سوی قبیله بنی مصطلق حرکت کرد و در کنار چاه “مریسیع” با آنان روبرو گردید و پس از نبردی، سپاه دشمن را پس از دادن 10 کشته متفرق کرد.
.
.
.
.
روز 20
مناسبت 01: درگذشت “ابن ندیم بغدادی” مورّخ و کتاب شناس مسلمان(385 ق)
شرح مناسبت:
از زندگانی ابوالفرج محمدبن اسحاق بغدادی معروف به ابن ندیم، اطلاعات چندانی در دست نیست. او همانند پدرش شغل وَرّاقی داشت و کارش نسخه نویسی از کتب و فروش آنها بود. آشنایی او با کتاب های گوناگون، انگیزه ای برای نوشتن کتاب “الفهرست” را در او ایجاد کرد. ابن ندیم در کتابش همه ی علوم رایجِ عصر خود را که موجب شکوفایی تمدن اسلامی گردیده معرفی کرده و سپس به شرح زندگانی دانشمندان مشهور در آن علوم پرداخته است. ابن ندیم در این کتاب همچنین اخبار کتاب و رسالاتی را که دانشمندان درباره ی این علوم نگاشته اند برشمرده و شرح حال کاملی درباره ی نویسندگان آنها، آورده است. این مجموعه شامل شرح حال همه ی عالمان، فقیهان، ادیبان و دیگر دانشمندان اسلامی از گذشته تا روزگار ابن ندیم می باشد. او همچنین از تحقیق درباره ی ادیان و مذاهب معروف زمان خود نیز غافل نبود و در این زمینه هم، مطالبی گردآوری کرده است.
.
.
مناسبت 02: ولادت آیت اللَّه شیخ “محمدرضا نجفی اصفهانی” معروف به “مسجد شاهی”(1287 ق)
شرح مناسبت:
شیخ محمدرضا نجفی مشهور به حاج آقا رضا مسجدشاهی و صاحب وِقایه، در شهر مقدس نجف به دنیا آمد. پس از رسیدن به مقام عالی علم و اجتهاد و تبحر در فنون شعر و ادب و کسب اجازه های روایی و اجتهاد به اصفهان مهاجرت کرد و به ترویج دین و تدریس و اقامه ی جماعت و ارشاد پرداخت و تدریس را حتی در دوره ی اختناق رضاخانی، دور از چشم ماموران، در خانه اش ادامه داد. در سال 1344 قمری بنا به دعوت آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری جهت تقویت حوزه ی علمیه ی قم و تدریس در آن حوزه، به قم عزیمت کرد و شاگردان بزرگی تربیت نمود. از این عالم بزرگ 34 کتاب و رساله در فقه و اصول بر جای مانده است.
.
.
مناسبت 03: رحلت آخوند “ملامحمد کاشی” (1333 ق)
شرح مناسبت:
آخوند ملامحمد کاشی در سال 1249 قمری به دنیا آمد. از مهم ترین استادان وی می توان به دانشمندان نامداری همچون: علامه ی نامدار، حکیم آقامحمدرضا قمشه ای و میرزا حسین نوری اشاره نمود. ملامحمد کاشی همیشه قبل از درس دقایقی برای طلاب و شاگردانش، موعظه و نصیحت می کرد. از شاگردان این شخصیت عارف می توان به مرجع عالی مقام آیت اللَّه العظمی حاج آقا حسین بروجردی، حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید حسن مدرس و میرزا حسین نایینی اشاره کرد. این بزرگوار در طول حیات با برکتش چنان به رابطه با خدایش مشغول بود که فانی در ذات مقدس معبود گردید و از تمامی لذائد دنیوی قطع علاقه کرد. ملامحمد کاشی تا پایان عمر، تمام توانش را در راه اُنس با پروردگارش مصروف داشت که از حالات معنوی و عرفانی این شخصیت برجسته، حکایات فراوانی نقل شده است. معظمٌ له پس از هشتاد و چهار سال عمر پربرکت همراه با سیر و سلوک الی اللَّه دار فانی را وداع گفت و به ملکوت اعلی پیوست.
.
.
مناسبت 04: وفات واعظ شهیر “سید محمد شیرازی” معروف به “سلطان الواعظین” (1391 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه سیدمحمد شیرازی معروف به سلطان الواعظین فرزند حاج سیدعلی اکبر اشرفُ الواعظین در ذیقعده ی سال 1314 ق در تهران متولد گردید. وی پس از فراگیری تحصیلات متوسطه، در خدمت پدر به کرمانشاه رفت و از طریق وعظ و خطابه، به نشر حقایق اسلام و مکتب جعفری پرداخت. سلطان الواعظین برای تکمیل علم و کمال خویش، مسافرت های بسیاری به سرزمین های اسلامیِ عراق، سوریه، فلسطین، اردن، مصر و هندوستان داشته و با طوایف بسیاری از یهود، مسیحیت، اهل سُنّت و بَرَهْمنیان و … مناظره داشته است. مناظره ی معروف سلطان الواعظین شیرازی با دو عالم بزرگ اهل سنت در پیشاور پاکستان به مدت ده شب و هر شب متجاوز از هشت ساعت، توجه ی همگان را به خود معطوف داشت. از آثار گرانبهای این عالم و اندیشمند مسلمان می توان به کتب شب های پیشاور، صد مقاله ی سلطانی و گروه رستگاران اشاره کرد. سلطان الواعظین در شعبان سال 1391 ق برابر با مهر 1350 ش در 77 سالگی در تهران وفات یافت و پس از تشییعی با شکوه، در مقبره ی ابوحسین در شهر قم به خاک سپرده شد.
.
.
.
.
روز 21
مناسبت 01: آغاز سلطنت “جلال الدین ملکشاه سلجوقی” پس از قتل پدرش “آلب ارسلان” (465ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 02: درگذشت استاد “محمدتقی شریعتی”(1407 ق / 31 فروردین 1366 ش)
شرح مناسبت:
استاد محمدتقی شریعتی مزینانی در سال 1325 ق برابر با سال 1286 شمسی در روستای مزینان سبزوار چشم به جهان گشود. مقدمات را نزد پدر و عمویش در همان جا فرا گرفت. در 21 سالگی جهت ادامه ی تحصیل راهی مشهد شد و از محضر استادانی چون شیخ هاشم قزوینی، ادیب نیشابوری بزرگ، ادیب نیشابوری ثانی، شیخ کاظم دامغانی و حاج میرزا احمد مدرس بهره گرفت. فعالیت های اجتماعی استاد از سال 1350 ق با ورود به وزارت فرهنگ و تدریس در مدرسه ی ابن یمین آغاز شد. از سال 1360 ق (320 ش) به بعد همزمان با اشغال ایران و گسترش فعالیت حزب توده و … یک تنه در خراسان به مبارزه با انحرافات فکری و اسلام زدایی برخاست و با تشکیل کانون نشر حقایق اسلامی در مشهد و برگزاری جلسات هفتگی و سخنرانی و تفسیر، اذهان جوانان را روشن نمود. استاد در سال های پس از آن نیز در صحنه ی سیاسی حضور فعال داشت. وی به خاطر مبارزات ضد استبدادیش 2 بار به زندان افتاد ولی هرگز از راهی که یافته بود عقب ننشست. علاوه بر آن، ایشان درمسجد هدایت تهران به جای آیت اللَّه طالقانی تفسیر قرآن می گفت. با تاسیس حسینیه ی ارشاد بنا به دعوت استاد مطهری، چهار سال در آن جا به تدریس و سخنرانی مشغول بود. از این شخصیت برجسته آثار گران قدری چون تفسیر نوین، کتاب ارزشمند خلافت و ولایت، فایده و لزوم دین، امامت در نهج البلاغه، مهدی موعود، در امم، علی شاهد رسالت و … به جای مانده است. سرانجام این استاد فرزانه در 21 شعبان 1407 ق برابر با 31 فروردین 1366 ش در 80 سالگی چشم از جهان فرو بست.
.
.
.
.
روز 22
مناسبت 01: رحلت “ابن شهر آشوب” عالم و محدث بزرگ(588 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی معروف به “ابن شهرآشوب” ملقب به “زین الدین و رشیدالدین” متکلم، واعظ، ادیب و قاضی معروف شیعی مذهب، در مازندران متولد شد. بنا به دلایل مذهبی ناچار به ترک ایران در دوره سلجوقیان شد و به حلب رفت. او از دانشمندترین عالمان زمان خود و مورد قبول و احترام پیروان اهل تسنن نیز بود. ابن شهر آشوب از عالمانی چون زمخشری، امام محمد غزالی و خطیب خوارزمی اجازه نقل حدیث داشت. پاره ای از آثار مهم او عبارتند از: مَعالِم العُلَماء، مناقِب آل ابی طالب، مُتَشابِهِ القرآن و الاربعین. مقبره ی او در “جبل الجوشن” در نزدیکی مشهد حسینی قرار دارد.
.
.
مناسبت 02: وفات شاعر زاهد “شهاب محمود” (725 ق)
شرح مناسبت:
ابوالثناء شهاب الدین محمود بن سلیمان بن فهد حلبی دمشقی معروف به شهاب محمود، شاعر و کاتب مشهور، نزد ابن النجار فقه و از ابن مالک فنون ادبیه آموخت. او در حُسن نظم وکتابت از معاصران خود پیشی گرفت و در معرفت احوال بزرگان، آگاه بوده و دارای آثار قلمی متعددی است. اَهنَی المنائح فی اَسفی المدائح و حُسنُ التوسل الی صناعة الترَّسُّل از آن جمله اند. شهاب محمود در 81 سالگی وفات یافت و در دامنه ی کوه قاسیون دمشق مدفون گشت.
.
.
مناسبت 03: تولد “ابن حَجَر عسقلانی” فقیه و محدث مسلمان(773 ق)
شرح مناسبت:
ابن حَجر عسقلانی، فقیه، محدث، مورخ و شاعر مسلمان مصری در قاهره به دنیا آمد. در ده سالگی حافظ قرآن شد و از آن پس طی سفرهای فراوان، دانش زیادی فرا گرفت. ابن حجر عسقلانی چنان در علم حدیث مهارت یافت که از او به نام حافظ بزرگ حدیث یاد کرده اند. او از مؤلفان پر کار جهان اسلام به شمار می رود به گونه ای که تعداد آثار او بیش از یکصد و پنجاه جلد می باشد. از تالیفات ابن حجر که بیشتر در علم حدیث و تاریخ است می توان به لِسان المیزان و نیز فَتحُ الباری اشاره کرد. وی در سال 852 ق در 79 سالگی درگذشت.
.
.
مناسبت 04: درگذشت “شاه شجاع”، فرمانروای آل مظفر(786 ق)
شرح مناسبت:
شاه شجاع در نه سالگی قرآن را حفظ کرد. وی مردی شجاع و دیندار و پادشاهی فاضل، شاعر دوست و ادیب پرور بود. خواجه حافظ شیرازی و عماد فقیه کرمانی از شعرای عصر این پادشاه هستند. شاه شجاع در شیراز مدفون است.
.
.
مناسبت 05: رحلت متکلم کبیر “شیخ محمد جواد بلاغی” (1352 ق)
شرح مناسبت:
علامه محمد جواد بلاغی فرزند شیخ حسن در سال 1282 ق در نجف اشرف متولد شد. وی در محضر استادانی چون حاج آقارضا همدانی، علامه سیدمحمد هندی، شیخ محمد طه نجف، میرزا محمد تقی شیرازی و ملامحمد کاظم خراسانی تلمذ نمود. علامه بلاغی همراه میرزای شیرازی در نهضت استقلال طلبی علماء عراق شرکت داشت. این شخصیت برجسته ی علمی هم چنین پایه گذار علم کلام نوین در حوزه ی علمیه ی نجف بود. برخی از آثار علامّه بلاغی عبارتند از: الُهدی الی دین المصطفی، آلاءِ الرَّحمن فی تَفسیرِ القرآن، التوحید و التَّثلیث، انوارالهدی و الرحله المدرسیه. این عالم ربانی در هفتاد سالگی در نجف اشرف درگذشت.
.
.
.
.
روز 23
مناسبت 01: درگذشت “سید ابومحمد اطرواش” معروف به “ناصر کبیر” (304ق)
شرح مناسبت:
حسن بن علی بن حسن از نوادگان امام سجاد(ع)، مَکَنّی به ابومحمد، ملقب به ناصرالحق، ناصرالدین و ناصر کبیر و موصوف به اطرواش ازفضلا و زُهّاد زمان خود بوده است. وی جد مادری سید مرتضی و سیدرضی است. گویندکه مدتی بر طبرستان حکومت داشت ولی در پایان عمر، از آن کناره گیری کرد و به تدریس و تالیف و عبادت پرداخت. اصول الدین، اَمالی، تَفسیر القُرآن، ایمان و النُّذور از جمله کتب اوست. روز وفات ایشان را، 25 شعبان نیز گفته اند. ناصر کبیر در طبرستان مدفون است.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “شرف الدین” محدث و ادیب بزرگ مسلمان(733 ق)
شرح مناسبت:
حسین بن عبداللَّه طیّبی ملقب به شرف الدین، در ادبیات عرب به ویژه در علوم معانی و بیان از بزرگان عصر خود به شمار می رفت. وی به تدریس تفسیر قرآن و روایت حدیث اهتمام داشت و تفسیر قرآن و شرح مشکات را در این باره تألیف کرد. شرف الدین مردی فروتن و نیکوکار بود و با بدعت گزاران به شدت مخالفت می ورزید. او در تعلیم و تربیت جویندگان دانش و فضیلت، بسیار سخت کوش و در دستگیری بینوایان و نیازمندان، سخاوتمند بود.
.
.
مناسبت 03: تولد ادیب و عارف نامی “نورالدین عبدالرحمن جامی” (817 ق)
شرح مناسبت:
نورالدین عبدالرحمن بن احمد جامی در خراسان به دنیا آمد. تحصیلات او در هرات و سمرقند در علوم ادبی و دینی و عرفانی، با سیر و سلوک در مراحل تصوف صورت گرفت تا به مرتبه ی ارشاد رسید. بعدها در سلک رؤسای طریقه ی نقشبندیه درآمد و بعد از وفات سعدالدین کاشغری، خلافت نقشبندیان به او تعلق گرفت. جامی مشهورترین شاعرآخر عهد تیموری است که باید او را بزرگ ترین شاعر آن عهد و گوینده ی نامدار ایران بعد از حافظ شمرد. جامی را خاتم شعرای بزرگ ایران گفته اند. او شاعر، عارف، ادیب و محقق بزرگ زمان خود و صاحب کتب نظم و نثر پارسی و عربیِ فراوانی است. در اشعار جامی، افکار صوفیانه، داستان ها، حکمت، اندرز و تصورات غزلی به وفور دیده می شود. او هم چنین در ابتکار مضامینِ تازه و قدرت و بیان و لطفِ معانی در اشعارش، استاد بود. هفت اورنگ، سلامان و آبسال، یوسف و زلیخا و دیوان جامی از جمله مصنفات اوست. وفات جامی در سال 898 ق در هشتاد و یک سالگی روی داد.
.
.
مناسبت 04: کودتای “اشرف افغان” علیه “محمود افغان” در اصفهان(1137 ق)
شرح مناسبت:
ضعف آخرین شاهان صفوی و اضمحلال امپراتوری آنان منجر به روی کار آمدن افغان ها گردید. محمود افغان بسیاری از دودمان سلطنتی سلسله ی صفویه را به قتل رساند. اما پس از 2 سال، محمود نیز طی کودتایی به نفع پسر عمویش اشرف سرنگون شد و اشرف در 23 شعبان سال 1137 ق خود را شاه خواند. اشرف پسر عموی محمود که پدرش میرعبداللَّه به دست او کشته شده بود از تنفر مردم نسبت به محمود استفاده کرده، او را به انتقام پدرِ خود بکشت و به جای وی پادشاه ایران شد. محمود به هنگام مرگ، 27 سال داشت.
.
.
.
.
روز 24
مناسبت 01: رحلت عالم جلیل “میرزا محمد حسن شیرازی” مرجع کل و مجاهد عالی قدر شیعه(1312 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه میرزا محمدحسن شیرازی در نیمه ی جمادی الاولی سال 1230 ق در شیراز به دنیا آمد. از چهار سالگی شروع به تحصیل نمود و در 8 سالگی مقدمات را به پایان برد. وی در پانزده سالگی شرح لمعه را تدریس کرد و سپس عازم اصفهان گردید. میرزای شیرازی در 29 سالگی وارد کربلا شد و پس از آن به نجف رفت و در درس شیخ اعظم، انصاری، شرکت جست و از خواص شاگردان او شد. پس از فوت شیخ مرتضی انصاری در 1281 ق زعامت شیعه به میرزای بزرگ شیرازی محول گردید و نزدیک به 30 سال در این مقام به رفع مشکلات مردم و اداره ی حوزه های علمیه مشغول بود. مهم ترین حادثه ای که در ایام زعامتِ آن پیشوای بزرگ شیعه رُخ داد، قضیّه ی جنبش تنباکو بود. فتوای تاریخی ایشان در معاهده ی انحصار تنباکو در زمان ناصرالدین شاه، چنان مردم را به صحنه کشاند که شاه قاجار، مجبور به فسخ قرارداد تنباکو گردید. میرزای شیرازی همزمان با رهبری جامعه ی اسلامی، شاگردان بسیاری را به جامعه ی اسلامی تقدیم نمود و کتب متعددی را تالیف کرد. حضرات آیات عظام سیدمحمدکاظم یزدی، آخوندملامحمد کاظم خراسانی، میرزا محمدتقی شیرازی معروف به میرزای دوم، شیخ فضل اللَّه نوری، حاج میرزا حسین نوری، میرزا اسماعیل شیرازی و ده ها عالم بزرگوار از جمله شاگردان این فقیه بزرگوار می باشند. سرانجام، میرزای بزرگ در 82 سالگی در سامرا چشم از جهان فرو بست. جسد مطهرش را از سامرا تا نجف با پای پیاده تشییع کردند و در آخر شعبان در جوارمرقد منور امیرالمؤمنین(ع) به خاک سپردند. از آن پس مجالس فاتحه در تمام شهرها برگزار گردید. همه ی بازارها در این ایام تعطیل بود و این عزاداری تا نزدیک به یک سال ادامه داشت.
.
.
مناسبت 02: وفات آیت اللَّه “سیدابراهیم علم الهدی سبزواری” (1420 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
.
.
روز 25
مناسبت 01: قتل “ابومسلم خراسانی” رهبر قیام سیاه جامگان به فرمان “منصور دوانِقی” (137 ق)
شرح مناسبت:
عباسیان که از نوادگان عباس عموی پیامبر(ص) بودند، برای از هم پاشیدن حکومت بنی امیه و دست یابی به حکومت مسلمین، به بهانه ی طرفداری از اهل بیت(ع)، با پشتیبانی مردم قیام کردند. مسئولیت دعوت از مردم خراسان به “ابن یسار” مُلَقَّب به “ابومسلم” سپرده شد. ابومسلم که سپاه خویش را سیاه پوش نموده و نام سیاه جامگان را بر آن نهاده بود، ابتدا در خراسان و سپس در عراق به پیروزی رسید و با تلاش و همت او بود که خلافت عباسی روی کار آمد. با این حال، پس از مدتی “منصور” دومین خلیفه ی عباسی که از موقعیت “ابومسلم” در هراس افتاده بود، با ترفندی او را به سوی مداین کشانده و در 25 شعبان سال 137 ق او را به قتل رساند. پس از قتل ابومسلم، گروهی از یارانش به خونخواهی او برخاستند و کشمکش های ناشی از این خونخواهی تا مدت ها ادامه داشت.
.
.
مناسبت 02: پایه گذاری “قیام سربداران” در سبزوار(737 ق)
شرح مناسبت:
سربداران گروهی بودند که از ظلم و تعدی مغولان که در آن زمان ایران را تحت سلطه ی خود داشتند به ستوه آمده بودند. آنان تحت رهبری روحانیون مبارزی چون شیخ خلیفه، شیخ حسن جوری و عبدالرزاق، با مغولان و عوامل دست نشانده ی آن ها مبارزه کردند. شعار قیام کنندگان این بود که یا ظالم و ستمکار را نابود می کنیم و یا بالای دار می رویم ولی ننگ را نمی پذیریم که به همین دلیل آن ها را سربداران نامیدند. سربداران حدود نیم قرن بر مناطقی از شمال شرق ایران حکومت کردند و سرانجام، تیمور گورکانی در سال 788 ق، حکومت آنان را منقرض کرد.
.
.
.
.
روز 26
مناسبت 01: مرگ “یزید بن عبدالملک بن مروان” خلیفه ی ستمکار اموی(105 ق)
شرح مناسبت:
یزید بن عبدالملک بن مروان پس از عمربن عبدالعزیز در سال 101 هجری به خلافت رسید. یزید بن عبدالملک شخصی عیاش و باده گسار بود و به امور کشور اسلامی توجهی نداشت. چون از بستگان حجاج ثقفی بود، از این خاندان خونخوار، بر سر کارها گمارد. وی در اواخر عمر می خواست ثابت کند که عیش و نوش بدون نیش و تلخی وجود دارد. ولی باگذشت چند روز، معشوقه اش مُرد و آن زندگی مستانه تبدیل به سوگ گشت و خلیفه، چند روزی بعد از او زنده نماند.
.
.
مناسبت 02: وفات “ابن فصیح” از فقهای حنفی مذهب(755 ق)
شرح مناسبت:
ابوطالب احمد بن علی بن احمد همدانی، ملقب به فخر الدین و معروف به ابن الفصیح از بزرگان علمای حنفیه و جامع علوم عقلی و نقلی است. وی در زمان خود رییس مذهب بوده و در مقبره ی ابوحنیفه تدریس می کرد. نَظمُ السّراجیّه، نظم الکَنز، نَظمُ المنار و نظم النّافع ازآثار قلمی اوست. ابن فصیح در هفتاد و پنج سالگی درگذشت.
.
.
مناسبت 03: رحلت فقیه و متکلم بزرگوار آیت اللَّه “سیدمهدی روحانی” (1421ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه سید مهدی روحانی در سال 1343 ق (1 303 ش) در شهر مقدس قم و درخانواده ای فرهیخته و عالم به دنیا آمد. در دوران نوجوانی به فراگیری علوم دینی روی آورد و پس از چند سال در 20 سالگی عازم نجف اشرف گردید. با ورود آیت اللَّه بروجرودی به قم، آیت اللَّه روحانی در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت کرد و پس از مدتی به تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول پرداخت. او همچنین با تطبیق کتابهای آسمانی از قبیل تورات و انجیل با قرآن، ویژگی های مشترک و تفاوت آن هارا با قرآن روشن ساخت. آیت اللَّه روحانی از نخستین کسانی بود که در حوزه ی علمیه ی قم، جلسه های بررسی مارکسیسم و اصول دیالکتیک را تشکیل داد. با آغاز نهضت اسلامی مردم به رهبری امام خمینی، در این مسیرگام نهاد و از هر فرصتی برای تعمیق و گسترش باورهای اسلامی، بهره می بُرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در سه دوره به عنوان نماینده ی مردم استان های مرکزی و قم در مجلس خبرگان برگزیده شد. سرانجام آن فقیه پارسا و متکلم زاهد پس از یک دوره بیماری در 26 شعبان 1421 ق برابر با 3 آذر 1379 ش در 76 سالگی چشم از جهان فرو بست و پس از تشییعی با شکوه در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد
.
.
.
.
روز 27
مناسبت 01: تولد “بیهقی” معروف به “ابن فندق” (490 یا 500 ق)
شرح مناسبت:
ابوالحسن علی بن زید بیهقی معروف به ابن فندق عالمی جامع و از شاگردان حکیم عُمر خیام است که جمله در فقه، اصول، طب، اخترشناسی، تفسیر، حساب و حکمت، متبحر بود و تالیفات متعددی دارد. اعجاز القرآن، ایضاحُ البراهین، تاریخ بیهق، کنزُ الحج و نهجُ الرَّشاد از جمله آثار اوست. تاریخ بیهق، مهمترین کتاب فارسی ابن فندق است و او در این کتاب به ذکرِ اوضاع جغرافیایی و تاریخی و شرح حال رجال و خاندان های معروف بیهق پرداخته است. این کتاب از جمله منابع مهم تاریخ در قرن ششم هجری و از نمونه های خوب نثر فارسی می باشد. وفات ابن فندق را در 565 ق گفته اند.
.
.
مناسبت 02: وفات “ابن عراقی” فقیه و قاضی مسلمان مصری(826 ق)
شرح مناسبت:
ابن عراقی در سال 762 ق به دنیا آمد و از کودکی در محضر پدرش که عالمی مشهور در علم حدیث بود، این علم را فراگرفت. ابن عراقی سپس با بهره گیری از اساتید برجسته،به تکمیل معلوماتش پرداخت. وی پس از چندی در ردیف علمای مشهور عصر خود قرارگرفت. ابن عراقی به تدریس فقه و حدیث اشتغال داشت و تالیفاتی به زبان عربی از او به جای مانده است.
.
.
مناسبت 03: اعدام “میرزا علی محمد شیرازی” بنیانگذار فرقه ی بابیه(1266 ق)
شرح مناسبت:
پس از درگذشت حاج سیدکاظم رشتی جانشین شیخ احمد احسایی که فرقه ی شیخیه را پایه ریزی کرده بود، بین دو تن از شاگردان او بر سر ریاست این فرقه رقابت در گرفت. در 1259 ق سیدعلی محمد شیرازی که شاگرد معروف سیدکاظم بود، پس از سفر به مکه به بندر بوشهر رفت و در آن جا خود را به جای “رکن باب” یعنی نایب امام زمان خواند و پیروانش به بابیه معروف شدند. چیزی نگذشت که سیدعلی محمد از مقام بابیت بالاتر رفت و ادعاکرد که او نقطه ی اعلی یا نقطه ی بیان است و سپس مدعی شدکه خود، قائم آل محمد(ص) می باشد و کتاب البیان رانگاشت. از این پس او دعوت خود را آشکار کرد و طرفداران فراوانی یافت که چندین بار با قشون دولتی جنگیدند و حتی پیروزهایی به دست آوردند. سرانجام سیدعلی محمد محبوس گردید و پس از درگیری های فراوان، علمای تبریز حکم به اعدام وی دادند. بالاخره در شعبان 1266 ق میرزاعلی محمد شیرازی را به تبریز برده و به دستور امیرکبیر تیرباران کردند.
.
.
.
.
روز 28
مناسبت 01: درگذشت “ابن حاجب” محدث و مورخ مسلمان(630 ق)
شرح مناسبت:
ابن حاجب در سال 593 ق در دمشق به دنیا آمد و برای بهره گیری از دانش محدثان عصر خود، به شهرها و نقاط مختلف سفر کرد. ابن حاجب در علم حدیث، سرآمد علمای عصر خود بود، که تالیفاتی از وی به جای مانده است.
.
.
مناسبت 02: رحلت عالم فرزانه “ملاحسینقلی همدانی” استاد بزرگ اخلاق(1311 ق)
شرح مناسبت:
آخوند ملاحسینقلی همدانی عارف والاقدر، فقیه و حکیم فرزانه و از بزرگ ترین استادان عرفان و اخلاق، در سال 1239 قمری در روستای “شوند” در “جزین” همدان متولد گردید. از استادان وی می توان به شیخ عبدالحسین تهرانی (شیخ العراقین)، شیخ مرتضی انصاری و آقاسیدعلی شوشتری و از شاگردان دانشمند او می توان به شیخ محمد بهاری، سید احمد کربلایی، شیخ موسی شراره، سیدمهدی حکیم، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی و سید جمال الدین اسدآبادی اشاره نمود. به گفته ی استاد شهید مطهری، حوزه ی تعلیم و تربیت آخوند همدانی، بیشتر حوزه ی تربیت بود تا تعلیم.مدفن این سالک راه حق در کربلا واقع گردیده است.
.
.
مناسبت 03: آغاز سلطنت رسمی”احمدشاه” آخرین پادشاه قاجار(1332 ق)
شرح مناسبت:
پس از محمد علی شاه قاجار، پسرش احمدشاه در 27 جمادی الثانی 1327 ق در دوازده سالگی به پادشاهی برگزیده شد. چون احمدشاه کودکی بیش نبود، کارها به دست هیئت مدیره ای افتاد که زمام امور را تا تشکیل مجلس تازه، در کف خود گرفت. در این میان ابوالقاسم خان ملقب به ناصرالملک، نیابت سلطنت یافت و تا شعبان 1332 ق در این مقام بود و از آن پس، چون احمدشاه به سن قانونی رسیده بود، به طور رسمی، پادشاه ایران گردید.
.
.
.
.
روز 29
مناسبت 01: رحلت “ابن نعیم” فقیه و راوی اخبار تاریخی(219 ق)
شرح مناسبت:
فضل بن دوکین معروف به ابن نعیم محدث، فقیه و راوی اخبار تاریخی در سال 130 ق در عراق به دنیا آمد. او از راویان بسیار معتبر حدیث به شمار می رود و مورد احترام و اعتماد علمای اسلام است کتاب الصلاة از اوست. همچنین دوکتاب المناسک والمسایل الفقه را به او نسبت داده اند.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن مُنذر” فقیه و محدث مسلمان(318 ق)
شرح مناسبت:
ابن مُنذر فقه و حدیث را از دانشمندان برجسته آموخت و پس از آن عازم شهر مکه شد. او ضمن استماع حدیث و دانش اندوزی، تا پایان عمر در این شهر مقدس سُکنی گزید و به تالیف کتب متعدد همت گماشت. الاجماع در فقه و الاشراف در حدیث در زمره ی آثار ابن مُنذر می باشند.
.
.
مناسبت 03: تصویب متمم قانون اساسی و تاییدِ آن توسط محمدعلی شاه قاجار(1325ق)
شرح مناسبت:
چون 51 فصلی که به نام قانون اساسی در دوران مظفرالدین شاه تنظیم شد، وافی به مقصود نبود و در این قانون از وظایف مردم نسبت به دولت و بالعکس سخنی نرفته بود، بنابراین برای نوشتن متمم قانون اساسی، کمیسیونی تشکیل گردید و آن قانون در 107 اصل تنظیم شد و برای امضا تقدیم شاه گردید.
.
.
مناسبت 04: ارتحال عارف وارسته “شیخ باقر بهاری همدانی” (1333 ق)
شرح مناسبت:
شیخ محمدباقر بن محمد جعفر بهاری همدانی از علمای قرن چهاردهم هجری در سال 1277 ق در شهرستان بهار از توابع همدان به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی، راهی نجف اشرف شد و در نزد ملا حسینقلی همدانی به سطوح بالای علمی دست یافت. شیخ محمدباقر همدانی پس از بیست سال توقف در نجف، به همدان بازگشت و تا پایان عمر در آن شهر زیست. از این عالم برجسته بیش از چهل اثر به جای مانده است که البَیان فی حقیقةِ الایمان، نثارُاللُّباب و حاشیه بر قوانین الاصول و ایضاحُ الخطا از آن جمله اند. شیخ محمد بهاری سرانجام در پنجاه و شش سالگی دارفانی را وداع گفت و در همدان مدفون گشت.
.
.
مناسبت 05: ورود نیروی ارتش سرخ شوروی به بندرانزلی(1333 ق)
شرح مناسبت:
نیروی ارتش سرخ شوروی در 29 شعبان سال 1338 قمری با شلیک چند گلوله ی توپ در بندر انزلی پیاده شدند؛ در حالی که انگلیسی ها در غازیان استحکامات داشتند و به اعتقاد محافل نظامی، اگر مقابله می کردند می توانستند مانع ورود شوروی شوند. منظور انگلیس، کشاندن نیروی ارتش سرخ به داخل کشور و به دنبال آن برپا کردن هیاهو و رعب و وحشت بود تا مردم ایران قرارداد 1919 را بپذیرند. نیروی ارتش سرخ پانصد پیاده و دویست سواره بود و با جمعی که تدریجاً اضافه شدند به دو هزار نفر می رسیدند.
.
.
.
منبع : بانک جامع مناسبت ها: شمسی ، قمری ، میلادی / مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان
.
#زبدةالاشعار
.
: @nohe_torki
