زبدةالاشعار

موضوع: وقایع الایام؛ ماه رجب

اَینَ الرَّجبیّون …
.
پیامبر اکرم (ص) :
اَلسَّیدُ عَلِی بْنُ طَاوُسٍ فِی اَلْإِقْبَالِ ، عَنِ اَلنَّبِی صَلَّى اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَک وَ تَعَالَى نَصَبَ فِی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَةِ مَلَکاً یقَالُ لَهُ اَلدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ ینَادِی ذَلِک اَلْمَلَک کلَّ لَیلَةٍ مِنْهُ إِلَى اَلصَّبَاحِ طُوبَى لِلذَّاکرِینَ طُوبَى لِلطَّائِعِینَ وَ یقُولُ اَللَّهُ تَعَالَى أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ اِسْتَغْفَرَنِی اَلشَّهْرُ شَهْرِی وَ اَلْعَبْدُ عَبْدِی وَ اَلرَّحْمَةُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا اَلشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیتُهُ وَ مَنِ اِسْتَهْدَانِی هَدَیتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا اَلشَّهْرَ حَبْلاً بَینِی وَ بَینَ عِبَادِی فَمَنِ اِعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَی .
.
🔰 #وقایع و هشتکهای مهم #ماه_رجب
.
(روی لینک ها کلیک کنید)
#ماه_رجب ::: #باقریه_میلادیه ( روز 01 ) ::: #لیلة_الرغائب ::: #الهادی_شهادت ( روز 03 ) ::: #جوادیه_میلادیه ( روز 10 ) ::: #اصغریه_میلادیه ::: #حیدریه_مدح ::: #حیدریه_میلادیه ( روز 13 ) ::: #اعتکاف ::: #زینبیه_شهادت ( روز 15 ) ::: #حضرت_رباب ::: #کاظمیه_شهادت ( روز 25 ) ::: #حضرت_ابوطالب (روز 26 ) ::: #مبعث ( روز 27 ) ::: #مجلس_ولید ::: #خروج_مدینه ( روز 28 )
.
.
تمامی مناسبتهای #ماه_رجب
روز 01
مناسبت 01: سوار شدن “حضرت نوح”(ع) بر کشتی
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
مناسبت 02: میلاد “امام محمدباقر”(ع) بنا به روایتی(57 ق)
شرح مناسبت:
بنا به روایتی حضرت امام محمدباقر(ع) در اول رجب سال 57 ق در مدینه به دنیا آمد. آن حضرت را باقر لقب دادند که به معنای شکافنده ی علوم است، زیرا آن بزرگوار مشکلات و پیچیدگی های علمیِ عصرِ خود را با دقت و ظرافتِ خاصی تجزیه و تحلیل می کرد. در دوران امامت آن حضرت، از سال 96 ق که مقارن با سال های پایانی حکومت جور بنی امیه و ضعف آن بود، فرصتی فراهم شد تا آن بزرگوار به تقویت بنیان های فکری و فرهنگی مسلمانان بپردازد. در این زمان و همچنین در دوران امامت فرزندش امام جعفر صادق(ع) بسیاری از علوم شکوفا شد و شاگردان آن دو بزرگوار، برخی از علوم را گسترش داده، علوم جدیدی را نیز ابداع کردند. امام محمدباقر(ع) بر اثر سلطه ی حکومتِ طاغوت، از نظر سیاسی مُنزوی بود و اعتراضات او به صورت یک نهضت سیاسی همه جانبه به سرنگونی رژیم بنی امیه نیانجامید. ایشان که دریافته بود فرهنگ تشیع در انزوا قرار گرفته و زیر چکمه ی جلاّدان اُموی، بی رَمَق مانده است، دست به یک انقلاب وسیع فرهنگی زد و با تشکیل حوزه ی علمیه و تربیت شاگردان برجسته، فقه آل محمد(ص) و خط فکری تشیُّع را آشکار ساخت. پس از آن حضرت(ع) فرزند برومندشان، حضرت امام جعفر صادق(ع)، با تشکیل حوزه ی علمیه با چهار هزار نفر شاگرد، آن حرکت و نهضت فرهنگی را غنای بیشتری بخشید.
.
آیات و احادیث متناسب:
.
پیامبرصلی الله علیه وآله: یا جابِرُ! فَإذا لَقَیتَهُ [الإمامَ الباقِرَعلیه السلام]فَاقرَئهُ مِنّی السَّلامَ
ای جابر! هر گاه او [امام باقرعلیه السلام] را دیدار کردی، سلام مرا به او برسان
بحار الأنوار، ج 46، ص 223.
.
.
امام باقرعلیه السلام: وَاللَّهِ یا جابِرُ! لَقَد أعطانی اللَّهُ عِلمَ ما کانَ و ما هُوَ کائِنٌ إلی یَومِ القِیامَةِ
ای جابر! به خدا سوگند، خداوند علم گذشته و آینده تا روز قیامت را به من عطا کرده است
بحار الأنوار، ج 46، ص 296.
.
.
امام باقرعلیه السلام: الکَمالُ کُلُّ الکَمالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ و الصَّبرُ عَلَی النّائِبَةِ و تَقدِیرُ المَعیشَةِ
همه کمال در شناخت عمیق دین و شکیبایی در پیشامدها و اندازه نگه داشتن در زندگی است
تحف العقول، ص 292.
.
.
امام باقرعلیه السلام: تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ
لبخند آدمی به روی برادر دینی اش حسنه است
بحار الأنوار، ج 74، ص 288.
.
.
امام باقرعلیه السلام: خُذُوا الکَلِمَةَ الطَّیِّبَةَ مِمَّن قالَها و إن لَم یَعمَل بِها
سخن نیک را از گوینده آن برگیرید، اگر چه به آن عمل نکند
تحف العقول، ص 291.
.
.
امام باقرعلیه السلام: مَن تَوَکَّلَ عَلَی اللَّهِ لایُغلَبُ و مَنِ اعتَصَمَ بِاللَّهِ لایُهزَمُ
آن که به خدا توکّل کند، مغلوب نشود و آن که به خدا توسّل جوید، شکست نخورد
جامع الأخبار، ص 322.
.
.
امام باقرعلیه السلام: ما ضُرِبَ عَبدٌ بِعُقُوبَةٍ أعظَمَ مِن قَسوَةِ القَلبِ
هیچ بنده ای به کیفری بزرگ تر از سختْ دلی کیفر نشد
تحف العقول، ص 296.
.
.
امام باقرعلیه السلام: عَلَیکُم بِالصَّدَقَةِ فَبَکِّرُوا بِالصَّدَقَةِ فَإنَّها تُسَوِّدُ وَجهَ إبلیسَ
بر شما باد به صدقه دادن! صبح زود صدقه بدهید که روی ابلیس را سیاه می کند
تحف العقول، ص 298.
.
.
امام باقرعلیه السلام: ما مِن نَکبَةٍ تُصِیبُ العَبدَ إلّا بِذَنبٍ
هیچ گرفتاری یی به بنده نمی رسد مگر به سبب گناه
الکافی، ج 2، ص 269.
.
.
امام باقرعلیه السلام: ما حَسَنَةُ الدُّنیا إلّا صِلَةَ الإخوانِ و المَعارِفِ
خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست
بحار الأنوار، ج 46، ص 291.
.
.
امام باقرعلیه السلام: ما عُبِدَاللَّهُ بِشَی ءٍ أفضَلَ مِن عِفَّةِ بَطنٍ و فَرجٍ
خداوند با چیزی برتر از پاکی شکم و دامن عبادت نشده است
الکافی، ج 2، ص 79.
.
.
امام باقرعلیه السلام: ایّاکَ و الکَسَلَ و الضَّجَرَ فَإنَّهُما مِفتاحُ کُلِّ شَرٍّ
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز که این دو کلید هر بدی اند
تحف العقول، ص 295.
.
.
امام باقرعلیه السلام: قُولُوا لِلنّاسِ أحسَنَ ماتُحِبّونَ أن یُقالَ لَکُم
با مردم نیکوتر از آنچه دوست دارید با شما سخن بگویند، سخن بگویید
بحار الأنوار، ج 68، ص 152.
.
.
مناسبت 03: رحلت “نُعمان بن محمد” از علمای شیعه ی آفریقا(363 ق)
شرح مناسبت:
ابوحنیفه نُعمان بن محمد بن منصور از علما و فقهای مشهور آفریقاست که در شعر، لغت، تاریخ، فقه، تفسیر و علوم قرآنی، بسیار متبحر بود. وی در ابتدا مذهب مالکی داشت و سپس هدایت یافته، امامی مذهب گردید، به همین جهت به ابوحنیفه ی شیعه شهرت دارد. ابوحنیفه مدتی در دستگاه خلفای فاطمی مصر به قضاوت در آن دیار نشست و به قاضی نُعمان مصری نیز معروف شد. دَعائمُ الاسلام، اختلاف اصول المذاهب و مُختَصرُ الاثار از اوست. وفات نعمان بن محمد در مصر واقع گشت.
.
مناسبت 04: وفات “رشیدالدین صوری” گیاه شناس و طبیب برجسته ی مسلمان(639 ق)
شرح مناسبت:
رشید الدین ابومنصور بن علی صوری، گیاه شناس و طبیب مشهور، در سال 573ق، در صور واقع در لبنان کنونی و در خاندانی اصیل به دنیا آمد و در جوانی برای کسب علم به سرزمین های متعدد سفر کرد. آن چه در روش علمی ابن صوری جلب نظر می کند، توجه دقیق او به مطالعه ی گیاهان دارویی است و همین ویژگی، از او یک محقق برجسته ساخته است به طوری که برخی از محققان، رشید الدین صوری را بنیانگذار گیاه شناسی نوین دانسته اند. مهم ترین اثر ابن صوری، کتابی درباره ی گیاهان، همراه با تصاویر آن ها است. از این کتاب به عنوان دایرةالمعارف مُصوَّر علم گیاه شناسی یاد می شود.
.
مناسبت 05: رحلت عالم بزرگ و فقیه جلیل “محقق خوانساری” (1099 ق)
شرح مناسبت:
آقا حسین بن جمال الدین محمد خوانساری، معروف به محقق خوانساری عالمی عامل، فقیهی کامل، محدثی فاضل، اصولی، رجالی، حکیم و متکلم قرن یازده است. این شخصیت برجسته ی جهان اسلام جامع معقول و منقول بود و به علامه، فَریدُ الدَّهر، استادُ الحُکماءِ و المُتِکلِّمین و مربی الفُقها و المحدثین مشهور است. ایشان در هر یک از دروس معقول و منقول تدریس میکرد، به همین جهت به استاد الکُلِّ فی الکُلّ معروف بود. محقق خوانساری در نوجوانی جهت تحصیل به اصفهان عزیمت نمود و در حلقه ی درس اساتید زمان همچون: میرفندرسکی، علامه محمدتقی مجلسی اول و محقق سبزواری قرار گرفت. وی در اندک زمانی به مقام بالای علمی دست یافت و علمش بر همگان مسلّم گردید. از آن پس به تدریس پرداخت وشاگردان کم نظیری همانند سید نعمت اللَّه جزایری، شیخ جعفر قاضی، ملامیرزا شیروانی و آقاجمال خوانساری (فرزندش) راپرورش داد. همچنین ترجمه ی صحیفه ی سجادیه، الجبر و الاختیار، حاشیه ی الهیّات شفا و … از آثار این عالم فرهیخته می باشند. محقق خوانساری سرانجام در هشتاد و دو سالگی در اصفهان به دیدار معبود شتافت و درقبرستان تخت فولاد به خاک سپرده شد. به دستور شاه سلیمانِ صفوی، قُبّه ای عالی بر مرقد او بنا کردند که زیارتگاه دوستداران می باشد.
.
.
.
روز 02
.
مناسبت 01: میلاد امام “علی النقی”(ع) به روایتی(212 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 02: تولد “ابن رومی” شاعر مشهور عرب در بغداد(221 ق)
شرح مناسبت:
علی بن عباس بغدادی معروف به ابن رومی از کودکی تحصیل علم را نزد پدرش آغاز کرد و سپس نزد اساتید برجسته ی آن زمان تحصیلات خود را ادامه داد. ابن رومی در جوانی در علوم رایج زمان به ویژه در ادبیات و سرودن شعر مهارت خوبی پیدا کرد. وی را شاعر خاص امام حسن عسکری(ع) می دانند، زیرا اشعار بسیاری در مدح آن حضرت سروده است. از ابن رومی اشعار زیبایی برجای مانده که تسلط او بر شعر و وسعت اطلاعاتش را نشان می دهد. ابن رومی در 28 جمادی الاولی 283 در 62 سالگی وفات یافت و به قولی کشته شد.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “ابوریحان بیرونی” دانشمند بزرگ مسلمان(440 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن احمد بن ریحان هروی خوارزمی بیرونی معروف به ابوریحان بیرونی، از مشاهیر حکمای نامی و اکابر فلاسفه ی اسلامی ایران زمین می باشد که در فنون ریاضی، طب، نجوم و سایر علوم زمان خود، متبحر بوده است. وی نزدیک به چهل سال در هند اقامت گزید و علاوه بر تسلط کامل به زبان آن ها، افکار حکمای هند و فلاسفه ی یونان را ضمیمه ی معارف اسلامی نمود و علوم و معارف اسلامی را در بلاد هندوستان رواج کلی داد. هم چنین در ریاضیات، هیئت و جغرافیا فعالیت های علمی زیادی داشته و کتب گوناگونی نگاشته است. وی معاصر حکیم ابوعلی مسکویه، ابوسهل مسیحی و ابوعلی سینا، بوده است. این فیلسوف و حکیم بزرگ مسلمان، قرن ها قبل از دانشمندان غربی، کروی بودن زمین را کشف کرد و بر اساس محاسبات خود به این نتیجه رسید که زمین هر روز یک بار به دور خود و هر سال یک بار به دور خورشید می چرخد. ابوریحان بیرونی به زبان های عربی، یونانی و سانسکریت تسلط داشت و با تکیه بر دانش گسترده ی خویش، کتاب های متعددی را ترجمه کرد. علاوه بر آن حدود نیمی از آثار با ارزش این دانشمند نامی مسلمان در علم ریاضیات و نجوم می باشد. الارشادُ فی احکامِ النجوم، زیج مسعودی و مالَلهِند از جمله تالیفات اوست.
.
.
.
روز 03
.
مناسبت 01: شهادت “امام علی النقی الهادی” (ع)(254 ق)
.
.
شرح مناسبت:
یکی از کارهای مهم امام هادی(ع) که امامانِ قبل از ایشان نیز، اهمیت بسیار به آن می دادند، حفظ خطّ فکری و فرهنگی تشیُّع و جلوگیری از القائات مخالفان بود. این کار، نیاز به تربیت شاگردان برجسته و تشکیل حوزه ی علمیه و تدریس فقه و عقاید اصول اسلامی داشت که در عصر امام علی النقی(ع) نیز ادامه یافت. آن حضرت شاگردان برجسته ای همچون حضرت عبدالعظیم حسنی، ابن سِکیّت اهوازی، اسماعیل بن مهران، ابوهاشم جعفری، جعفر بن سهیل و … تربیت کرد و حوزه ی علمی فعال و پرتلاشی به وجود آورد. آن امام بزرگوار، در تحکیم و استواری فقه، عقاید و فرهنگ تشیُّع، همت جدی و وسیعی نمود و کتبی نیز در این زمینه نگاشت از قبیل: رساله ای در ردّ جَبر و تفویض، رساله ای در اثبات عدل و المنزلةُبین المنزِلتَین، رساله ای در احکام دین و … همچنین حضرت امام علی النقی(ع) برای معرفی سیمای تابناک اسلامِ راستین، جلسات متعددی را برای بحث پیرامون مسایل مختلف عقیدتی، فکری و اجتماعی برگزار کرد و در این جلسات به سؤالات و شبهاتِ مطرح شده پاسخ می داد. جمع زیادی از بزرگان علم و ادب نزد ایشان گرد می آمدند و از دریای بیکران دانش آن حضرت بهره می بُردند. امام هادی(ع) همواره، پناهگاه نیازمندان و گرفتاران بود و هیچ گاه آنان را ناامید از خانه ی خویش نمی راند. سرانجام حضرت امام علی النقی الهادی(ع) پس از حدود چهل و دو سال زندگی و سی و سه سال امامت، در سوم رجب سال 254 هجری قمری بر اثر زهری که با دسیسه ی مُعتز(سیزدهمین خلیفه ی عباسی) توسط معتمد عباسی به آن حضرت خوراندند، به شهادت رسید و آن امام بزرگوار را در شهر سامرا، به خاک سپردند. دوران امامت امام هادی(ع) در سخت ترین شرایط، در زمان خلافت پانزده ساله ی دیکتاتوری متوکل و سپس خلفای بعدی سپری گردید.
.

آیات و احادیث متناسب:

عَبید اللَّهِ بن یَحیی الخاقان: لَو رَأیتَ أباهُ رَأیتَ رَجُلاً جَزلاً نَبیلاً فاضِلاً

اگر پدر امام عسکری علیه السلام (امام هادی علیه السلام) را می دیدی، او را بسیار کریم و بخشنده، با نجابت و صاحب فضل می یافتی
الإرشاد، ص 339.

.

امام هادی علیه السلام: مَن أطاعَ اللَّهَ یُطاعُ
هر کس از خدا فرمان ببرد، از او فرمان برند
تحف العقول، ص 482.

امام هادی علیه السلام: العُقوقُ یُعقِبُ القِلَّةَ و یُؤدِّی إلَی الذِّلَّةِ
عاقّ [والدین]، ناداری در پی دارد و به خواری می کشاند
بحار الأنوار، ج 74، ص 84.

امام هادی علیه السلام: الغَضَبُ عَلی مَن لاتَملِکُ عَجزٌ و عَلی مَن تَملِکُ لَومٌ
خشم بر کسی که اختیارش به دست تو نیست، نشانه ناتوانی و بر آن که اختیارش به دست تو است، مایه سرزنش است
مستدرک الوسائل، ج 12، ص 11.

امام هادی علیه السلام: مَن یَزرَع خَیراً یَحصُد غِبطَةً و مَن یَزرَع شَرّاً یَحصُد نَدامَةً
هر که بذر خوبی بکارد، شادمانی بدرود و هر که تخم بدی بیفشاند، پشیمانی می درود
بحار الأنوار، ج 78، ص 373.

امام هادی علیه السلام: مَن رَضِیَ عَن نَفسِهِ کَثُرَ السّاخِطونَ عَلَیهِ
آن که از خودش راضی شود، ناراضیان از او فراوان شوند
بحار الأنوار، ج 72، ص 316.
.
.
مناسبت 02: وفات “محمد بن یحیی بوزجانی” از مفاخر علمی ایران و اسلام(388ق)
شرح مناسبت:
ابوالوفا محمد بن محمد بن یحیی بوزجانی در سال 328 ق در نزدیکی نیشابور به دنیا آمد. او تحصیلات ریاضی خود را در نیشابور فرا گرفت و در جوانی به عراق رفت. بوزجانی از آن پس در بغداد سکونت گزید و تا پایان عمر به تحقیق، تالیف و ترجمه پرداخت. او از مترجمان مشهور کتب ریاضی از یونانی به عربی نیز به شمار می رفت. ابوالوفا را از مشهورترین ریاضی دانان و منجمان زمان خود دانسته اند. او در فعالیت های علمی اش با ابوریحان بیرونی، دانشمند نامی هم عصرش مکاتبه و تبادل نظر داشته است. اهمیت آثار ریاضی بوزجانی، به دلیل تحقیقات عمیق او در علم مثلثات می باشد. از بوزجانی آثار متعددی بر جای مانده است. اعمال الهندسه، اثری بدیع و جالب درباره ی هندسه ی علمی و نیز کتابِ علم حساب و کتاب الکامل، از دیگر آثار بوزجانی هستند.
.
.
مناسبت 03: درگذشت ادیب شهیر “ابوالحسن طاهربن احمد بابشاد مصری” (496ق)
شرح مناسبت:
ابوالحسن طاهر بن احمد بابشاد مصری در ابتدا پیشه ی بازرگانی داشت ولی بعداً به تحصیل علم علاقه پیدا کرد و در عراق به تحصیل مشغول شد. وی پس از اتمام تحصیلات به مصر بازگشت و درمجامع فرهنگی و اجتماعی مصر مشغول کار گردید. بابشاد مصری پس ازمدتی در انزوا درگذشت.
.
.
.
.
روز 04
.
مناسبت 01: درگذشت “محمد بن علی واسطی” معروف به “ابن معلم” شاعر مسلمان(592 ق)
شرح مناسبت:
ابوالغنائم محمد بن علی بن فارس واسطی مشهور به ابن المُعَلِّم در سال 501 ق در عراق به دنیا آمد و تا آخر عمر در همان جا باقی ماند. او در اشعارش مضامین اخلاقی و اجتماعی را با الفاظی ساده و روان مطرح کرده است. هم چنین اشعاری در مدح و نیز موضوعات عرفانی دارد. ابن معلم هرگز از قالب های کهن عرب دست برنداشت امّا گه گاه کوشید مضامین آنها را با الفاظ جدید، عرضه کند. تنها اثر به جای مانده از ابن معلم دیوان اشعار اوست.
.
.
مناسبت 02: شهادت حکیم “شیخ شهاب الدین سهروردی” معروف به “شیخ اشراق” (587ق)
شرح مناسبت:
ابوالفتح یحیی بن حَبَش سُهرِوَردی ملقب به شهاب الدین، از بزرگان فلاسفه و حکمای اسلامی است که در فقه، حدیث و دیگر علوم متداول زمان، مهارت داشت. وی حکمت و اصول فقه را از مجدالدین جبلی آموخت و از اساتید دیگر نیز بهره برد. شیخ شهاب الدین سالک مسلک اشراق بود که مبتنی بر ذوق و کشف و شهود و اشراقات انوار قلبی است. او این مبانی را مطرح و منتشر ساخت و به سیر و سلوک پرداخت. در طریقه ی اشراق، عقل و استدلال برای رسیدن به حقایق کافی نیست، بلکه سیر و سلوک عرفانی نیز برای رسیدن به معرفت ضروری به شمار می رود. این عارف مسلمان سرانجام به حَلَب رفت و از لحاظ علمی بر علمای آن سامان برتری جست و مورد لطف حاکم منطقه قرار گرفت. اما دیدگاه های فلسفی و عرفانی سهروردی باعث خشم مخالفان وی شد. پس از مدتی، بدگوییِ علمای حَلب از شیخ، حاکم را به قتل سهروردی مصمم ساخت و سرانجام وی را در سی و شش یا چهل سالگی به قتل رساندند. البته شکل قتل وی به صُوَر مختلف نقل شده است. حاکم پس از مرگ شیخ پشیمان شد و مسبّبان این عمل را مجازات نمود. سهروردی با وجود عمر کوتاه خویش کتاب های متعددی به فارسی و عربی نوشته است که از آن میان می توان به حکمةُ الاشراق، المبدأ و المعاد به عربی و آواز پر جبرییل و عقل سرخ به زبان فارسی اشاره کرد.
.
.
مناسبت 03: رحلت فقیه، محدث و حکیم جلیل آیت اللَّه “ملاعلی علیاری” (1327 ق)
شرح مناسبت:
علی بن عبداللَّه بن محمد علیاری قراجه داغی تبریزی، در سال 1236 ق در روستای سَردْرود در نزدیکی تبریز، به دنیا آمد. وی ابتدا در قریه ی عَلیار و سپس در نجف اشرف ساکن شد. ملاعلی علیاری عالم، فقیه، محدث، حکیم، ادیب و شاعری بود که در نجف اشرف به کسب علوم پرداخته و از شیخ مرتضی انصاری، میرزای بزرگ شیرازی و سیدحسین کوه کمره ای اجازه روایت و اجتهاد کسب کرده بود. از آثار وی: المَقاصد، حاشیه ی قوانین، مِشکوةُالوُصولِ الی عِلمِ الاصول می باشند. آیت اللَّه علیاری طبع شعر خوبی داشت و در علم نجوم و ریاضی نیز دارای مهارت بود. سرانجام این عالم ربانی در 91 سالگی بدرود حیات گفت و به دیدار معبود شتافت.
.
.
مناسبت 04: رحلت عالم بزرگوار و رجالی کبیر شیعه، آیت اللَّه “سید محسن امین عاملی” (1371 ق)
شرح مناسبت:
سیدمحسن جَبَل عاملی، ملقب به “امین”، از علمای شیعه، در 1284 ق در جبل عامل زاده شد و پس از تحصیل مقدمات در زادگاه خود، راهی نجف گردید. وی در آن جا در حوزه ی درس آیات عظام آخوند خراسانی، شریعت اصفهانی، شیخ محمدطه نجف و دیگر بزرگان جای گرفت و دانش فراوان اندوخت. سیدمحسن در 1319 ق به دمشق رفت و حامل لوای شریعت و عهده دار حل و عقد امور مذهبی و تدریس و تالیف گردید. کتاب نفیس اعیانُ الشیعه اثر نفیس ایشان و از مهم ترین مصادر اسلامی در رجال شیعه می باشد. او بیش از پنجاه سال در تالیف این کتاب رنج برد و با این کار می خواست جامع ترین دایرةُالمعارف را در شرح احوال رجال شیعه به رشته ی تحریر درآوَرد. البَحرُ الزّاخر و ضیاءُالعُقول نیز از آثار این عالم ربانی است. سید محسن امین عاملی، خاتم مجتهدان شام و رهبر و مرجع شیعیان و مورَّخ و شاعر بزرگی بود که مقام مرجعیّت اعلا را با حُسن تقریر و شیوایی بیان و فصاحت نظم و نثر و کثرت تالیف و شهامت و شجاعت ادبی و سیاسی در خود جمع داشت. امین عاملی سعی فراوانی در زدودن ریشه های خرافی کرد و علاوه بر مقام علمی و دینی، پیشاهنگ استقلال طلبان سوریه بود. سرانجام این عالم ربانی و رجالی بزرگوار شیعه، در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر پاک ایشان پس از تشییع با شکوه در جبل عامل و دمشق، در جوار حرم حضرت زینب(س) به خاک سپرده شد.
.
.
روز 05
مناسبت 01: شهادت “ابن سِکّیت” عالم لغوی و ادیب مسلمان به دستور متوکل عباسی(244 ق)
شرح مناسبت:
ابویوسف یعقوب بن اسحاق خوزی معروف به ابن سکّیت اهوازی، عالم، شاعر، لغوی، راوی و ادیب مشهور ایرانی و شیعی مذهب، در سال 186 ق در قریه ای در خوزستان به دنیا آمد. وی هیچ گاه از دانش اندوزی باز نایستاد و در رشته های مختلف علوم تدریس می کرد. ابن سکّیت از خواص اصحاب امام جواد و حضرت امام هادی(علیهما السَّلام) بود. وی عشق و علاقه ی وافری به آل علی(ع) داشت و در اظهار عقایدش بی پروا بود. ابن سکّیت، معلّم فرزندان متوکل، خلیفه ی ستمکار عباسی بود و در ابراز شیعی گری خود، زبانی بی باک داشت، چندان که جانِ خود را نیز به خاطر آن از دست داد. روزی متوکل که با اهل بیت(ع)، دشمنیِ سرسختی داشت از او پرسید که آیا فرزندان من بهترند یا پسران امام علی(ع)؟ ابن سکّیت در جواب گفت: من، تو و فرزندان تو را با قنبر، خادم علی(ع) برابر ندارم. متوکل برآشفت و فرمان داد زبانِ وی را از قَفا بیرون کشند. غلامان او را به بدترین صورت شکنجه کرده و کشتند. ابن سکّیت متخصص لغت و شعرِ عرب بود و بیش از بیست اثر ازخود بر جای گذاشته است که اصلاحُ المنطق و الالفاظ و الاضداد از آن جمله اند.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن بَنّاء” دانشمند علوم قرآنی(470 ق)
شرح مناسبت:
ابوعلی عبداللَّه بن بَنّاء، دانشمند علوم قرآنی، محدث و فقیه مسلمان، از محققان در زمینه های تاریخ، اخلاق، حدیث، کلام و لغت بود و تالیفات متعددی از خود به جای گذارد. تعداد تالیفات ابن بنّاء را تا 150 جلد ذکر کرده اند که البته تنها سه اثر او به صورت نسخه ی خطی در کتابخانه های بزرگ دمشق نگهداری می شود. وفات ابن بناء در 85 سالگی واقع شد.
.
.
مناسبت 03: رحلت عالم بزرگوار آیت اللَّه “سید علی یثربی کاشانی” (1379 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه سیدعلی یثربی کاشانی در سال 1311 ق در عتبات عالیات متولد شد. ابتدا نزد پدر بزرگوارش آیت اللَّه سید محمدرضا پُشت مشهدی و دیگر اساتید، مقدمات و سطوح را به پایان رساند. سپس در سال 1331 به حوزه ی درس آیات عظام علامه محمدکاظم یزدی(صاحب عُروَةُالوُثقی)، شریعت اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی و میرزای نایینی حاضر و از آنان بهره مند گردید. آیت اللَّه یثربی در سال 1339 ق به درخواست پدرش به کاشان رفت، در حالی که در وقت حرکت، استادش آقاضیاءالدین عراقی، او را با اشک بدرقه نمود. پس از ورود به کاشان، از طرف آیت اللَّه حائری یزدی موسس حوزه ی علمیه ی قم از آیت اللَّه یثربی خواسته شد تا به قم آمده و به تدریس بپردازد. آیت اللَّه یثربی در سال 1341 ق راهی قم گردید و حلقه ی درس خود را تشکیل داد. حضرات آیات عظام سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدباقر محقق داماد، حضرت امام خمینی و میرزاهاشم آملی از شاگردانِ برجسته ی این فقیه بزرگوار می باشند. وی در سال 1347 که پدر گرامیش فوت نمود، به کاشان مراجعت کرد. این عالم ربانی در 68 سالگی وفات یافت و با تشییع بی نظیری در کاشان در جوار قبر پدرش درصحن امامزاده حبیب بن موسی(ع) مدفون گردید.
***
***
روز 06
.
مناسبت 01: شهادت “امام موسی کاظم”(ع) بنا به روایتی(183 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
مناسبت 02: تصرف قلعه ی اَلَموت توسط “حسن صباح”(483 ق)
شرح مناسبت:
حسن صباح که در ابتدا در خدمت سلطان مَلِکشاه سلجوقی بود بعدها به شام و مصر مسافرت کرد و به سلک اسماعیلیان – که به امامت اسماعیل فرزند امام جعفر صادق(ع) معتقد بودند و هفت امامی به شمار می روند – درآمد. وی از اواخر سال 473 ق به دعوت مردم ایران به مذهب اسماعیلی پرداخت و عده ی زیادی را به دور خود جمع کرد. حسن صبّاح در رجب 483 ق بر قلعه ی الموت در قزوین استیلا یافت و آن جا را مرکز دعوت و تربیت سرّی خود قرار داد. پس ازتصرف اَلَموت، حَسن، دایره ی دعوت خود را توسعه داد. هرچند حسن، تا آن هنگام، بسیاری از مردم را درنواحی مختلف به مذهب خویش درآورده بود، ولی اهمیّت واقعی کار او در حقیقت پس از تصرّف قلعه ی اَلَموت آغاز شد. پس از مدتی، کار حسن صباح چنان بالا گرفت که سپاهیان سلجوقی از رویارویی با او و قلعه ی مستحکم اَلَموت، ناکام باز می گشتند. او یارانی در این منطقه و مناطق گوناگون شمال و شرق کشور فرستاد و پناهگاه هایی بسیار در دست گرفت. حسن صباح یاران فداکاری را تربیت کرد که مردم از کار آن ها در وحشت و دِهشت می افتادند و هرکار پرخطری به دست ایشان انجام می شد. از جمله کارهای این فدائیان، قتل مخالفان این فرقه بود که قتل نظام المُلک، وزیر کهنه کار سلجوقی و دو پسر او و بسیاری از دیگر افراد می باشد. سلطان سنجر سلجوقی نیز بر اثر تهدیدی که از جانب حَسن دیده بود، از تعقیب او باز ایستاد. گویند، حسن، یکی از فداییان را مامور کرد تا شب هنگام، کاردی نزدیک وی در زمین فرو کند. او سپس به شاه پیغام داد که “آن کس که کارد به زمینِ دُرشت فرو می کند، در سینه ی نرم سلطان هم توانَد نشانَد” سلطان ترسید و با صبّاحیان آشتی کرد و قدرت ایشان، بیش از قبل فزونی گرفت.
.
مناسبت 03: درگذشت “ابن حریری” ادیب و نویسنده ی ایرانی(516 ق)
شرح مناسبت:
ابومحمد قاسم بن علی بصری معروف به ابن حریری، ادیب و نویسنده ی ایرانی و صاحب کتابی به نام مقامات است که در نوع خود بی نظیر می باشد. ابن حریری در این کتاب، رموز و لطایف زبان عربی را در قالب حکایت های پندآموز و ساده بیان کرده است. از این رو از دیرباز تاکنون ادیبان و ادب آموزان برای آشنایی با ادبیات عرب از این کتاب استفاده کرده اند.
.
مناسبت 04: آغاز سلطنت “محمدمیرزا” سومین شاه قاجار(1250 ق)
شرح مناسبت:
وقتی که فتحعلی شاه قاجار در اصفهان درگذشت، محمد میرزا نوه ی او و فرزند عباس میرزای ولیعهد، فرمانروای آذربایجان بود. او می دانست که به زودی با مخالفت عموهای فراوانِ خود مواجه خواهد شد. بنابراین به دستیاری پیشکارِ باتدبیر و فاضل خود، میرزاابوالقاسم فراهانی ملقب به قائم مقام به تخت پادشاهی نشست و در تبریز تاج گذاری نمود. دوران سلطنت محمدشاه مقارن با آشکار شدن نتایج شوم عهدنامه های گلستان و ترکمانچای و عوارض جنگ های ایران و روس بود. در همین دوره، رقابت های گسترده ی دول استعماری برای نفوذ در ایران گسترش یافت. از جمله اقدامات این شاه قاجار، لشکرکشی به هرات بود که بدون نتیجه پایان یافت. هم چنین محمدشاه پس از مدتی دستور قتل قائم مقام فراهانی، صدراعظم دانشمند و با کفایت را صادر کرد.
.
.
.
روز 07
مناسبت 01: تولد “ابن طَرّار” محدث و ادیب مسلمان(305 ق)
شرح مناسبت:
ابوالفتح معافی بن زکریابن یحیی معروف به ابن طَرّار از بزرگان و اساتید علمای شافعی بود و در فقه، ادب، حدیث، نحو و لغت تبحّر داشت. این دانشمند مسلمان، تألیفات متعددی در فقه داشت اما هیچ یک از آن ها به جای نمانده است. از آثار ابن طَرّار که در زمینه ی ادب از محتوای در خور توجهی برخوردار است می توان به کتاب الجَلیسُ الصالحِ الکافی و الانیسُ النّاصح الشَّافی اشاره کرد. این کتاب که معروف به الجلیس و الانیس است شامل یکصد جلد می باشد که برخی از آن ها با ذکر یک حدیث نبوی آغاز شده است و سپس مؤلف به شرح حدیث پرداخته و حکایت ها و قطعه های منظوم مناسب، نقل کرده است. ابن طرار در سال 390 ق در هشتاد وپنج سالگی در بغداد بدرود حیات گفت.
.
مناسبت 02: انعقاد “معاهده ی پاریس”، بین ایران و انگلیس در عهد “ناصرالدین شاه”(1273ق)
شرح مناسبت:
هرات از دیرباز متعلق به سرزمین ایران بود ولی در زمان محمدشاه قاجار از دست ایران خارج شد. ناصرالدین شاه برای الحاق دوباره ی آن به هرات لشکرکشی کرد و در صفر 1273 ق این شهر را تسخیر نمود. این عمل که به مذاق انگلستان خوش نیامد باعث عکس العمل آنان گردید و جزیره ی خارک، بوشهر و برخی نواحی خوزستان را اشغال کردند. پس از این تیرگی روابط، ایران نماینده ای جهت برطرف نمودن کدورت ها به پاریس فرستاد و در آن جا پیمان پاریس امضا شد که به موجب آن، ایران حق مداخله در افغانستان را ندارد و باید از ادعاهای خود درباره ی هرات چشم پوشی کند. این معاهده باعث نفوذ هرچه بیشتر انگلیس در ایران گردید و به وجهه ی دولت لطمه زد.
***
***
***
روز 08
مناسبت 01: شهادت “نجیب الدین سمرقندی” دانشمند و طبیب(619 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن علی بن عُمر سمرقندی ملقب به جمال الدین از مشاهیر اطبای اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم می باشد. اِبدالُ الاَدویه، الاسباب و العَلامات و اغذیة المَرضی از اوست. جمال الدین در سال 619 ق هنگامی که مغولان، هرات را تسخیر کرده و مردم را قتل عام نمودند، به دست آنان به قتل رسید.
.
مناسبت 02: تولد فقیه بزرگ “محمد بن حسن عاملی” معروف به “شیخ حرّ عاملی” (1033 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن حسن عاملی معروف به شیخ حرّ عاملی در روستای مَشغَره از توابع جبل عامل لبنان متولد گردید. شیخ حسن ظهیر، شهید ثانی، پدر، عمو و دایی وی از اساتید شیخ حُرّ عاملی بودند. او تا چهل سالگی در کشور سوریه و منطقه ی جَبَل عامل، نزد استادان شیعی تعلیم یافت و بعدها به عراق و خراسان عزیمت نمود. شیخ حُرِّ عاملی در مشهد به منصَب شیخ الاسلامی و قاضیُ القضاتی این شهر منصوب شد و در اصفهان نیز مورد احترام علامه محمد باقر مجلسی و شاهِ صفوی قرار گرفت. از ایشان بیش از 20 کتاب و رساله بر جای مانده است. اما معروف ترین اثر شیخ حرُّ عاملی، کتاب عظیم وسایل الشیعه در 30 جلد می باشد که کار تالیف آن، هجده سال به درازا انجامید. وی در این کتاب، همه ی روایات و اخباری را که در قرن چهارم هجری در کتب ششگانه ی روایی شیعه(شامل اصول کافی، مَن لایحضُرُهُ الفقیه، تهذیب و استِبصار، محاسن برقی و قُربُ الاستاد) گرد آمده بود، یک جا جمع آوری کرد و روایاتی بسیار بر آن ها افزود. هم چنین کتب: صحیفه ی ثانی، الفُصولُ المُهمَّه، الفَوایدُ الطوسیَّه و تواترُ القرآن از جمله آثار این عالم بزرگ مسلمان می باشند. این عالم برجسته در 21 رمضان 1104 قمری در مشهد مقدس وفات نمود و در صحن شریف امام رضا(ع) مدفون گردید.
.
مناسبت 03: شهادت آیت اللَّه “سیدعبداللَّه بهبهانی” از رهبران اصلی نهضت مشروطه(1328 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه سید عبداللَّه فرزند سید اسماعیل مجتهد بهبهانی در حدود سال 1260 قمری به دنیا آمد. وی پس از تحصیلِ مقدمات علوم شرعی، راهی نجف اشرف گردید و در حوزه ی درس آیات عظام شیخ مرتضی انصاری، میرزا محمد حسن شیرازی و سید حسین کوه کمری شرکت جُست. سید عبداللَّه پس از اخذ اجتهاد، در سال 1295 ق به تهران مراجعت کرد و پس از فوت پدر، مقام مذهبی او را احراز کرد. سید با کمک هوش فطری و صراحت بیان، در حوزه ی علمی تهران به مرور به شهرت دست یافت و در شمار علمای بزرگ پایتخت درآمد. آیت اللَّه بهبهانی در جریان مشروطه، به همراه آیت اللَّه سیدمحمد طباطبایی، رهبری اصلی مشروطیت را برعهده داشت و در راه تحقق آرمان انقلابی خویش، صدمات فراوانی دید و مدتی به عتبات تبعید گشت. وی در واقعه ی به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، به اسارت قزّاقان درآمد و بعد از شکنجه های بسیار، با سر برهنه و چهره ی خون آلود و جامه ی پاره به باغشاه برده شد. آیت اللَّه بهبهانی، پس از اعلان مشروطیت، فعالانه در برگزاری انتخابات و تشکیل مجلس ملی شرکت جُست. اگرچه خود هیچ مقام دولتی را نپذیرفت ولی در همه ی کارها نظارتِ کامل داشت. در مجلس دوم که نمایندگان به دو گروه تندرو و میانه رو تقسیم شده بودند به حمایت از میانه روها برخاست. در این حال تندروان کمر به قتل او بستند. سرانجام آیت اللَّه بهبهانی، این روحانی آگاه و مجتهد مبارز و مقتدر در هشتم رجب سال 1328 ق برابر با 24 تیرماه 1289 ش در 68 سالگی توسط اشخاص نقابداری که به منزلِ او هجوم آورده بودند، به ضرب سه گلوله به شهادت رسید. از این عالم برجسته، 25 رساله در فقه به جای مانده است.
***
***
***
روز 09
.
مناسبت 01: تولد “عبدی بیک شیرازی” ملقب به “نویدی” مورخ بزرگ ایرانی(921 ق)
شرح مناسبت:
زین العابدین عبدی بیک شیرازی ملقب به نویدی در شیراز به دنیا آمد. او از کاتبان و نویسندگان دیوان شاه طهماسب صفوی بود و به ادب فارسی علاقه داشت. بزرگ ترین اثر این مورخ ایرانی، کتابی درباره ی حکومت سلسله ی صفویه در ایران می باشد. او در این کتاب، اخبار صفویان را از آغاز تا 978 ق نگاشته است. از دیگر آثار نویدی، جام جمشید به صورت منظوم می باشد. عبدی بیک با پیروی از خمسه ی نظامی گنجوی، پنج مثنوی سروده است.
.
مناسبت 02: شهادت “عزالدین سید حسین” عالم لبنانی(963 ق)
شرح مناسبت:
عزالدین سیدحسین از عالمان قرن دهم هجری در سال 906 ق در یکی از روستاهای جبل عامل لبنان متولد شد. او به تحصیل علوم متداول عصر خویش پرداخت و به مقامات عالی علمی و عرفانی دست یافت. سرانجام، بدخواهان کینه توز که تحمل شخصیت برجسته ی معنوی و دینی او را نداشتند وی را در شهر صیدای لبنان مسموم کرده، به شهادت رساندند.
.
مناسبت 03: رحلت مجتهد بزرگ شیعه آیت اللَّه “محمد حسن آل یاسین” (1308 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ محمدحسن آل یاسین کاظمی در سال 1220 ق در کاظمین دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خود گذراند و پس از سفری به ایران، راهی کربلا گردید و نزد شیخ محمدحسین صاحب فصول و در نجف از محضر شیخ محمدحسن نجفی صاحب جواهر و شیخ جواد ملا کتاب، استفاده برد. آیت اللَّه آل یاسین پس از طی مدارج عالی علمی، بنا به درخواست مردم کاظمین و امر استادش صاحب جواهر، برای سرپرستی حوزه ی کاظمین عازم این دیار گردید و تا پایان عمر در آنجا بود. وی با وجود تبحُّر در علم رجال و حدیث، عمده ی نگارش های خود را در زمینه ی فقه و اصول ارایه داده است که کُتبِ اسرارُ الفِقاهه، حاشیه بر فصول، تعلیقه بر فوائدُ الاصول و … از آن جمله اند. این عالم ربانی سرانجام در نهم رجب سال 1308 ق در حالی که پس از فوت شیخ مرتضی مرجعیت داشت، در 88 سالگی به دیدار معبود شتافت و پس از تشییعی با شکوه در آرامگاه خانوادگی آل یاسین، در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
.
مناسبت 04: انتشار مجله ی “دانشکده” به مدیریت ملک الشعراء بهار(1336 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
***
.
روز 10
.
مناسبت 01: ولادت حضرت علی اصغر(ع) فرزند امام حسین(ع)(60 ق)
شرح مناسبت:
عبداللَّه رضیع(شیرخواره) یا علی اصغر، فرزند سید الشهداء امام حسین(ع) است که در روز عاشورا در آغوش پدر با تیر حرمله یا عَقبةِ بن بِشر به شهادت رسید. مادرش، رباب، دختر امرءُالقیس بود. وقتی امام برای آخرین وداع، مقابل خیمه ها آمد، زینب(س)، علی اصغر را آورد. وی در آغوش امام بود که تیری بر گلوی او اصابت نمود و به شهادت رسید. آن گاه امام(ع) جسد آن کودک را در کنار خیمه ها در گودالی که حفر کرد، به خاک سپرد.
.
مناسبت 02: ولادت “امام محمدتقی(ع)، جواد الائمه(ع)” (195 ق)
شرح مناسبت:
حضرت امام محمدتقی(ع) امام نهم، در مدینه ی منوره به دنیا آمد. روز تولد آن حضرت را پانزده و نوزده رمضان نیز گفته اند. ابوجعفر، کنیه و جواد، تقی، قانع، مرتضی و نجیب از القاب آن امام می باشند. نام مادر امام را سَبیکِه گفته اند. آن حضرت در 8 سالگی و در زمان مأمون به امامت رسید و در عصر معتصم عباسی در 25 سالگی شهید شد. فرزندان امام جواد(ع) را چهار تن ذکر کرده اند. آن امام بزرگوار، از محبوبیت فوق العاده ای در میان مردم برخوردار بود. آن حضرت به واسطه ی بخشندگی زیادی که داشت به جواد به معنای بخشنده مشهور شد. خانه ی امام جواد(ع) پناهگاه نیازمندانی بودکه از هر سو ناامید شده و به مساعدت امام چشم دوخته بودند. در دوران امام جواد(ع) حوزه ی نفوذ اسلام، پهنه ی گسترده ای را شامل می شد.این امر زمینه را برای انتقال و نشر آراء مختلف فراهم آورد و باب مباحثه و گفت وگو بین اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان را باز کرد. در این میان، آن امام به عنوان یادگار پیامبر اسلام(ص)، از هر فرصتی بهره می برد تا مردم را با علوم و معارف والای اسلامی آشنا سازد و از نفوذ اندیشه های غیرالهی جلوگیری کند.

آیات و احادیث متناسب:
پیامبرصلی الله علیه وآله: و یَخرُجُ مِن صُلبِ عَلِیٍّ (الرِّضاعلیه السلام) ابنُهُ مُحَمَّدٌ المَحمُودُ أطهَرُ النّاسِ خَلقاً و أحسَنُهُم خُلقاً
از نسل امام رضاعلیه السلام فرزندش محمّد پدید می آید که فرزندی است پسندیده، و در آفرینش از همه مردم پاک تر و در اخلاق از همه نیکوتر است
کفایة الأثر، ص 84.

امام رضاعلیه السلام: هذا [الامام الجوادعلیه السلام] المَولُودُ الّذی لَم یُولَد مَولُودٌ أعظَمُ بَرَکَةً عَلی شیعَتِنا مِنهُ
این مولودی است که پر برکت تر از او برای شیعه ما به دنیا نیامده است
الکافی، ج 1، ص 321.

امام جوادعلیه السلام: أنَا أعلَمُ بِسَرِائرِکُم و ظَواهِرِکُم و ما أنتُم صائِرونَ إلَیهِ
من از نهان و آشکار شما و فرجامی که به سوی آن می روید، آگاه ترم
بحار الأنوار، ج 50، ص 108.

.
امام جوادعلیه السلام: إعلَم أنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللَّهِ فَانظُر کَیفَ تَکُونُ
بدان که از دید خداوند پنهان نیستی، پس بنگر چگونه ای
تحف العقول، ص 455.

امام جوادعلیه السلام: مَنِ استَحسَنَ قَبیحاً کانَ شَریکاً فیهِ
هر که کار زشتی را نیک بشمارد، در آن کار شریک است
بحار الأنوار، ج 75، ص 82.

امام جوادعلیه السلام: مَنِ انقَطَعَ إلی غَیرِ اللَّهِ وَ کَلَهُ اللَّهُ إلَیهِ
آن که به غیر خداوند روی آورد، خداوند به همو واگذارش کند
بحار الأنوار، ج 68، ص 155.

امام جوادعلیه السلام: مَن أطاعَ هَواهُ أعطی عَدُوَّهُ مُناهُ
آن که از هوای نفس خود پیروی کند، آرزوی دشمنش را برآورده است
بحار الأنوار، ج 67، ص 78.

امام جوادعلیه السلام: إتَّئِد تُصِب أو تَکَد
شتاب مکن تا برسی یا نزدیک شوی
نزهة النّاظر، ص 135.

امام جوادعلیه السلام: لاتَکُن وَلِیّاً لِلّهِ فِی العَلانِیَةِ، عَدُوّاً لَهُ فِی السِّرِّ
در ظاهر، دوست خدا و در باطن، دشمن خدا مباش
بحار الأنوار، ج 75، ص 365.

امام جوادعلیه السلام: تَأخیرُ التَّوبَةِ إغتِرارٌ
تأخیر در توبه کردن فریب خوردن است
تحف العقول، ص 456.

امام جوادعلیه السلام: مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَکرُوهُ
آن که سازش و مدارا را ترک کند، ناگواری به او روی آورد
بحار الأنوار، ج 68، ص 341.

امام جوادعلیه السلام: مَن لَم یَعرِفِ المَوارِدَ أعیَتْهُ المَصادِرُ
کسی که راه ورود به کاری را نشناسد، راه برون شدن از آن درمانده اش می کند
بحار الأنوار، ج 75، ص 364.

امام جوادعلیه السلام: مَن رَضِیَ بِدونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجلِسِ لَم یَزَلِ اللَّهُ و مَلائِکَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیهِ حَتّی یَقومَ
هر که از نشستن در پایین مجلس خرسند باشد، خدا و فرشتگانش پیوسته بر او درود می فرستند تا آن گاه که برخیزد
تحف العقول، ص 486.
.
.
مناسبت 03: رحلت عالم و مجتهد بزرگ آیت اللَّه “میرزا باقر قاضی تبریزی” (1366 ق)
شرح مناسبت:
میرزا باقر قاضی تبریزی فرزند میرزا محمدعلی در سال 1285 قمری در تبریز متولد گردید. وی از محضر اساتیدی چون میرزا حبیب اللَّه رشتی، ملاحسینقلی همدانی، فاضل شربیانی، آخوند خراسانی، علامه محمد کاظم یزدی، شریعت اصفهانی و شیخ حسن مامقانی بهره ها گرفت. این عالم ربانی پس از کسب اجازات متعدد از اساتید معظم خویش، به تبریز مراجعت کرد و به تدریس و رفع حوایج مردم پرداخت. از میرزا باقر قاضی آثار گران بهایی چون حاشیه ی رسائل شیخ مرتضی انصاری، حاشیه ی ریاضُ المسائل، حاشیه ی فُصول الاصول و الدُّرَرُ الغَرَویَّه فی الفوائِدُ العلمیه و … باقی مانده است. میرزا باقر، اخلاق حسنه ای داشت؛ انسانی حلیم، متواضع و به دور از مسایل دنیوی بود و تا آخرین لحظه ی زندگی، از وجوهات شرعی استفاده ی شخصی نکرد. این عالم بزرگ سرانجام در دهم رجب 1366 قمری در 81 سالگی در تبریز وفات یافت و پیکر مطهرش با شکوهی تمام، تشییع و تدفین شد.
.
.
روز 11
مناسبت 01: تولد “ابوبکر محمد” معروف به “ابن انباری” ادیب و مفسر مسلمان(271 ق)
شرح مناسبت:
ابوبکر محمد، معروف به ابن انباری، ادیب، لغت شناس و مفسر علوم قرآنی در بغداد به دنیا آمد و پس از فراگیری علم لغت و علوم قرآنی به آموختن حدیث روی آورد. او دارای حافظه ای نیرومند بود و در کار تدریس، در برابر شاگردانش، بسیار فروتنی نشان می داد. ابن انباری به دانش بسیار و تالیفات بی شمار و حافظه ی شگفت و فضایل اخلاقیِ فراوان نام آور بود. وی در عین دانشمندی، سخت پارسا بود و به گناهی و حرامی آلوده نشد. ابن انباری علاوه بر تدریس و تربیت شاگردان، کتاب هایی از قبیل اَدَبُ الکاتِب و ضمائِرُ القرآن تالیف کرد. وفات ابن انباری در روز عید قربان سال 328 ق در 57 سالگی روی داد.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن عساکر مشقی” مورخ و محدث شهیر اسلامی(571 ق)
شرح مناسبت:
ابوالقاسم علی بن حسن دمشقی معروف به ابن عساکر نزد عالمان و فقیهان عالی مقام دمشق، علوم قرآن، حدیث، فقه و اصول را با اشتیاق فراوان فرا گرفت. او برای تکمیل دانش خود درعلوم اسلامی، سفری طولانی را آغاز کرد. ابن عساکر در مراکز و حوزه های علمی شهرهای بغداد، کوفه، موصل، نیشابور، مرو، اصفهان و همدان حضور یافت و از محضر دانشمندان رشته های گوناگون، علوم و معارف دینی را آموخت. ابن عساکر به سبب حفظ و روایت احادیث بسیار، کثرت سفرهای علمی و استفاده ی علمی و استفاده از مشایخ بزرگ در شهرهای اسلامی و تالیف کتب مهم، در شمار یکی از بزرگ ترین حافظان حدیث و نویسندگان تاریخ در روزگار خویش درآمد. از ابن عساکر بیش از صدو سی اثر ممتاز علمی و تاریخی به جای مانده که تاریخ دمشق یا تاریخ کبیر در هشتاد جلد، مناقِبُ الشَّباب و الاَمالی فی الحدیث از آن جمله اند. این شخصیت برجسته ی علمی سرانجام در رجب سال 571 ق در 72 سالگی در دمشق درگذشت و پس از تشییعی با شکوه، در همان شهر به خاک سپرده شد.
.
.
روز 12
مناسبت 01: وفات “عباس بن عبدالمطلب”، عموی پیامبر(ص) اسلام(32 ق)
شرح مناسبت:
عباس ابن عبدالمطلب، عموی پیامبر(ص) و یکی از بزرگان قریش بود. مورخان معتقدند که وی قبل از هجرت پیامبر به مدینه، پنهانی مسلمان شد. عباس پس از هجرت نیز در مکه ماند و اخبار فعالیت های مشرکان بر ضد مسلمانان را به پیامبر اطلاع می داد. وی در جنگ حنین در سال هشتم هجری به مسلمانان پیوست و شجاعانه جنگید. عباس پس از فتح مکه از جانب رسول خدا عهده دار تامین آب برای زائران خانه ی خدا گردید. پیامبر در وصف عموی خود عباس، چنین فرموده اند: “او بخشنده ترین مرد قریش بود. با خویشاوندان خود، خوش رفتار بود و در عقل و ذکاوت شهرت داشت. با بردگی و برده داری مخالفت می کرد و شمار زیادی از بردگان را آزاد ساخت”. عباس ابن عبدالمطلب در زمان خلافت عثمان، خلیفه ی سوم درگذشت و در بقیع مدفون گشت.
.
.
مناسبت 02: انتخاب کوفه به عنوان مقر حکومت امام علی(ع)(36 ق)
شرح مناسبت:
امیرالمؤمنین امام علی(ع) پس از پیروزی در جنگ جمل به همراه لشکریان و گروهی از مردم بصره به شهر کوفه وارد شد و آن جا را به عنوان مرکز حکومت اسلامی خود انتخاب کرد. کوفه از آن جهت که در مرز شام بود، این امکان را به امام می داد که در مقابل فتنه های معاویه، ایستادگی نماید. ایشان پس از ورود به کوفه به مسجد رفت و پس از نماز، خطبه ای ایراد نمود. از آن پس به تنظیم امور حکومت پرداخت و استانداران را برای خدمت به سوی محل ماموریتشان فرستاد.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “ابوحُذیفه” راوی حدیث و اخبار تاریخی و داستان های پیامبران(206 ق)
شرح مناسبت:
ابوحُذیفه مدتی را در شهرهای مکه و مدینه به سر بُرد و به فراگیری حدیث مشغول شد. وی راوی احادیثی معتبر بود که از پیامبر نقل می گردید. یکی از تالیفات مهم ابوحذیفه، المُبتداء، نام دارد که درباره ی خلقت انسان و داستان های پیامبران است. هم چنین شرح روایتی از امام جعفر صادق(ع) درباره ی معراج رسول اکرم(ص) از دیگر آثار با ارزش او به شمار می رود.
.
.
مناسبت 04: قتل “لطفعلی خان زند” آخرین فرمانروای زندیه به فرمان “آقامحمد خان قاجار”(1209 ق)
شرح مناسبت:
لطفعلی خان زند، پسر جعفرخان بن صادق خان، یعنی نواده ی برادری کریم خان زند و هشتمین و آخرین خانِ سلسله ی زندیه از سال 1203 تا 1209 ق، فرمان رانده است. با وجود سنِّ کم، به فتوحات مهمی نایل آمد و تا زنده بود، آقامحمدخان قاجار از او بر جان و دولت خویش، بیم داشت. با به قدرت رسیدن خانِ قاجار، جنگ بین آن دو درگرفت و لطفعلی خان زند شکست خورد. لطفعلی خان زند پس از شکست از سپاه آقامحمدخان قاجار در کرمان، به بم گریخت. در آن جا به دست یکی از یارانش که به او خیانت کرد، گرفتار شد و به دست دشمن خونخوار خود آقامحمدخان افتاد. پادشاه قاجار با انگشتان خود دو چشم لطفعلی خان را از حدقه بیرون آورد و پس از شکنجه های فراوان و اعمال وحشیانه، او را در تهران به قتل رساند. قبر او در امامزاده زید تهران واقع است.
.
.
مناسبت 05: تولد عالم فاضل آیت اللَّه “سیدمصطفی خمینی” فرزند ارشد “امام خمینی” (1349ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه سید مصطفی خمینی در 12 رجب 1349 قمری در شهرستان قم دیده به جهان گشود. پس از اتمام دروس ابتدایی، به فراگیری دروس اسلامی پرداخت، دوره سطح را در محضر اساتیدی چون حائری، صدوقی، سلطانی و شیخ محمد جواد اصفهانی گذارند. در 21 سالگی مشغول دروس خارج گشته و از محضر آیت اللَّه بروجردی، پدر بزرگوارش امام خمینی(ره) و محقق داماد استفاده کرد. حاج سیدمصطفی خمینی در علم رجال و تاریخ، اطلاعات گسترده ای داشت. معظم له علاوه بر مقام و درجه ای که در فقه و اصول داشت، در علوم معقول، فلسفه و کلام نیز متبحّر بود. هم چنین آثاری از ایشان به یادگار مانده است که مکاسب محرّمه، تفسیر قرآن، القواعد الحکمیه و کتاب البیع از آن جمله اند. آیت اللَّه مصطفی خمینی همراه و همگام با پدر بزرگوارش علیه استبداد مبارزه کرد و سرانجام از سوی عُمّال شاه، مسموم شد و در نجف اشرف به شهادت رسید.
.
.
روز 13
.
مناسبت 01: میلاد پیشوای اول مسلمانان “امیرالمؤمنین امام علی”(ع)(23 سال قبل از هجرت)
شرح مناسبت:
امام علی(ع) امام اول شیعیان و خلیفه ی چهارم، در سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل در دورن خانه ی کعبه به دنیا آمد. پدرش ابوطالب(عبدمناف) پسر عبدالمطلب و مادرش فاطمه دختر اسد بن هاشم است. ابوالحسن، ابوتراب، ابوالحسین، ابوالرَّیحانَتَین از جمله کنیه های آن امام و امیرالمؤمنین، ولی اللَّه، اسداللَّه، مرتضی، وصی، یعسوب الدین، حیدر، کرار و … از القاب آن سرور می باشد. حضرت علی(ع) از دوران کودکی، تحت تعلیم و تربیت حضرت محمد(ص) قرار گرفت و اولین مردی بود که اسلام آورد. آن امام همام به جز غزوه ی تبوک، در تمامی غزوات و جنگ های پیامبر اکرم(ص) حضور داشت و همواره در رنج ها و سختی ها، یاور و حامی پیامبر بزرگ اسلام بود. امام علی(ع) در هجدهم ذی حجّه ی سال یازدهم هجری، در محلی به نام غدیر خُم، به امر خدا و از طرف پیامبر به رهبری امت اسلامی پس از رسول اکرم(ص) برگزیده شد و پس از بیعت مردم، امیرالمؤمنین لقب گرفت. اماپس از رحلت پیامبر(ص) این امر مُهم اجرا نگردید و خلافت به دست ابوبکر افتاد. سی وسه سال از عمر مبارک امام علی در کنار رسول خدا(ص)، بیست و پنج سال پس از رحلت آن حضرت در خانه نشینی و در حدود پنج سال نیز در خلافت سپری شد.
.

آیات و احادیث متناسب:

پیامبرصلی الله علیه وآله: إنَّ السَّعیدَ کُلَّ السَّعیدِ حَقَّ السَّعیدِ مَن اَحَبَّ عَلِیّاً فی حَیاتِهِ و بَعدَ مَوتِهِ
سعادتمند حقیقی کسی است که علی را در حیات او و پس از رحلتش دوست بدارد
الأمالی، صدوق، ص 249.

امام سجّادعلیه السلام إنَّ فاطِمَةَ بِنتَ أسَدٍ ضَرَبَهَا الطَّلقُ و هِیَ فِی الطَّوافِ فَدَ خَلَتِ الکَعبَةَ فَوَلَدَتْ أمیرَالمُؤمِنینَ فِیها
فاطمه، دختر اسد، در حال طواف بود که درد زایمان او را فرا گرفت؛ پس وارد کعبه شد و امیرمؤمنان را در کعبه بزاد
بحار الأنوار، ج 35، ص 23.

امام علی علیه السلام: لا تَبتَهِجَنَّ بِخَطَإِ غَیرِکَ فَإنَّکَ لَن تَملِکَ الإصابَةَ أبَداً
به خطای دیگران شاد مشو که همیشه از تو درست کاری سر نزند
غررالحکم و دررالکلم، ح 10294.

امام علی علیه السلام: عَظِّمُوا أقدارَکُم بِالتَّغافُلِ عَنِ الدَّنِیِّ مِنَ الأُمورِ
با بی توجّهی به امور پست، بر ارزش خود بیفزایید
تحف العقول، ص 224.

امام علی علیه السلام: مَن لَم یَقهَر حَسَدَهُ کانَ جَسَدُهُ قَبراً لِنَفسِهِ
هر که بر حسدش غالب نشود، بدنش گورجانش خواهد شد
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 20، ص 258.

امام علی علیه السلام: إنَّ أهَنأَ النّاسِ عَیشاً مَن کانَ بِما قَسَمَ اللَّهُ لَهُ راضِیاً
گواراترین زندگی را کسی دارد که از آنچه خداوند نصیب او کرده است خرسند باشد
غررالحکم و دررالکلم، ح 3397.

امام علی علیه السلام: أفضَلُ العَمَلِ ما اُریدَ بِهِ وَجهُ اللَّهِ
برترین کارها، کاری است که برای خدا باشد
غررالحکم و دررالکلم، ح 2958.

امام علی علیه السلام: لاتَقُل مالا تُحِبُّ أن یُقالَ لَکَ
آنچه دوست نداری درباره ات گفته شود، درباره دیگران مگوی
بحار الأنوار، ج 77، ص 132.

امام علی علیه السلام: ما عالَ مَنِ اقتَصَدَ
هر که میانه روی پیشه سازد، گرفتار فقر نشود
نهج البلاغه، حکمت 140.

امام علی علیه السلام: مَن ضَنَّ بِعِرضِهِ فَلْیَدَعِ المِراءَ
هر که می خواهد آب روی خود را نگاه دارد، باید از جدال بپرهیزد
نهج البلاغه، حکمت 362.

امام علی علیه السلام: امضِ لِکُلِّ یَومٍ عَمَلَهُ، فَإنَّ لِکُلِّ یَومٍ ما فیهِ
در هر روز کار همان روز را انجام ده، که هر روز را کاری [ویژه] است
نهج البلاغه، نامه 53.

امام علی علیه السلام: البِشرُ إسداءُ الصَّنیعَةِ بِغَیرِ مَؤونَةٍ
خوش رویی احسانی است بی هزینه
غررالحکم و دررالکلم، ح 1503.

امام علی علیه السلام: نُصحُکَ بَینَ المَلإَِ تَقریعٌ
نصیحت کردنت در حضور جمع، سرکوفت است
میزان الحکمه، ح 22171.
.
.
مناسبت 02: آغاز اَیّامُ الَبْیض”روزهای 14 13 و 15 رجب” و ایّام اعتکاف
شرح مناسبت:
از روز سیزدهم رجب، ایّام البیض یا ایام تَشریقْ آغاز می شود و سه روز به طول می انجامد. مؤمنانِ علاقمند در این مدت، با خلوت گزیدن در مساجد جامع شهرها، به راز و نیاز با آفریدگار مهربان می پردازند که به این عمل، اعتکاف می گویند. مُعتَکِفین، با روزه و عبادت در این سه روز، تلاش می کنند با گسستن از قید و بندهای زندگیِ دنیوی، خود را به پروردگارِ عالم نزدیک تر کنند. اعتکاف از سنت های مورد توجه پیامبراکرم(ص)، امامان معصوم(ع) و پیشوایان وبزرگان دینی بوده است. آن ها، مسلمانان را به خاطر تاثیرات عمیق و معنوی اعتکاف، به انجام این عبادت بویژه در این سه روز، تشویق کرده اند.
.

آیات و احادیث متناسب:

أنْ طَهِّرا بَیتِیَ لِلطّآئِفینَ وَ العاکِفینَ و الرُّکَّعِ السُّجُودِ
خانه مرا برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع و سجده کنندگان پاکیزه کنید
بقره، آیه 125.

پیامبرصلی الله علیه وآله: مَنِ اعتَکَفَ إیماناً وَ احتِساباً غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ
همه گناهان گذشته کسی که از روی ایمان و برای رسیدن به ثواب الهی معتکف شود، آمرزیده می شود
کنزالعمّال، ح 24007.

پیامبرصلی الله علیه وآله: المُعتَکِفُ یَعکُفُ الذُّنوبَ ویُجری لَهُ مِنَ الأجرِ کَأجرِ عامِلِ الحَسَناتِ کُلِّها
معتکف همه گناهان را در بند می کند و مانند کسی که همه خوبی ها را انجام داده است، به او پاداش داده می شود
کنزالعمّال، ح 24012.

امام صادق علیه السلام: لا اعتِکافَ إلّا فی مَسجدِ جَماعَةٍ قَد صَلّی فیهِ امامُ عَدلٍ بصَلاةِ جَماعةٍ
اعتکاف تنها در مسجد جامعی است که امام عادل در آن نماز جماعت گزارده باشد
الکافی، ج 4، ص 176.
.
مناسبت 03: درگذشت “محمد بن عیسی تَرمَذی” محدث کبیر(279 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن عیسی معروف به ابوعیسی تَرمَذی از مشاهیر حُفّاظ، مُحدثین و در شمار پیشوایان راوی حدیث قرار دارد. وی در قوه ی حافظه بی نظیر و از شاگردان خاص امام بخاری بود. کتاب صحیح ترمذی از منابع درجه ی اول اهل سنت، از آثار ترمذی می باشد. وی در هفتاد سالگی وفات یافت.
.
مناسبت 04: درگذشت عالم ربانی “علی بن محمد نصیرالدین حِلی کاشی” (755 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
مناسبت 05: شهادت عالم مجاهد و مبارز مشروطه خواه آیت اللَّه “شیخ فضل اللَّه نوری” (1327 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری در سال 1259 ق در تهران متولد شد. در جوانی به همراه دایی و پدر زن خود حاج میرزا حسین نوری، جهت تحصیل به نجف اشرف مهاجرت کرد. وی از شاگردان برجسته ی میرزای شیرازی بود. شیخ فضل اللَّه برای مقابله با استبداد، به همراه آیات عظام طباطبایی و بهبهانی در دوران مشروطیت، این جنبش را رهبری می کرد. وی در مهاجرت کُبری شرکت داشت و در تهیه، تنظیم و تدوین قانون اساسی و متمم آن سهیم بود، به طوری که اصل دوم متمم به ابتکار او تهیه شد. یکی از اصول پیشنهادی شیخ فضل اللَّه، حضور پنج عالم مجتهد در مجلس بود تا قوانین ضد اسلامی به تصویب نمایندگان نرسد. او در جمادی الاولی سال 1325 تصمیم گرفت یک کانون تبلیغاتی علیه مشروطه ی غیر مشروعه ایجاد کند. اقدامات تبلیغی شیخ با مخالفت مجلسیان مواجه شد و شیخ فضل اللَّه در حضرت عبدالعظیم تحصن اختیار کرد. شیخ فضل اللَّه سرانجام در 12 رجب سال 1327 از جانب فاتحین دستگیر و عصر 13 رجب پس از یک محاکمه ی کوتاه به مجازات مرگ محکوم شد. شیخ فضل اللَّه نوری سرانجام در سیزدهم رجب همان سال در میدان توپخانه ی تهران و در حضور هزاران نفر از مردم به دار آویخته شد. اکثریت کسانی که آن روز در پایین دارِ شیخِ شهید جهت قتلِ او خوشحالی می کردند، همان هایی بودند که در ماه های قبل در استقبالِ آن عالمِ مجاهد در بازگشت از تَحصُّن، حضور داشتند. شیخ فضل اللَّه نوری که خود در ابتدا از حامیان اصلی مشروطه بود، به محض این که خطر انحراف این نهضت را تشخیص داد، خواهان مشروطه ی مشروعه شد و این چنین مرگبار پاسخ خود را دریافت کرد. مقبره ی ایشان در صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) واقع شده است.
.
.
روز 14
.
مناسبت 01: نخستین نبرد مسلمانان با مشرکان مکه در صدر اسلام(2 ق)
شرح مناسبت:
اولین درگیری مسلمانان پس از استقرار در مدینه، به فرماندهی عبداللَّه بن جحش اسدی با کاروان قریش به سرگردگی عمر بن الحضرمی بود که در این نبرد، عمر بن الحضرمی کشته شد. این جنگ در تاریخ اسلام به “سَریه ی عبداللَّه بن جحش” معروف گشته است.
.
روز 15
مناسبت 01: آغاز نخستین مهاجرت مسلمانان مکه به حبشه(5 بعثت)
شرح مناسبت:
در پی فشار طاقت فرسای مشرکان قریش بر مسلمانان، پیامبر اکرم(ص) به تعدادی از پیروانِ خود دستور داد تا برای در امان ماندن از اذیت و آزار مشرکین، به سرزمین حبشه مهاجرت کنند. جمعی از مسلمانان که 11 مرد و 4 زن بودند به سرپرستی “عُثمان بنَ مظعون” به حبشه مهاجرت کردند و زمینه ساز مهاجرت بعدی مسلمانان به سرپرستی “جعفر بن ابیطالب(ع)” شدند. این مهاجرت ها، طی سالیان متمادی، سبب نفوذ و گسترش دین اسلام در قاره ی آفریقا شد.
.
مناسبت 02: تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه به قول مشهور(2 ق)
شرح مناسبت:
پس از دستور واجب شدن نماز بر مسلمانان، پیروان این آیین الهی، به طرف بیت المقدس، محلی که مورد احترام ادیان دیگر از قبیل یهودیت و مسیحیت بود، نماز می خواندند. ولی پس از هجرت پیامبر اسلام به مدینه، یهودیان این شهر، پیامبر اسلام(ص) را مورد طعنه قرار داده و از این که مسلمانان از قبله ی یهودیان برای نماز استفاده می کنند، آنان را استهزاء می کردند. سرانجام در حالی که 17 ماه از ورود پیامبر اسلام(ص) به مدینه می گذشت، به دستور خدا، کعبه، قبله ی مسلمانان گردید. این دستور در حالی که پیامبر اکرم(ص) نماز ظهر را در مسجد بنی سَلَمه اقامه می کرد از جانب خداوند صادر شد. پیامبر اسلام(ص) در حالِ نماز، روی به مسجدالحرام کرد و دو رکعت پایانی نماز ظهر را به سوی کعبه خواند و به همین دلیل این مسجد در تاریخ اسلام به “ذوالقبلَتَین” معروف شده است.
.
مناسبت 03: وفات عقیله ی بنی هاشم، ام المصائب “حضرت زینب کبری”(س)(62 ق)
شرح مناسبت:
حضرت زینب(س) پس از بازگشت از شام و رجعت به مدینه، همواره در مجالس خود از راه امام حسین(ع) و مصایب عاشورا سخن می راند و مردم را علیه حکومت جور تحریک می کرد. کم کم کار به جایی رسید که اقامت آن حضرت در مدینه با مخالفت والی شهر روبرو گردید و ایشان عازم شام شد. سرانجام آن حضرت در سن 56 سالگی به سرای باقی شتافت. محل دفن آن بانوی مجلله مورد اختلاف است و برخی شام، مدینه وعده ای مدفن ایشان را در سرزمین مصر می دانند.

آیات و احادیث متناسب:

پیامبرصلی الله علیه وآله: مَن بَکی عَلی مُصابِ هذِهِ البِنتِ (زَینَبَ بَنتِ عَلِیّ علیها السلام) کانَ کَمَن بَکی عَلی أخَوَیهَا الحَسَنِ و الحُسَینِ علیهما السلام
هر کس بر مصیبت های این دختر (زینب علیها السلام) بگرید، همانند کسی است که بر برادرانش، حسن و حسین علیهما السلام، گریسته باشد
وفیات الأئمه، ص 431.

امام حسین علیه السلام: یا أُختاه لاتَنسینی فی نافِلَةِ اللَّیلِ
ای خواهرم! مرا در نماز شب فراموش نکن
وفیات الأئمه، ص 441.

امام سجّادعلیه السلام: إنَّ عَمَّتی زَینَبَ مَعَ تِلکَ المَصائبَ و المِحَنِ النّازِلَةِ بِها فی طَرِیقِنا إلَی الشّامِ ما تَرَکَتْ [تَهَجُّدَها] لِلَیلَةٍ
عمّه ام، زینب، با وجود همه مصیبت ها و رنج هایی که در مسیرمان به سوی شام به او روی آورد، حتّی یک شب اقامه نماز شب را فرو نگذاشت
وفیات الأئمه، ص 441.

امام سجّادعلیه السلام: أنتِ بِحَمدِ اللَّهِ عالِمَةٌ غَیرُ مُعَلَّمَةٍ، فَهِمَةٌ غَیرُ مُفهَّمَةٍ
[ای زینب!] تو، بحمداللَّه، عالمی هستی که نزد کسی تعلیم ندیدی و دانایی هستی که نزد کسی نیاموختی
بحار الأنوار، ج 45، ص 164.

امام سجّادعلیه السلام: إنَّها مَا ادَّخَرَت شَیئاً مَن یَومِها لِغَدِها أبَداً
او هیچ گاه چیزی از امروز برای فردای خود نیندوخت
وفیات الأئمه، ص 441.
.
.
مناسبت 04: انتخاب اصفهان به پایتختی دولت پادشاهی صفوی توسط “شاه عباس اول” (1006 ق)
شرح مناسبت:
تا سال 1006 ق، قزوین پایتخت حکومت صفویه بود ولی در این روز شاه عباس صفوی، اصفهان را مرکز حکومت خود قرار داد و تلاش فراوانی در آباد سازی این شهر صورت داد. اصفهان تا پایان حکومت صفوی جزو آبادترین شهرهای ایران بود.
.
مناسبت 05: اعمال ام داوود در آخرین روز از ایام اعتکاف
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
روز 16
.
مناسبت 01: درگذشت “ابن خیرون” محدث مسلمان(539 ق)
شرح مناسبت:
ابومنصور محمد بن عبدالملک بن حسن بن ابراهیم عطار، معروف به ابن خیرون، محدث و استاد علم قرائت در خاندانی که همه از رجال حدیث و قرائت بوده اند، در سال 454 ق در بغداد به دنیا آمد. وی علم قرائت را از مشایخ معروف زادگاه خود مانند ابوالبَرکات و عبدُالسّیّد فرا گرفت. از جمله آثار او المِفتاح و المُوَضّح در باره ی قرائات دهگانه است که نسخه ای از آنها در دسترس نیست. ابن خیرون در حدیث نیز دستی داشته و مورد وثوق بزرگان حدیث می باشد. سرانجام ابن خیرون در شانزدهم رجب سال 539 ق در 85 سالگی در بغداد درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
.
مناسبت 02: وقوع جنگ “چالدران” بین قوای صفوی و عثمانی در نزدیکی تبریز(920 ق)
شرح مناسبت:
پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول، رابطه ی ایران و عثمانی رو به تیرگی بیشتر نهاد. او به سمت نواحی غربی ایران لشکرکشی کرد و در سال 920 ق جنگ سختی در چالدران از نواحی ماکو بین شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی روی داد. شاه اسماعیل که قسمت اعظم قشونش در آسیای مرکزی مشغول جنگ با ازبکان بودند، تصمیم به جنگ تدافعی گرفت، زیرا نیروهای عثمانی دو برابر قوای ایران بود. در ابتدای جنگ، پیروزی با سپاه ایران بود، ولی به علت کثرت نیروهای عثمانی، شکست بر ایران، مستولی شد و با کشته شدن سرداران ایرانی و اسارت حرم شاه، اسماعیل صفوی مجبور به عقب نشینی گردید. در این جنگ سه هزار عثمانی و دو هزار ایرانی کشته شدند ولی علت اصلی در شکست شاه اسماعیل، وجود توپخانه ی عثمانی بود که جنگ را به نفع ترک ها به پایان رساند. پس از عقب نشستن سپاهیان صفوی، سلطان سلیم تبریز را اشغال کرد، ولی به زودی بر اثر مقاومت ملی، مجبور شد تبریز و آذربایجان را تخلیه کند. گویند پس از این واقعه،کسی شاه اسماعیل راخندان ندید.
.
.
روز 17
.
مناسبت 01: درگذشت علامه ی فاضل شیخ “سلیمان بحرانی” از علمای بزرگ شیعه(1121 ق)
شرح مناسبت:
شیخ ابوالحسن سلیمان بن عبداللَّه بن علی بن حسن بحرانی ماحوزی، معروف به محقق بَحرانی از بزرگان علمای امامیه ی اوائل قرن 12 هجری در نیمه ی رمضان 1076 ق به دنیا آمد. او در علم حدیث، رجال، تاریخ و سیره تبحُّر داشت. شیخ عبداللَّه سماهَیجی و سیدهاشم بحرانی صاحب تفسیر برهان و شیخ احمدبحرانی از تلامذه ی او بودند. از آثار قلمی او: الاشارات فی الکلام، الشفاء فی الحکمة النظریه و المعراج قابل ذکرند. این فقیه و عالم بزرگ سرانجام در 17 رجب 1121 در 46 سالگی دار فانی را وداع گفت و به دیدار دوست شتافت.
.
.
مناسبت 02: ولادت آیت اللَّه “سیدابوتراب خوانساری” فقیه برجسته ی شیعه(1271 ق)
شرح مناسبت:
سید ابوتراب بن سیدابوالقاسم خوانساری از عالمان بزرگ شیعه، فقیه، محدث، رجالی و جامع معقول و منقول و زاهد و عابد است. وی از شاگردان سیدحسین کوه کمری و میرزا محمد هاشم خوانساری و از اساتید حضرات آیات سید محسن حکیم، سیدمحمد حجت، آقابزرگ تهرانی، میرزا ابوالحسن شعرانی و … بود. این فقیه بزرگ و مرجع عالی مقام شیعیان، همچنین آثار علمی فراوان در علوم مختلف از خود به جای گذارده است. لُبُّ الالباب فی تفسیر احکام الکتاب، الفوائد الرجالیه و مصباح الصالحین از تالیفات ایشان می باشند. آیت اللَّه حاج سیدابوتراب خوانساری سرانجام در سال 1346 ق در هفتاد و پنج سالگی وفات یافت.
.
.
مناسبت 03: رحلت فقیه بزرگوار آیت اللَّه “میرزاکاظم نجفی تبریزی” (1416 ق / 19 آذر 1374 ش)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
روز 18
مناسبت 01: وفات حضرت “ابراهیم” فرزند رسول اکرم(ص)(10 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
مناسبت 02: تولد “حجت الاسلام اشرفی” فقیه مسلمان(1220 ق)
شرح مناسبت:
حاج ملامحمد معروف به حجت الاسلام اشرفی برای تکمیل تحصیلات خود به حوزه ی نجف در عراق رفت و از محضر استادان بنام آن دیار کسب فیض نمود. وی پس از چندی درعلوم حدیث، تفسیر قرآن و کلام، مهارت بسیار یافت و استادی برجسته شد. از وی مؤلفاتی سودمند بر جای مانده است که از آن جمله اسرار الشهاده می باشد. حجت الاسلام اشرفی سرانجام پس از 95 سال مجاهدت علمی و عملی در سال 1315 ق رحلت کرد.
.
.
مناسبت 03: تولد عالم بزرگ “شیخ عباس آل کاشف الغطاء” (1323 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 04: درگذشت “سیدعلی کازرونی” استاد فلسفه و عرفان(1343 ق)
شرح مناسبت:
آقا سید علی مجتهد کازرونی شیرازی، فرزند مرحوم حاج سید عباس مجتهد کازرونی در سال 1278 ق متولد شد. در 1291 از کازرون به شیراز آمد و تا سال 1304 در شیراز به تحصیل معقول و منقول پرداخت. معقول را نزد شیخ احمد شیرازی نجفی – که شاگرد حکیم عباس دارابی بوده – و شیخ محمد حسین شانه ساز تحصیل کرد. احتمالاً اواخر دوره ی تدریس حکیم عباس (متوفی 1300) را نیز درک نموده است. از سال 1304 تا 1315 در نجف اقامت کرد و از حوزه ی درس آخوند ملامحمدکاظم خراسانی بهره مند شد و به مقامات عالی نائل آمد. از سال 1319 تا پایان عمر در شیراز به تدریس، خصوصاً تدریس فلسفه و عرفان اشتغال داشت. بسیاری از مدرسین و فضلای شیرازی در معقول و منقول شاگردان او بوده اند. مرحوم آقا سیدعلی نمونه ای از سلف صالح بوده است. شاگردان او و سایر مردم شیراز داستان ها از صفای نفس و تقوای او دارند. این فیلسوف و عارف الهی سرانجام در 65 سالگی بدرود حیات گفت.
.
.
روز 19
.
مناسبت 01: وقوع غزوه ی “تبوک” بین مسلمانان و لشگر روم(9 ق)
شرح مناسبت:
غزوه ی تبوک از آخرین غزوات پیامبر اسلام(ص) به شمار می رود. سبب وقوع غزوه ی تبوک آن بود که کاروان تجاری شام به پیامبر اسلام خبر داد که سلطان روم لشگری مجهز کرده و عازم مدینه است. از اینرو رسول خدا فرمان داد مسلمانان از دور و نزدیک آماده ی جنگ شوند. علی رغم دوری راه، فصل گرما، دوره ی برداشت محصول و سختی مسیر، اکثر مسلمانان، خود را جهت جنگ آماده کردند. در این میان گروهی از منافقین مدینه به بهانه هایی در این غزوه شرکت نکردند و دیگران را نیز از رفتن منع می نمودند. لذا چون پیامبر از نیّت سوء آنان آگاه شد، علی(ع) را به جای خویش در مدینه گماشت و رهسپار تبوک گشت. سرانجام لشگر سی هزار نفری اسلام به محل جنگ رسیدند ولی از سپاه روم اثری نیافتند. در این غزوه هرچند جنگی رخ نداد ولی شوکت اسلام، فداکاری مسلمین و آمادگی آنها در برابر کفر به نمایش درآمد. همچنین به این جنگ، غزوی “فاضِحِه” (به معنی رسوا کننده) نیز گفته می شود زیرا جمعی منافقِ مسلمان نما در این سفر رسوا شدند.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن خلف مالکی” عالم و فقیه(474 ق)
شرح مناسبت:
ابوالولید سلیمان بن خلف مالکی حافظ و مفسر قرآن، ادیب و شاعری چیره دست بود و از دانشمندان برجسته ی آندلس به شمار می رفت. وی در ابتدا در آندلسِ اسپانیا و سپس در مکه و بغداد به تدریس فقه و نشر احادیث پیامبر اکرم پرداخت. تفسیر القرآن، الناسخ و المنسوخ و الاشاره از جمله آثار ابوالولید است.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “شاه اسماعیل صفوی” و جلوس “شاه طهماسب” (930 ق)
شرح مناسبت:
شاه اسماعیل صفوی در رجب سال 930 ق هنگامی که عازم قفقاز بود بیمار شد و در نوزدهم این ماه در نزدیکی سراب جان سپرد. در آن زمان او 38 ساله بود و 24 سال از پادشاهی وی می گذشت. جسد اسماعیل اوّل را به اردبیل آورده و در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به خاک سپردند. او محبوب مردم ایران بود. شاه اسماعیل به محض آنکه بر تخت سلطنت نشست، مذهب تشیع را در کشور، کیشِ رسمی قرار داد و دولتی نیرومند به وجود آورد. پس از مرگ شاه اسماعیل، پسرش طهماسب اول که یازده سال داشت بر اریکه ی قدرت تکیه زد.
.
.
مناسبت 04: وفات فقیه جلیل “سید دلدار علی نَقَوی” عالم بزرگ هندی(1235 ق)
شرح مناسبت:
سید دلدار علی بن سیدمحمد معین نقوی هندی نصیرآبادی در سال 1166 ق در خانواده ای عالم در نصیرآباد هند به دنیا آمد. نَسَب شریفش با 22 واسطه به امام دهم، حضرت علی النقی(ع) می رسد. وی از علمای بزرگ هند و نخستین شخصیتی است که توانست شریعت جعفری را در کشور هندوستان استوار سازد. سید دلدار علی نقوی از شاگردان برجسته ی آیات عظام: سیدمهدی بحرالعلوم، بهبهانی و میرزا مهدی شهرستانی بوده و آثار گرانقدری از او بر جای مانده است. اِحیاء السُّنَّه و امانَةُ البدعَة، اساسُ الاصول و عمادُ الاسلام از جمله تالیفات این عالم ربانی به شمار می روند. سید دلدار ریاست مذهبی هندوستان را برعهده داشت و در تعریف و شناساییِ مقامات علمی او همین بس که شیخ محمدحسن نجفی صاحب جواهر و مرجع بزرگ تقلید، او را با عناوین علامه ی فائق و خاتَمُ المُجتَهد می ستاید. این عالم بزرگوار سرانجام در 69 سالگی در لکهنو در هندوستان رحلت کرد.
.
.
مناسبت 05: رحلت عالم بزرگوار آیت اللَّه “شیخ محمد خالصی زاده” فقیه عالی قدر شیعه(1383 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه محمد خالصی معروف به خالصی زاده در سال 1308 ق در کاظمین به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلات به اجتهاد دست یافت. ایشان در قیام سال 1920 میلادی مردم عراق علیه استعمار انگلستان، دوشادوش پدرش به صفوف مجاهدان پیوست تا این که او را به ایران تبعید کردند. پس از درگذشت پدر، در مشهد مقدس بر کرسی تدریس نشست و همزمان بر ضد مفاسد و ستمگری های رژیم طاغوت، مبارزه می کرد. رژیم نیز ایشان را به شهرهای مختلف از جمله قزوین تبعید نمود. سرانجام به زادگاه خود بازگشت و به تدریس و تالیف پرداخت. احیاء الشریعه، مظالم انگلیس در بین النهرین و هُدی و شفا از جمله آثار اوست. آیت اللَّه خالصی زاده سرانجام در سال 1383 در 75 سالگی درگذشت و به دیدار معبود شتافت.
.
.
روز 20
.
مناسبت 01: نبرد “یرموک” بین مجاهدان مسلمان و سپاه روم(13 ق)
شرح مناسبت:
در این جنگ، رومیان سپاه عظیمی را فراهم کرده و در مقابل مسلمانان قرار داده بودند. سرانجام با جان فشانی سربازان اسلام، این جنگ به سود مسلمانان خاتمه یافت و بیش از ده هزار نفر از رومیان به هلاکت رسیدند و حدود سه هزار نفر از مسلمانان شهید شدند. نقل می کنند ابوسفیان در این جنگ شرکت کرده بود و وقتی که رومیان غلبه می کردند می گفت آفرین بر “بنی الاصفر” یعنی رومیان.
.
.
روز 21
.
مناسبت 01: انعقاد قرارداد ننگین 1907 و تقسیم ایران(1325 ق)
شرح مناسبت:
در زمان مظفرالدین شاه قاجار که نهضت اصلاح طلبی و تجدید روش سیاسی و ایجاد مشروطیت پا گرفت، دولت ضعیف شاه، مقروض روس و انگلیس شد. این استقراض های پی درپی، باعث حضور هرچه بیشتر بیگانگان و دخالت آنان در امور مملکت گردید. پس از مدتی، دولت های روسیه و انگلستان در راستای سیاست های استعمارگرانه ی خویش، در زمان سلطنت محمدعلی شاه قاجار، با خود پیمانی منعقد کردند که بر اساس آن، ایران، تجزیه و به سه قسمت شمالی، جنوبی، و بی طرف تقسیم گردید. بر این اساس نیمه ی شمالی را روس ها و نیمه ی جنوبی را انگلیسی ها به تملک خود درآوردند. در ادامه ی این روند بود که در 21 رجب سال 1325 قمری برابر با 1907 میلادی، قرارداد روس و انگلیس مبنی بر تقسیم ایران به سه منطقه ی حوزه ی نفوذ روس در شمال و مرکز، منطقه ی نفوذ انگلیس در جنوب شرقی کشور و منطقه ی بی طرف در جنوب غربی ایران، منعقد گردید. خط منقطه ی روس ها از قصر شیرین آغاز شده، پس از عبور از اصفهان و یزد و خواف، در منطقه ای که مرز ایران و افغانستان و روسیه، یکدیگر را قطع می کنند خاتمه می یافت. خط منطقه ی انگلیسی ها از مرز افغانستان آغاز شده و پس از عبور از بیرجند و کرمان به بندرعباس منتهی می شد. با این قرارداد، انگلیس ها و روس ها می خواستند به رقابت های خود در ایران و افغانستان و تبّت خاتمه دهند. همین که خبرِ انعقاد قرارداد به مردم رسید، وحشت و خشم عمومی را در آنان برانگیخت.
.
.
روز 22
.
مناسبت 01: ارتحال فقیه نامدار شیعه “شیخ الفقهاء شیخ جعفر کاشف الغطا” (1228 ق)
شرح مناسبت:
شیخ جعفر کاشف الغطاء در سال 1154 ق در نجف اشرف به دنیا آمد و از همان اوان کودکی به تحصیل علوم دینی پرداخت. در آغاز، مقدمات را نزد پدر آموخت و سپس از محضر بزرگانی نظیر شیخ محمدمهدی فتونی، محمدباقر وحید بهبهانی و سیدمهدی بحرالعلوم کسب دانش کرد. شیخ جعفر سپس به تالیف و تدریس پرداخت و شاگردان فراوانی تربیت نمود و کتب متعددی نگاشت. یکی از کارهای مهم وی، مقابله با اخباری گری بودو تلاش مؤثری در از بین بردن این فتنه انجام داد. سرانجام این عالم سترگ پس از هفتاد و چهار سال عمر با برکت، دار فانی را وداع گفت و زندگی جاودان خود را آغازکرد.
.
.
مناسبت 02: درگذشت عالم بزرگ “ملاعلی نوری” حکیم و فقیه شیعه(1246 ق)
شرح مناسبت:
ملاعلی بن جمشید معروف به آخوند نوری از محضر اساتید بزرگی چون محمد بیدآبادی کسب فیض نمود. سپس به تدریس مشغول شد و حوزه بزرگی در فلسفه تاسیس کرد که از نظر کمّی بی نظیر بود. آخوند نوری علاوه بر تحصیل و تدریس به مقام شامخی نیز در حکمت متعالیه نایل گشت تا بدان پایه که برخی از دانشمندان فلسفه، پایگاه او را از این جهت به مقام و موقعیت “صدرالمتألهین” نزدیک دانسته اند. از آثار متعددی که به وی نسبت می دهند حواشی اسفار و رساله ای در وحدت وجود است. مدفن این عالم طراز اول قرن 13، کفشکن حرم حضرت علی(ع) در نجف اشرف می باشد که به وصیت او بوده است.
.
.
روز 23
.
مناسبت 01: آغاز فرمانروایی “عضدالدوله دیلمی” (338 ق)
شرح مناسبت:
علی عمادالدوله که پسر بزرگ بویه و مورد احترام برادرانش بود، چون پسری نداشت وصیت کرد برادرزاده اش پناه خسرو پسر حسن رکن الدوله که سیزده ساله بود، پس از وی به جای او بنشیند. پس از مرگ عمادالدوله، پناه خسرو با لقب عضدالدوله دیلمی حاکم فارس شد. او از بزرگ ترین پادشاهان آل بویه است و بیش از 34 سال در این مقام فرمانروایی کرد. عضدالدوله چون مانند دیگر پادشاهان آل بویه، شیعه مذهب بود، خود به زیارت قبر امام علی(ع) در نجف رفت و به دستور او بر مزار امیرالمؤمنین و امام حسین (علیهما السلام) بقعه ای بنا کردند.
.
.
مناسبت 02: رحلت عالم بزرگ “سیدحسین کوه کمره ای” (1299 ق)
شرح مناسبت:
عالم بزرگ آیت اللَّه سید حسین کوه کمره ای از بزرگان علمای شیعه است که نَسَب شریفش با 24 واسطه به امام حسین(ع) می رسید. وی پس از فراگیری مقدمات راهی نجف اشرف گردید و سال ها در عتبات عالیات از محضر شیخ کاشف الغطاء، شیخ محمدحسن صاحب جواهر و شیخ انصاری بهره مند گردید. آیت اللَّه کوه کمره ای در فقه و اصول استاد بود و پس از مرحوم شیخ انصاری از زعمای حوزه ی عراق به شمار می رفت و قسمتی از بلاد جهان تشیع از ایشان تقلید می کردند. گویند بیش از 800 نفر از فُضلای بزرگ در محضر درس او حضور می یافتند. حضرات آیات میرزا موسی تبریزی و شیخ حسن مامقانی از جمله شاگردان این فقیه فرزانه بودند. آیت اللَّه کوه کمره ای هم چنین رساله هایی در باب عبادات، فروع دین و احکام حلال و حرام به رشته ی تحریر در آورده است. وفات این عالم ربانی در نجف اشرف واقع شد و در مقبره ای که به نام خودش و در مقابل مقبره ی استادش، محمدحسن نجفی صاحب جواهر، قرارداشت به خاک سپرده شد.
.
.
روز 24
.
مناسبت 01: فتح قلعه ی خیبر به دست توانای “حضرت علی”(ع)(7 ق)
شرح مناسبت:
خیبَر، سرزمین حاصلخیزی در 32 فرسخی شمال مدینه، دارای هفت قلعه و بالغ بر بیست هزار سَکنه ی یهودی بود. یهودیان خیبر، همچون پایگاه دشمن در نقطه ای حساس در حکومت اسلامی، برضد اسلام عمل می کردند. یهودیان فرصت طلب، علی رغم پیمانی که با مسلمانان داشتند، خیبر را کانون مبارزه با اسلام قرار داده و تا می توانستند، مشرکان را بر ضد اسلام می شوراندند و کمک می کردند. پیامبر اسلام(ص) تصمیم گرفت این آخرین کانون ضداسلامی دشمن در مدینه را نیز نابود کند و ریشه ی فتنه را درآوَرَد. پیامبر اکرم(ص) با هزار و ششصد نفر، با روش غافلگیرانه، خود را به قلعه های خیبَر رساندند. یهودیان به قلعه های خود پناه برده و قلعه ها را به روی خود بستند. مسلمانان قلعه ها را یکی پس از دیگری گشودند ولی فتح دو قلعه ی آخر ده روز به طول انجامید. حضرت رسول اکرم(ص) پس از این که عده ای از اطرافیانش موفق به فتح آن دو قلعه نشدند، فرمود: فردا پرچم جنگ را به مردی می دهم که جنگجویی است که فرار نمی کند، خدا و رسول خدا(ص) را دوست دارد، خدا و رسولش نیز او را دوست دارند و خدای تعالی خیبر را به دست او فتح می کند. فردا حضرت علی(ع) حاضر گشت و حضرت رسول(ص) پرچم را به دست او سپرد. حضرت علی(ع) به سوی خیبر شتافت و پس از آن که پهلوانان یهود را به هلاکت رساند قلعه ی خیبر را به دست مبارک خویش فتح کرد.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “عمربن عبدالعزیز”، خلیه ی اموی(101 ق)
شرح مناسبت:
عمر بن عبدالعزیز را نیکوکار بنی امیه می دانند. وی چون به خلافت رسید، سنت زشتی را که معاویه در دشنام و لعن علی(ع) رایج کرده بود، پس از 60 سال منسوخ کرد. عمر بن عبدالعزیز لشکریان اسلام را از چپاول ممالک اطراف بازداشت و باغ فدک را به اولاد علی(ع) باز گردانید. مرگ او را بر اثر زهر مروانیان گفته اند.
.
.
مناسبت 03: وفات دانشمند کبیر “ابونصر فارابی” معروف به “معلم ثانی” (339 ق)
شرح مناسبت:
محمد بن طرخان، حکیم و فیلسوف شهیر، معروف به ابونصر فارابی، در سال 260 ق در روستایی نزدیک فاراب در خراسان قدیم به دنیا آمد. فارابی از بزرگ ترین دانشمندان اسلامی قرن چهارم هجری بوده و به معلم ثانی، استاد الفلاسفه و مَلِکُ الحُکَما خوانده می شود. وی پس از تحصیل مقدمات در فاراب، به بغداد رفته و زبان عربی، ریاضیات و فنون حکمت را آموخت. فارابی با هوش سرشاری که داشت، در تحصیل، دقتِ بسیار می ورزید و با وجود عدم بضاعت مالی، به سرعت در علوم پیشرفت کرد. وی همچنین در طب، منطق، موسیقی و زبانشناسی استاد کامل بود. فارابی در اثر تسلط بر زبان های متعدد، کتب یونان قدیم را به عربی ترجمه کرد. آراءُ اهلِ المدینةِ الفاضِله، اِحصاءُالعلوم، القیاس و ده ها اثر دیگر از تالیفات اوست. وی در 79 سالگی در دمشق وفات یافت ودر آن شهر به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 04: رحلت علامه ی شهیر و دانشمند کم نظیر “سیدمحمدمهدی بحرالعلوم” (1212 ق)
شرح مناسبت:
سیّدمحمدمهدی فرزند سید مرتضی طباطبایی بروجردی از نسل امام حسن مجتبی(ع) در سال 1155 ق در کربلا به دنیا آمد. پس از گذراندن دروس مقدمات و سطح، به درس خارج پدرش راه یافت و پس از پنج سال و در حالی که جوانی بیش نبود به اجتهاد رسید. وی همچنین از اساتید نجف و کربلا همچون وحید بهبهانی، شیخ یوسف بحرانی، میرزا ابوالقاسم مدرس و … بهره جست و سرآمد روزگار گردید. سیّد بحرالعلوم هفت سال در مشهد و دو سال در حجاز اقامت گزید و در آن جا منشأ خدمات ارزنده ای گردید و حتی باعث شیعه شدن امام جمعه ی مکه در سن هشتاد سالگی شد. در محضر این عالم بزرگوار، عالمانِ فراوانی پرورش یافتند که شیخ جعفر کاشف الغطاء، ملااحمد نراقی، محمدباقر شفتی، سیدمحمدجواد عاملی و … از آن جمله می باشند. همچنین الفوائدُ الرّجالیه، اُرجوزَةُ فی الامامَه، لُؤلُؤالبحرین و … از جمله کتب ارزشمند این فقیه بزرگ می باشند. سیدبحرالعلوم که به علت بیماری در منزل به مطالعه و تالیف می پرداخت، سرانجام در 24 رجب (یا 24 ذیحجه) سال 1212 ق در 57 سالگی از دنیا رفت و در کنار مرقد شیخ طوسی در نجف اشرف مدفون شد.
.
.
روز 25
.
مناسبت 01: شهادت امام موسی کاظم(ع) در زندان “هارون الرشید” خلیفه ی ستمکار عباسی(183 ق)
شرح مناسبت:
در زمان امامت امام موسی کاظم(ع) شرایط برای مبارزه ی منفی و قیام علمی و ارشاد مردم، آماده بود. با توجه به این وضعیت، آن امام بزرگوار، فعالیت خویش را در دو جبهه آغاز فرمود. یکی مبارزه ی منفی و عدم تسلیم در برابر طاغوت و متنفّر کردن مردم از دستگاه ظلم و جور و دیگری در جهت ارشاد و هدایت مردم و نشر احکام و تربیت شاگردان. امام کاظم(ع) در این راه سختی های فراوانی را متحمل شده و سالیان طولانی در زندان هارون، خلیفه ی ستمکار عباسی محبوس گردید. سرانجام حضرت امام موسی کاظم(ع) پس از پنجاه و پنج سال زندگی و سی و پنج سال امامت در حالی که سال های زیادی از دوران امامت را در زندان ستم هارون الرشید عباسی گذرانده بود به دستور خلیفه و توسط زندانبان قَسیُّ القلبی به نام سِندی بن شاهِک مسموم شده و به شهادت رسید. شهادت آن امام بزرگوار در زندان بغداد صورت گرفت و بدن مطهرش را در نزدیکی بغداد و در محلّی که امروزه به کاظمین مشهور است به خاک سپردند.
.

آیات و احادیث متناسب:

امام رضاعلیه السلام: زیارَةُ قَبرِ أبی مِثلُ زِیارَةِ قَبِر الحُسَینِ
زیارت قبر پدرم، موسی بن جعفرعلیه السلام، مانند زیارت قبر حسین علیه السلام است
کامل الزیارات، ص 499.

روایت شده است: أنّهُ [الکاظِمَ علیه السلام] کانَ یَبِکی مِن خَشیَةِ اللَّهِ حَتّی تَخضَلَّ لِحیَتُهُ بِالدُّمُوعِ
امام کاظم همواره از بیم خدا می گریست، چندان که محاسنش از اشک تر می شد
الإرشاد، ج 2، ص 231.

امام کاظم علیه السلام: ثَلاثٌ مُوبِقاتٌ: نَکثُ الصَّفَقَةِ و تَرکُ السُّنَّةِ و فِراقُ الجَماعَةِ
سه چیز تباهی می آورد: پیمان شکنی، رها کردن سنّت و جدا شدن از جماعت
میزان الحکمه، ح 21250.

امام کاظم علیه السلام: عَونُکَ لِلضَّعیفِ أفضَلُ الصَّدَقَةِ
کمک کردن تو به ناتوان، بهترین صدقه است
تحف العقول، ص 414.

امام کاظم علیه السلام: لَو کانَ فِیکُم عِدَّةُ أهلِ بَدرٍ لَقامَ قائمُنا
اگر به تعداد اهل بدر [مؤمن کامل] در میان شما بود، قائم ما قیام می کرد
مشکاة الأنوار، ص 128.

امام کاظم علیه السلام: لَیسَ مِنّا مَن لَم یُحاسِب نَفسَهُ فی کُلِّ یَومٍ
کسی که هر روز خود را ارزیابی نکند، از ما نیست
الاختصاص، ص 26.

امام کاظم علیه السلام: ما مِن شَی ءٍ تَراهُ عَیناکَ إلّا و فیهِ مَوعِظَةٌ
در هر چیزی که چشمانت می بیند، موعظه ای است
بحار الأنوار، ج 78، ص 319.

امام کاظم علیه السلام: مَن کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النّاسِ کَف َّ اللَّهُ عَنهُ عَذابَ یَومِ القِیامَة
هر کس خشم خود را از مردم باز دارد، خداوند عذاب خود را در روز قیامت از او باز می دارد
الکافی، ج 2، ص 305.

.
امام کاظم علیه السلام: إذا کانَ ثَلاثَةٌ فی بَیتٍ فَلا یَتَناجی إثنانِ دونَ صاحِبِهِما فَإنَّ ذلِکَ مِمّایَغُمُّهُ
هر گاه سه نفر در خانه ای بودند، دو نفرشان با هم نجوا نکنند؛ زیرا نجوا کردن، نفر سوم را ناراحت می کند
الکافی، ج 2، ص 660.

امام کاظم علیه السلام: إیّاکَ أن تَمنَعَ فی طاعَةِ اللَّهِ فَتُنفِقُ مِثلَیهِ فی مَعصِیَةِ اللَّهِ
مبادا از خرج کردن در راه طاعت خدا خودداری کنی، و آن گاه دو برابرش را در معصیت خدا خرج کنی
تحف العقول، ص 408.

.
امام کاظم علیه السلام: لاتُذهِبِ الحِشمَةَ بَینَکَ و بَینَ أخیکَ وَأبْقِ مِنها فَإنَّ ذَهابَها ذَهابُ الحَیاءِ
مبادا حریم میان خود و برادرت را [یکسره] از میان ببری؛ چیزی از آن باقی بگذار؛ زیرا از میان رفتن آن، از میان رفتن شرم و حیا است
تحف العقول، ص 307.

.
امام کاظم علیه السلام: أبلِغ خَیراً و قُل خَیراً ولا تَکُن أمُّعَةً
خیر برسان و سخن نیک بگو و سست رأی و فرمان برِ هر کس مباش
الاختصاص، ص 343.

.
امام کاظم علیه السلام: المُصیبَةُ لِلصّابِرِ واحِدَةٌ و لِلجازِعِ اثنَتانِ
مصیبت برای شکیبا یکی است و برای ناشکیبا دوتا
تحف العقول، ص 414.

.
امام کاظم علیه السلام: الصَّبرُ عَلَی العافِیَةِ أعظَمُ مِنَ الصَّبرِ عَلَی البَلاءِ
شکیبایی در عافیت بزرگ تر است از شکیبایی در بلا
مستدرک الوسائل، ج 11 ص 261.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “شاه نعمت اللَّه ولی” از اولیاء بزرگ و صاحبْ طریقتِ شیعه(830 ق)
شرح مناسبت:
نورالدین شاه نعمت اللَّه بن سیدعبداللَّه کرمانی معروف به شاه نعمت اللَّه ولی، از بزرگان عرفای نامدار شیعه ی قرن نهم هجری، در حدود سال 730 ق در کرمان به دنیا آمد. وی از معاشران سیدشریف جرجانی و حافظ شیرازی بود و در حرمین شریفین (مکه و مدینه) در خدمت عبداللَّه یافعی تن به ریاضات شاقه و مجاهدات جان فرسا داد و از او اجازه ی ارشاد گرفت. طریقه ی شاه نمت اللَّه ولی را از افراط و تفریط و عقاید فاسد، مبرّا دانسته اند. همچنین او را پیرو افکار و شارح آثار ابن عربی گفته اند. شاه نعمت اللَّه ولی، سلطان دراویش بود و بزرگانِ اطراف، هدایایی به درگاهش می فرستادند. شهرت شاه نعمت اللَّه ولی بیشتر از جنبه ی تصوُّف است نه شعر و شاعری. دیوان اشعار وی مشتمل بر چهارده هزار بیت غزلیات، مثنویات و نیز مقداری رباعیات می باشد. غزلیات او بیشتر بر وحدت وجود و عشق عرفانی است. امانت، شرح گلشن راز، نصیحةُ الملوک و … از جمله آثار اوست. وفات شاه نعمت اللَّه ولی بین 830 ق الی 843 ق واقع شده و در تاریخ آن محل اختلاف می باشد. هرچند، با توجه به اشعار وی، بر می آید که بیش از صد سال عمر کرده است. شاه نعمت اللَّه ولی در ماهانِ کرمان درگذشت و تربتش زیارتگاه صوفیان، مریدان و معتقدانش می باشد. هم اکنون مزار او در ماهان، با شکوه و صفا پابرجاست.
.
.
مناسبت 03: شهادت آیت اللَّه شیخ “عبدالکریم عیدگاهی شهیدی” (1334 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 04: رحلت آخوند “ملامحمد جواد صافی گلپایگانی” (1387 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
مناسبت 05: ارتحال عالم ربانی و فقیه بزرگوار شیعه آیت اللَّه “ابوالفضل خوانساری نجفی” (1422 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ ابوالفضل خوانساری در سال 1334 ق (1295 ش) در اصفهان به دنیا آمد. پدرش از شاگردان با سابقه ی آخوند خراسانی و شیخ حسن مامقانی بود. پس از فراگیری مقدمات در زادگاهش، در 20 سالگی به دلیل آزار و اذیت حکومت پهلوی، برای تحصیلِ سطوح بالاتر، راهی نجف اشرف گردید. آیت اللَّه خوانساری در نجف از محضر درس آیات عظام: سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، محمدحسین غروی اصفهانی و میرزا باقر زنجانی بهره مند گردید و پس از 16 سال اقامت، در 36 سالگی به علت بیماری ریوی به ایران مراجعت نمود و در محضر آیت اللَّه بروجردی به تلمذ نشست. این عالم بزرگوار با آغاز دوران مبارزه ی امام خمینی، به پشتیبانی از نهضت اسلامی پرداخت و نقش مؤثری در سال های تبعید حضرت امام ایفا نمود. آیت اللَّه خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده ی امام و امام جمعه ی اراک، راهی آن شهر گردید و به مدت سیزده سال در این سنگر خدمت کرد. این عالم فرزانه سرانجام در 21 مهر 1380 در 85 سالگی دار فانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) دفن گردید.
.
.
روز 26
.
مناسبت 01: وفات حضرت “ابوطالب” عموی گرامی پیامبراسلام(ص) به روایتی(10 بعثت)
شرح مناسبت:
حضرت ابوطالب بن عبدالمطب مانند بیشتر رُؤَسای قریش مردی تاجر بود و پس از درگذشت پدرش، عبدالمطلب، سرپرستی پیامبر اسلام(ص) را از هشت سالگی بر عهده گرفت. در سفری که حضرت محمد(ص) را برای تجارت با خود به شام برد، بشارت پیامبری آن حضرت را از راهبی به نام بُحیرا شنید و در حراست از پیامبر تلاش بیشتری از خود نشان داد. پس از بعثت نیز، ابوطالب، یاور و پشتیبان همیشگی پیامبر بود و در حمایت از ایشان دریغ نمی کرد. ابوطالب در حالی که با دیگر مسلمانان در شِعْب ابوطالب در محاصره ی مشرکان مکه بود، در گذشت. در همان سال حضرت خدیجه(س) همسر با وفای پیامبر نیز وفات کرد و رسول خدا(ص) بر اثر شدت غم و اندوه، آن سال را “عامُ الحزن” یعنی سال حزن و اندوه نامیدند.
.
.
مناسبت 02: تولد “ابن دُوبَیتی” مورخ و محدث مسلمان(558 ق)
شرح مناسبت:
ابوعبداللَّه محمد بن ابی المعالی معروف به ابن دوبَیتی، مورخ، محدث و فقیه مسلمان در عراق به دنیا آمد و علوم و معارف اسلامی را نزد عالمان و فقیهان زمان فرا گرفت. ابن دوبیتی پس از کسب مهارت کافی در علوم به تدریس و تالیف و تربیت شاگردان روی آورد. او از حافظه ای نیرومند برخوردار بود و مجلس درس پرباری داشت. کتاب های بسیاری را به او نسبت داده اند که تاریخ واسط و تاریخ بغداد از آن جمله اند. وفات ابن دوبیتی در 637 ق روی داد.
.
.
مناسبت 03: وفات “احمد بن ابراهیم” معروف به “ابن خلکان” مورخ مشهور عرب(681 ق)
شرح مناسبت:
ابوالعباس شمس الدین احمد بن ابراهیم بن ابی بکر بن خلکان معروف به ابن خلکان در سال 608 هجری در اطراف موصل در عراق در خاندانی که از علما و فُقها بودند، به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات در زادگاه خود، راهی شام و مصر گردید و به تعلیم و تعلم و تألیف پرداخت. ابن خلکان سالیانی قاضی القضاة مصر و دمشق گردید و به سرودن شعر نیز اشتغال داشت. وی با توجه به این که در منصب قضا، فقیهی دانشمند و داوری عادل به شمار می رفت و نزد فقیهانِ بزرگ روزگارِ خود، دانش آموخته بود اهتمامی خاص به فقه و اصول نشان می داد، اما در تاریخ و نحو و ادبِ عرب نیز مهارت داشت. بسیاری از نویسندگان، ابن خلکان را از نظر اخلاقی ستوده اند و او را مردی نیک نَفْس، خوش خوی، سخاوتمند و پاکدامن دانسته اند. کتاب نفیس او موسوم به وَفَیاتُ الاَعیان و اَبناءُ الزَّمان یکی از بزرگ ترین و سودمندترین کتاب های فن رجال است که در سال 654 ق در قاهره آن را آغاز کرده و هجده سال به نوشتن آن مشغول بود. این کتاب که به تاریخ ابن خلکان معروف می باشد، شرح حال هشتصد و شصت نفر از مشاهیر علمای اسلامی در علوم مختلف را بیان نموده است. سرانجام ابن خلکان در سال 681 ق در 73 سالگی در دمشق وفات یافت و پیکرش را در دامنه ی کوه قاسیون که مدفن بسیاری از دانشمندان بود به خاک سپردند.
.
.
مناسبت 04: درگذشت عالم بزرگ “میرزامحمدباقر فشارکی” (1314 ق)
شرح مناسبت:
میرزا محمد باقر فشارکی فرزند ملامحمد جعفر از علمای بزرگ و فقها و مدرسین برجسته ی اصفهان و از پرورش یافتگان حوزه ی درس شیخ محمدباقر(صاحب حاشیه ی معالم) بوده است. وی بنیان گذار احیای شب جمعه در اصفهان بوده و آثار گران بهایی را از خود به جای گذاشته است که آدابُ الشَّریعه، ذخیرةُالعباد، اصول دین و تعداد زیادی حواشی بر کتب بزرگان از جمله آثار اوست. مدفن این عالم بزرگ، در تکیه ی محقق خوانساری در اصفهان می باشد.
.
.
مناسبت 05: انعقاد قرارداد گمرکی ایران و روسیه در زمان “مظفرالدین شاه قاجار” (1319 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
روز 27
.
.
مناسبت 01: مبعث پیامبر ختمی مرتبت حضرت “محمد بن عبداللَّه”(ص)(سیزده سال قبل از هجرت)
شرح مناسبت:
حضرت محمد(ص) قبل از بعثت، در بعضی از اوقات برای تفکر و عبادت به غار حرا در کوهی واقع در شمال مکه پناه می برد تا این که در این روز، فرشته ی وحی، جبرئیل امین، بر آن حضرت نازل شد و به آن حضرت بشارت نبوت و رسالت داد. این واقعه به طور مشهور، در روز 27 رجب، سیزده سال قبل از هجرت و در سال چهلم عام الفیل برابر با سال 610 میلادی روی داد. اولین آیاتی که بر حضرت نازل شد در ابتدا آیات نخستین سوره ی علق و سپس مُدَّثر بود. آغاز اسلام و شروع بعثت با نام خدا، خواندن، قَلَم، قیام، هشدار، پاکی و اخلاص و بزرگداشت خدا شروع شد. بعثت که به معنی رستاخیز معنوی و انقلاب در همه ی امور است با انقلاب فرهنگی آغاز گردید. چرا که پایه و اساس تحوّل فرهنگی به خواندن، نوشتن و پاک سازی و بهسازی فرهنگی بستگی دارد. در آن زمان محیط مکه و اطراف آن، چنان در لجن زار بت پرستی و خرافات و فساد غرق بود که دعوت علنی بر خلاف آن وضع، ممکن نبود. بلکه نیاز به هسته ی مرکزی و دفاعی و اجتماع یاران وفادار و فداکار داشت. از این رو، پیامبر بزرگ اسلام(ص) سه سال به طور محرمانه با افراد تماس می گرفت و آن ها را به اسلام دعوت می نمود. پیامبر گرامی اسلام، پس از بعثت، نستوه و خستگی ناپذیر با جهل، کفر و ستم مبارزه کرد و پس از سه سال تبلیغ مخفی و ده سال دعوت علنی مردم به توحید و ترویج آشکار دین اسلام در شهر مکه، به مدینه هجرت کرد و تا پایان عمر خویش در آن دیار ماند.
.

آیات و احادیث متناسب:

یا أیُّهَا النَّبِی إنّا أرسَلناکَ شاهِداً و مُبَشِّراً و نَذیراً و داعِیاً إلَی اللَّهِ بِإذنِهِ و سِراجاً مُنیراً
ای پیامبر! ما تو را گواه و نوید دهنده و هشدار دهنده فرستادیم که به فرمان خدا به سوی او دعوت کنی و چراغی روشنی بخش باشی
احزاب، آیه 46 – 45.

پیامبر صلی الله علیه وآله: إنَّما بُعِثتُ لاُِتَمِّمَ مَکارِمَ الأخلاقِ
من مبعوث شدم تا بزرگواری های اخلاقی را کامل کنم
بحار الأنوار، ج 16، ص 210.

پیامبر صلی الله علیه وآله: بُعِثتُ بِمَکارِمِ الأخلاقِ و مَحاسِنِها
من برای [احیای] مکارم و نیکی های اخلاقی مبعوث شدم
بحار الأنوار، ج 16، ص 287.

امام علی علیه السلام: أرسَلَهُ عَلی حِینِ فَترَةٍ مِنَ الرُّسُلِ و طُولِ هَجعَةٍ مِنَ الاُمَمِ و اعتِزامٍ مِنَ الفِتَنِ وَانتِشارٍ مِنَ الاُمُورِ و تَلَظٍّ مِنَ الحُرُوبِ و الدُّنیا کاسِفَةُ النُّورِ، ظاهِرَةُ الغُرورِ عَلی حِینِ اصفِرارٍ مِن وَرَقِها و إیاسٍ مِن ثَمَرِها
خداوند او را در زمانی فرستاد که روزگاری بود پیامبری برانگیخته نشده بود، و مردم در خوابی طولانی به سر می بردند، و فتنه ها بالا گرفته و کارها پریشان شده بود، و آتش جنگ ها شعله می کشید، و دنیا بی فروغ و پر از مکر و فریب گشته، برگ های درخت زندگی به زردی گراییده و از به بار نشستن آن قطع امید شده بود
نهج البلاغه، خطبه 89.

امام علی علیه السلام: أرسَلَهُ بِالضِّیاءِ و قَدَّمَهُ فِی الاِصطِفاءِ فَرَتَقَ بِهِ المَفاتِقَ و ساوَرَ بِهِ المُغالِبَ و ذَلَّلَ بِهِ الصُّعُوبَةَ و سَهَّلَ بِهِ الحُزُونَةَ حَتّی سَرَّحَ الظَّلالَ عَن یَمینٍ و شِمالٍ
او را با نور فرستاد و در گزینش مقدّم داشت. به واسطه او گسستگی ها را به هم آورد و چیره جو را شکست داد و مشکلات را آسان و ناهمواری ها را هموار کرد تا جایی که گمراهی را از راست و چپ دور کرد
میزان الحکمه، ح 19841.

امام علی علیه السلام: … إلی أن بَعَثَ اللَّهُ سُبحانَهُ مُحَمَّداً رَسولَ اللَّهِ لإِنجازِ عِدَتِهِ و إتمامِ نُبُوَّتِهِ
… تا این که خداوند سبحان محمّد پیامبر خود را فرستاد تا وعده خویش را به انجام رساند و سلسله نبوتش را کامل کند
نهج البلاغه، خطبه 1.

.
امام مهدی علیه السلام: إنَّ اللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداً رَحمَةً لِلعالَمینَ و تَمَّمَ بِهِ نِعمَتَهُ
خداوند محمّد را برانگیخت تا رحمتی برای جهانیان باشد و نعمت خود را تمام کند
بحار الأنوار، ج 53، ص 194.
.
.
مناسبت 02: تولد “جارُاللَّه زمخشری خوارزمی” عالم نحوی و دانشمند بزرگ مسلمان(467 ق)
شرح مناسبت:
ابوالقاسم محمود بن محمد بن احمد خوارزمی در زَمَخشر به دنیا آمد. وی از بزرگترین علمای اهل سنت بوده و در فقه، حدیث، تفسیر، لغت، بیان، بلاغت و ادبیات عرب، استاد کل و مرجع افاضل بود. او را فخر خوارزم می خواندند و به علت توقف در کنار مسجد الحرام در مکه به جارُاللَّه (همسایه ی خدا) معروف گردید. ده ها اثر از زَمخشری به جا مانده است از جمله: اساسُ البَلاغَه، رُؤوس المَسایل، المُستَقصی، المِنهاج و نوابغُ الکَلِم. مهم ترین اثر زمخشری، الکشّاف فی تفسیر القرآن نام دارد. گویند که او در ابتدا، طریقت معتزله داشت و در آخر عمر به مذهب تشیُّع گرایش پیدا کرده است. جارُ اللَّه زمخشری سرانجام در سال 538 ق در 71 سالگی در خوارزم درگذشت.
.
.
مناسبت 03: درگذشت “میرزا احمد مجتهد آذربایجانی” عالم بزرگ شیعه(1265 ق)
شرح مناسبت:
میرزا احمد بن لطفعلی خان آذربایجانی مغانی تبریزی، از علمای بزرگ امامی اواسط قرن سیزدهم هجری می باشد. وی برای تحصیل علوم اسلامی، راهی کربلای مُعلّی گردید و به مقام عالی اجتهاد دست یافت. میرزای تبریزی سپس به تبریز بازگشت و در ارشاد و راهنمایی مردم و رفع حوایج آنان اهتمام ورزید. از ایشان تالیفاتی به جای مانده که مُنهَجُ الرَّشاد فی شرحِ الارشاد از اوست. میرزای تبریزی در تبریز وفات یافت و پس از انتقال جَسد، در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
.
.
مناسبت 04: خلع سلاح ستارخان و باقرخان و مجاهدین تحت فرمان آن ها در تهران(1328 ق)
شرح مناسبت:
به دنبال ترور و شهادت آیت اللَّه سیدعبداللَّه بهبهانی از رهبران روحانی مشروطه در هشتم رجب سال 1328ق، دولت و مجلس تصمیم گرفتند که اسلحه را از دست مجاهدان بگیرند. اما همین که قانون جمع آوری اسلحه از مردم غیرنظامی، از تصویب مجلس گذشت، ستارخان و باقرخان و برخی دیگر از رهبران مجاهدان، حاضر به تسلیم اسلحه نشدند. قیمت اسلحه ها بهانه ی ظاهری ستارخان بود ولی مطلب اصلی، رقابت با بختیاری هایی بود که اسلحه را در دست داشتند و قسمت عمده ای از کشور ایران را در حیطه ی حکومت خود گرفته بودند. از این رو، ستارخان و یارانش تصمیم به مقاومت گرفته و در پارک اتابک تجمع کردند. سرانجام جنگی بین مجاهدان و نیروهای دولتی رخ داد که به شکست مجاهدان انجامید. عاقبت با تسلیم مجاهدان، سلاح ها از آنان گرفته شد و ستارخان نیز مجروح گردید.
.
.
روز 28
.
مناسبت 01: حرکت حضرت امام حسین(ع) و خاندان پیامبر از مدینه به مکه(60 ق)
شرح مناسبت:
پس از مرگ معاویةبن ابوسفیان اولین خلیفه و مؤسس سلسله ی ستم پیشه ی بنی اُمیّه در 15 رجب سال 60 قمری، یزید بن معاویه به حکومت رسید و بلافاصله به والی مدینه نامه نوشت تا از امام حسین(ع) و چند نفر دیگر از بزرگان مدینه برای او بیعت بگیرد. ولی امام حسین(ع) از بیعت با یزید امتناع کرد و در جواب درخواست کنندگان گفت: فردی مثل من با مثل یزیدِ فاسقِ فاجر بیعت نمی کند. ولی والی مدینه در این امر، اصرار و تأکید نمود. امام حسین(ع) به ناچار از مدینه به سوی مکه حرکت کرد تا این که با قیام خویش، حکومت فاسد یزید بن معاویه را رسوا سازد. نهایت این سفر، وقوع حادثه ی خونبار و جاودانه ی عاشورا در کربلا بود.
.
مناسبت 02: امضاء قرارداد انحصار توتون و تنباکو بین ایران و انگلیس(1308 ق)
شرح مناسبت:
بر اساس قرارداد تنباکو بین ایران و انگلیس، شرکت رژیِ انگلیسی، صاحب حق انحصاری تجارت تنباکوی ایران و حتی نظارت در زراعتِ آن به مدت 55 سال شناخته شد. این قرارداد بعدها با قیام مردمی به رهبری روحانیت و صدور فتوای مشهور تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی، لغو گردید و دولت ایران مجبور شد، غرامتِ شرکت مزبور را بپردازد.
.
مناسبت 03: درگذشت شاعر شیعی قفقاز “علی اکبر طاهرزاده” (1329 ق)
شرح مناسبت:
میرزاعلی اکبر طاهرزاده متخلّص به صابر، از مشاهیر شعرای قفقاز، در سال 1278 ق در شروان به دنیا آمد. صابر به مدحِ دروغِ بزرگان اهمیتی نمی داد ولی در بیان مناقب راستین، فعال بود. او هم چنین نسبت به اوضاع بد زمانه و طرفداری از مردم ستمدیده، به انتقادات ادبی روی آورد. این شاعر توانای قفقاز در مدح پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت آن حضرت اشعاری سروده و در اشعار خود با طنزی شیرین مشکلات اجتماعی مردم عصر خویش را بیان کرده است.
.
مناسبت 04: رحلت علامه ی بزرگ “سید محمدکاظم یزدی” عالم جلیل و استاد کم نظیر شیعه(1337 ق)
شرح مناسبت:
علامه سیدمحمد کاظم یزدی در سال 1248 ق در یزد به دنیا آمد و پس از فراگیری علوم مقدماتی، راهی نجف گردید. در نجف اشرف از محضر استادانی برجسته نظیر میرزای شیرازی و شیخ مهدی آل کاشف الغطاء بهره برد و به اجتهاد دست یافت. آیت اللَّه یزدی که بر مباحث فقهی. تسلط کامل داشت، مسایل مشکل و پیچیده ی فقه را با بیانی روان و ساده و با استدلال قوی به طلاب عرضه می کرد. ایشان هم چنین در مدتی کوتاه، علوم ریاضی و نجوم را آموخت و در زمره ی استادان برجسته ی این دانش ها درآمد. علامه یزدی پس از ارتحال میرزای بزرگ شیرازی و آخوند خراسانی، زعیم عالیقدر جهان تشیع گردید و در راه حفظ کیان اسلامی، به صحنه آمد. ایشان علاوه بر نشر احکام الهی و مبارزه برای عزت و آزادی مسلمانان، بناهای خیریه، مراکز عام المنفعه و نیز مساجد و مدارسی را تاسیس کرد. از این عالم الهی، آثار فراوانی به جای مانده است که کتب حاشیه بر مکاسب، الصَّحیفةُ الکاظمیه و … از آن جمله اند. کتاب شهیر عُروَةُالوثقی اثر این مرجع بزرگ دینی است که در آن، ابواب فقه را به روشی بدیع شرح داده است. در مکتب علامه یزدی فرزانگان بی شماری پرورش یافتند که هر یک بعدها، استوانه های علمی سرزمین اسلامی بودند و به عنوان مرجع دینی، پاسخگوی مسایل گوناگون مردمی شدند. از جمله ی این بزرگواران، حضرات آیات عظام: شیخ محمد حسین کاشف الغطا، شهید سیدحسن مدرس، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد فیروزآبادی، سیدعبدالحسین شرف الدین عاملی و ده ها عالم فاضل، خوشه چین دروس معرفت این علامه ی بزرگ بوده اند. علامه محمدکاظم یزدی سرانجام در 89 سالگی به لقای معبود شتافت و در حرم مطهر امام علی(ع) به خاک سپرده شد.
.
مناسبت 05: رحلت عالم بزرگوار آیت اللَّه “شیخ محمدرضا آل یاسین” (1370 ق)
شرح مناسبت:
آیت اللَّه شیخ محمدرضا آل یاسین در سال 1297 ق در خانواده ای عالم پرور در کاظمین به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی و سطح در زادگاه خود راهی کربلا گردید و در بیست سالگی به اجتهاد دست یافت. از آن پس به تدریس همت گماشت و پس از ارتحال آیت اللَّه سیدابوالحسن اصفهانی، مرجعیت جمعی از شیعیان را به عهده گرفت. شرح بر عروةُالوثقی و حاشیه بر وسیلةُالنجاة از جمله آثار آیت اللَّه آل یاسین می باشند. درگذشت این فقیه جلیل در 73 سالگی ایشان روی داد.
.
.
روز 29
.
مناسبت 01: وفات همسر گرامی رسول خدا، “حضرت خدیجه” به روایتی(سه سال قبل ازهجرت)
شرح مناسبت:
حضرت خدیجه(س) پس از 25 سال زندگی مشترک با پیامبر اکرم(ص) در سن 65 سالگی، وفات یافت و در منطقه ی حَجون مکه دفن گردید. وی در سن 40 سالگی با رسول خدا(ص) ازدواج نمود و ثمره ی ازدواج آن ها، دو پسر و چهار دختر به نام های قاسم، عبداللَّه، زینب، رقیه، ام کلثوم و حضرت فاطمه ی زهرا(س) بود. آن حضرت نخستین زنی بود که به دین اسلام گروید و تمام اموال خود را در راه ترویج اسلام در اختیار پیامبر اکرم(ص) گذاشت. یکی از روزهایی که در آن احتمال رحلت آن حضرت نقل شده، 29 رجب است.
.
.
مناسبت 02: درگذشت “ابن قُتَیبه” محدث و ادیب(276 ق)
شرح مناسبت:
عبداللَّه بن مسلم دینوری معروف به ابن قُتَیبه، قرآن پژوه، محدث، شاعر و ادیب مسلمان در سال 213 ق در کوفه به دنیا آمد. پس از تحصیل به قضاوت در دینور(در غرب ایران) پرداخت و سپس در بغداد، نوزده سال به تدریس، تالیف و تکمیل آثار علمی خود همت گماشت. ابن قُتیبه به یُمن کتاب هایش مورد توجه عالمان و دانش پژوهان قرار گرفت، هرچند وی از جنجال های زمان دوری گزید و در کارهای سیاسی دخالت نمی کرد. تاویلُ مشکلِ القرآن، تفسیر غَریبِ القُرآن، و معانی الشِّعر از جمله تألیفات اوست.
.
.
مناسبت 03: رحلت آیت اللَّه “سیدمحمد هادی میلانی” فقیه بزرگ و مرجع عالی مقام شیعه(1395 ق)
شرح مناسبت:
حضرت آیت اللَّه سید محمد هادی میلانی در محرم سال 1313 ق در نجف، در خانواده ای اهلِ علم و معنویت به دنیا آمد. اجداد او همه از ساداتِ حسینیِ شهر مدینه ی منوره و از فرزندانِ امام چهارم حضرت علی بن الحسین(ع) بودند. پس از اتمام دروس مقدماتی، به درس حضرات آیات: ابوالحسن اصفهانی، میرزای نایینی و آقاضیاءالدین عراقی حاضر شد و در طول 23 سال حضور در دروس و محافل علمی این بزرگان، توانسته بود بر آراء و نظرات قوی ترین اساتید مسلط شود. آیت اللَّه میلانی علاوه بر مهارت در فقه، در علومی همچون فلسفه، تفسیر و علوم قرآنی نیز تبحّر داشت و این دروس را تدریس می نمود. جلسات درس ایشان در حوزه ی بزرگ نجف بسیار با شکوه بود و شاگردان فراوانی از جمله آیات عظام: حسین وحید خراسانی، سید عباس صدر، محمدتقی جعفری، سیدمحمدباقر طباطبایی و … در محضر درس او به مدارج بالای علمی دست یافتند. هم چنین آثار فراوان علمی آیت اللَّه میلانی در کتب گوناگون معظمٌ له متبلور شده است. محاضراتٌ فی الفِقهِ الامامیَّه در ده جلد، قادَتُنا کیفَ نَعرِفهُم در نُه جلد و … از جمله تألیفات این مرجع بزرگ تقلید به شمار می روند. این عالم بزرگ در سال 1373 ق وارد شهر مشهد شده و با حضور خود، حوزه ی علمیه ی مشهد را رونقی دوباره بخشید. سرانجام این عالم ربانی که در اواخر عمرِ خود، از همراهی با نهضت اسلامی مردم علیه رژیم پهلوی غافل نبود در سال 1395 ق برابر با 1354 شمسی در 82 سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی با شکوه، در جوار مرقد مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد. گفته می شود که تایید شرعی برای اعدام حسنعلی منصور، نخست وزیر خائن رژیم منحوس پهلوی، از جانب آیت اللَّه میلانی به اعضای هیئت مؤتلفه ی اسلامی، صادر شده بود.
.
.
مناسبت 04: رحلت آیت اللَّه “میرزا جواد سلطان القراء” (1418 ق)
مناسبت مذکور دارای شرح نمی باشد
.
.
روز 30
.
مناسبت 01: درگذشت “امام شافعی”، پیشوای شافعیه (204 ق)
شرح مناسبت:
ابوعبدالّه محمد بن ادریس بن عباس که به جهت انتساب به جد بزرگش، شافع، به شافعی معروف گشت. وی در سال 150 هجری به دنیا آمد. از کودکی به همنشینی با علما رغبت داشت. وی در مکه و مدینه به ادامه ی تحصیل پرداخت و در سیزده سالگی نزد امام مالک بن اَنَس حاضر شد و مورد تشویق او قرار گرفت. شافعی در فقه، علوم قرآنی، فنون شعر و لغت متبحر بود و دستی تمام داشت. او را اولین کسی می دانند که در آیات احکام و اختلاف اخبار و حدیث و اصول فقه تکلم کرده و کتاب نوشته است. احکام القرآن، ختلاف الحدیث، ادب القاضی، اصول الفقه و السُّنَن از تالیفات اوست. وی در 54 سالگی در مصر درگذشت.
.
.
مناسبت 02: قتل “میرعماد” خوشنویس(1024 ق)
شرح مناسبت:
میرمحمد بن حسن حسنی قزوینی از مشاهیر خطاطین و سادات معروف به سیفی، در قزوین به دنیا آمد و در آن سامان به تحصیل خط پرداخت. او استعدادی فطری در این راه از خود نشان داد و به سرعت مسیر ترقی را پیمود و حتی از استاد خود نیز پیشی گرفت. در سال 1008 هجری به اصفهان که پایتخت صفویه و مهد علما و فضلا و ادبا بود، عزیمت کرد و در اندک زمانی شهره ی عام گردید. وی به سرعت مورد لطف شاه عباس صفوی واقع شد ولی حسودان، از او نزد شاه بدگویی کرده و سرانجام مطرود شاه گردید. وی در سال 1024 هجری در 63 سالگی به دست تعدادی از اوباش به قتل رسید و در مسجد مقصود بیگ مدفون گشت. قتل او را نیز به درخواست شاه عباس نسبت داده اند.
.
.
.
منبع : بانک جامع مناسبت ها: شمسی ، قمری ، میلادی / مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان
.

✍️ #زبدةالاشعار ✍️
.
🆔: @nohe_torki

دسته بندی درختی