زبدةالاشعار

موضوع: وقایع الایام؛ ماه محرم

#وقایع و #هشتک های مهم #ماه_محرم

مشاهده بفرمایید : از مدینه تا مدینه


✔️ روز 01
مناسبت 01: آغاز سال هجری قمری
.
مناسبت 02: آغاز هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر
.
المُؤمِنونَ و المُؤمِناتُ بَعضُهُم أولیاءُ بَعضٍ یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ
مردان و زنان مؤمن دوستان یکدیگرند؛ به نیکی فرمان می دهند و از اعمال زشت باز می دارند
توبه، آیه 71.
.
وَلتَکُن مِنکُم أُمَّةٌ یَدعُونَ إلَی الخَیرِ و یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ و أولئِکَ هُمُ المُفلِحونَ
باید در میان شما گروهی باشند تا مردم را به خیر دعوت نمایند و امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ ایشان همان رستگارانند
آل عمران، آیه 104.
.
پیامبرصلی الله علیه وآله: مَن أمَرَ بِمَعروفٍ أو نَهی عَن مُنکَرٍ أودَلَّ عَلی خَیرٍ أو أشارَ بِهِ فَهُوَ شَریکٌ و مَن أمَرَ بِسوءٍ أودَلَّ عَلَیهِ أو أشارَ بِهِ فَهُوَ شَریکٌ
هر کسی که به کاری نیک امر کند یا از کاری زشت باز دارد، یا به کاری خیر راهنمایی کند یا حتّی به آن اشاره کند، [در ثواب آن عمل] شریک است. هر کس به بدی امر کند یا به آن دلالت یا اشاره کند، او نیز [در گناه عمل]شریک است
وسائل الشیعه، ج 16، ص 124.
.
پیامبرصلی الله علیه وآله: نَصرُ المَظلومِ وَ الأمرُ بِالمَعرُوفِ والنَّهیُ عَنِ المُنکَرِ جِهادٌ
یاری رساندن به ستم دیده و امر به معروف و نهی از منکر جهاد در راه خدا است
جامع الأحادیث، ص 125.
.
پیامبرصلی الله علیه وآله: مَن أمَرَ بِالمَعروفِ و نَهی عَنِ المُنکَرِ هُوَ خَلیفَةُ اللَّهِ فی الأرضِ
هر کس امر به معروف و نهی از منکر کند، جانشین خدا در زمین است
کنزالعمّال، ح 5564.
.
امام علی علیه السلام: قِوامُ الشَّریعَةِ الأمرُ بِالمَعرُوفِ والنَّهیُ عَنِ المُنکَرِ و إقامَةُ الحُدودِ
استواری شریعت، به امر به معروف و نهی از منکر و برپاداشتن حدود است
میزان الحکمه، ح 12688.
.
امام علی علیه السلام: غایَةُ الدِّینِ الأمرُ بِالمَعرُوفِ والنَّهیُ عَنِ المُنکَرِ و إقامَةُ الحُدودِ
غایت دین، امر به معروف و نهی از منکر و برپاداشتن حدود است
غررالحکم و دررالکلم، ح 6373.
.
امام علی علیه السلام: مَن تَرَکَ إنکارَ المُنکَرِ بِقَلبِهِ و یَدِهِ و لِسانِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَینَ الأحیاءِ
آن که منکَر را با قلب و دست و زبانش انکار نکند، مرده ای است میان زندگان
تهذیب الأحکام، ج 6، ص 181.
.
امام علی علیه السلام: ما أعمالُ البِرِّ کُلُّها و الجِهادُ فی سَبیلِ اللَّهِ عِندَ الأمرِ بِالممعَروفِ و النَّهی عَنِ المُنکَرِ إلّا کَنَفثَةٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ
تمام کارهای نیک، حتّی جهاد در راه خداوند، در برابر امر به معروف و نهی از منکر، چون دمیدنی است به دریایی موّاج
نهج البلاغه، حکمت 374.
.
حضرت فاطمه علیها السلام: فَرَضَ اللَّهُ … الأمرَ بِالمَعُروفِ مَصلَحَةً لِلعامَّةِ
خداوند امر به معروف را برای اصلاح مردم قرار داد
بحار الأنوار، ج 6، ص 107.
.
امام صادق علیه السلام: وَیلٌ لِمَن یأمُرُ بِالمُنکَرِ و یَنهی عَنِ المَعروفِ
وای بر آن که به منکر امر کند و از معروف نهی کند!
بحار الأنوار، ج 100، ص 87.
.
مناسبت 03: رحلت فقیه بزرگوار “میرزا جعفر قزوینی” (1297 ق)
ابوهادی جعفر بن سیدمهدی بن حسن حسینی، از علمای امامیه ی خاندان آل قزوینی و شاعری ماهر و ادیبی لغوی است که در “حِلِّه” در عراق سکونت داشته و دارای ریاست مذهبی بوده است. این عالم گرانقدر نزد پدر خود و شیخ انصاری و فاضل ایروانی به مدارج عالی علمی دست یافت و سپس به تدریس و تالیف مشغول شد. کتاب اشراقات در منطق و تلویحات در اصول فقه از تالیفات میرزاجعفر قزوینی می باشند. میرزاجعفر قزوینی در حله وفات یافت و در نجف اشرف دفن گردید.
.
مناسبت 04: ارتحال آیت اللَّه “سیدابوالحسن رفیعی قزوینی” (1395 ق)
آیت اللَّه میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی در سال 1310 ق در قزوین به دنیا آمد و دروس حوزوی را در قزوین و سپس در تهران گذراند. پس از ورود آیت اللَّه حائری یزدی به قم، به این شهر عزیمت کرد و به تدریس و تالیف پرداخت. میرزای قزوینی پس از اخذ درجه ی اجتهاد راهی قزوین گردید و حوزه ی آن دیار را احیاء کرد. وی از افراد نادری بود که علوم عقلی و نقلی را به خوبی فرا گرفته و مدارج عالی کمال را پیمود. علامه سیدابوالحسن قزوینی سرانجام پس از سال ها مجاهدت، در 85 سالگی به لقاءاللَّه پیوست و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
.
مناسبت 05: رحلت آیت اللَّه العظمی “سید عبداللَّه شیرازی” زعیم حوزه ی علمیه ی مشهد (1405ق)
آیت اللَّه سیدعبداللَّه شیرازی در سال 1309 ق در بیت علم و فضیلت در شیراز به دنیا آمد. ایشان در 21 سالگی به همراه پدر بزرگوار خود به دلیل مبارزات ضد استعماری انگلیس به مدت شش ماه از شیراز تبعید شد و پس از بازگشت، به تحصیل و تدریس ادامه داد. وی سپس به مدت سیزده سال در نجف اقامت گزید و پس از اخذ اجتهاد به شیراز بازگشت. آیت اللّه شیرازی در مسیر مخالفت با حکومت رضاخان متحمل سختی های فراوانی گردید. از این رو مخفیانه راهی نجف شد و این اقامت، چهل سال به طول انجامید. ده سال پایانی عمر معظمٌ له در مشهد گذشت و حضور ایشان، حوزه ی این شهر را رونقی دوباره بخشید. آیت اللَّه شیرازی همچنین در نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی همواره پشتیبانی خود را اعلام داشته و در آگاه سازی افکار مردم مشهد، نقش مهی ایفا نمود. از آیت اللَّه شیرازی آثار و بناهای فراوانی به جای مانده که تاسیس مدارس، کتابخانه ها، مساجد و … در شهرهای مختلف از آن جمله اند. هم چنین عُمدَةُالوسایل، الامامَةُ و الشیعَه و ذخیرةُ الصّالحین از جمله کتب این عالم آگاه می باشند.
✔️ روز 02
مناسبت 01: ورود کاروان اباعبداللَّه الحسین (ع) به سرزمین کربلا (61 ق)
پس از آن که والی مدینه، امام حسین(ع) را برای بیعت با یزید تحت فشار قرار داد، آن حضرت به مکه رفت و پس از مدتی، در روز ترویه یعنی هشتم ذی حجّه ی سال 60 قمری از مکه ی معظمه به سوی عراق مهاجرت فرمود. در اوایل ماه محرم سال 61 قمری، لشکریان عبیداللَّه بن زیاد به فرماندهی حُرّ بن یزید ریاحی با آن حضرت مواجه شده و مانع پیش روی آن حضرت به سوی کوفه شدند. گرچه حرّ بن یزید، مأموریت داشت با امام حسین(ع) برخورد شدید نماید ولیکن رفتار وی با امام بر رِفق و مدارا بود. از این رو حرّ و لشکریانش در نماز جماعت امام حسین(ع) شرکت می کردند و به خطبه های دلنشین وی گوش جان می سپردند و این دو سپاه چند روز بدون هیچ گونه مشکلی در کنار هم بودند. امّا عبیداللَّه بن زیاد که در جنگ با اباعبداللَّه الحسین(ع) اصرار فراوان داشت، نامه ای به حرّ بن یزید نوشت و وی را مأمور سخت گیری بر امام حسین(ع) نمود. حرّ بن یزید نیز طبق فرمان، راه را بر امام حسین(ع) و یارانش مسدود نمود و آنان را به سوی منطقه ی خشک و بی حاصلی به نام کربلا هدایت کرد و در آن جا آنان را در محاصره ی خویش قرار داد. قافله ی امام حسین(ع) چون به سرزمین کربلا رسیدند، آن حضرت پرسید: این زمین چه نام دارد؟ عرض کردند: کربلا. آن حضرت تا نام کربلا را شنید، فرمود: اَللّهمَّ اِنّی اَعوُذُ بِکَ مِنَ الْکَرْبِ وَ الْبَلاءِ. و سپس فرمود: این، موضع کَرْب و بَلا و محلّ محنت و عِنا است. فرود آیید که این جا منزل و محل خیمه های ما است و این زمین، جای ریختن خون ما است و در این مکان قبرهای ما واقع خواهد شد. جدّم رسول خدا (ص) مرا به این امور خبر داد. به ناچار، آن حضرت و یاران و اصحابش در روز پنج شنبه دوم محرم الحرام سال 61 قمری در آن سرزمین فرود آمدند و حرّ بن یزید نیز با سپاهیانش در مقابل آن حضرت، خیمه زدند.
.
مناسبت 02: درگذشت فقیه بزرگ شیعه “ابوالحسین مسعود بن عیسی” معروف به “شیخ ورام” (605 ق)
ابوالحسین مسعود بن عیسی معروف به شیخ وَرّام بن ابی فِراس المالکی الاَشتری، از اولادِ مالک بن حَرَثِ اشترِ نخعی – از اصحاب امیرالمؤمنین امام علی(ع) – می باشد. ایشان، جدِّ مادری عالم بزرگ اسلام، سید بن طاووس و ابن ادریس حِلّی است. امام فخر رازی، از شاگردان او به شمار می رود و کتاب الف: مساله فی المواسعه و المضایقه و تنبیهُ الخاطر و نَزْهَةُ النّاظِر در اخلاق معروف به مجموعه ی وَرّام نیز از این فقیه بزرگوار شیعی است.
✔️ روز 03
مناسبت 01: روز آزاد شدن حضرت “یوسف (ع)” از زندان و استحباب روزه برای رفع هر گرفتاری
مناسبت 02: دعوت جهانی اسلام توسط پیامبر اکرم (7 ق)
پس از تثبیت اسلام در مدینه و نواحی اطراف آن، پیامبر اکرم (ص) به حکم صدور جهانی اسلام به نقاط دیگر دنیا، با ارسال نامه به پادشاهان و امپراتوران زمان، رسماً دعوت به اسلام را آغاز کرد. مورّخین، تعداد نامه هایی را که رسول گرامی اسلام (ص) در این زمان ارسال فرمود، بین 12 تا 26 نامه ذکر کرده اند. مخاطبین نامه ها نیز پادشاهان و فرمانروایان روم، ایران، حبشه، بحرین، یمن و برخی دیگر از سرزمین های بزرگ آن عصر بودند و هر کدام از آن ها به گونه ای نسبت به دعوت حضرت رسول، واکنش نشان دادند. چند سال پس از این دعوت، دین اسلام، گسترش چشمگیری یافت.
مناسبت 03: ورود سپاه “عمر بن سعد” به سرزمین کربلا (61 ق)
پس از آن که حرّ بن یزید، امام حسین(ع) و یارانش را در سرزمین کربلا در محاصره ی خویش قرار داد و مانع حرکت آنان گردید، عبیداللَّه بن زیاد عامل یزید در کوفه، فرماندهی سپاه یزید را بر عهده ی عمر بن سعد گذاشت. عمر بن سعد در روز جمعه سوم محرم الحرام سال 61 قمری به همراه چهار هزار نیروی جنگی وارد کربلا شد و فرماندهی آنان را بر عهده گرفت. عمر بن سعد پیش از واقعه ی کربلا، منصب حکومت “ری” را از عبیداللَّه گرفته بود ولیکن با مخالفت اباعبداللَّه الحسین(ع) با یزید و امتناع از بیعت و حرکت آن حضرت به سوی کوفه، عبیداللَّه، حکومت “ری” را مشروط به خاتمه بخشیدن به قضیه ی امام حسین(ع) نمود. عمر بن سعد به خاطر دست یابی به حکومتِ منطقه ی وسیعِ ایالت “ری” – که هرگز به آن نایل نیامد – فرماندهی سپاه یزید را پذیرفت و مرتکب جنایت بزرگ غیرانسانی شد. از روزی که عمر بن سعد وارد سرزمین کربلا شد، پیوسته لشکریانی از سوی عبیداللَّه بن زیاد برای وی فرستاده می شد. بنابر روایتی تا ششم محرم، متجاوز از 20000 نفر در سپاه عمر بن سعد گرد آمدند.
مناسبت 04: تولّد “ابن خَلّوف” کاتب و شاعر مسلمان (829 ق)
شهاب الدین احمد بن ابی القاسم محمد خلوف معروف به ابن خَلوف در کودکی عازم سفر مکه و سپس بیت المقدّس شد و در جوانی به قاهره رفت. هدف وی از این سفرها، تحصیل علم و دانش بود به طوری که در 26 سالگی در جوامع علمی قاهره، دانشمندی برجسته محسوب می شد. ابن خلوف شعر نیز می سرود و قصیده های زیبایی درمدح پیامبراکرم در دیوان اشعار او به چشم می خورد. دیوان الاسلام، نظمُ التَلخیص و نظم المغنی از آثار قلمی ابن خَلوف است. وی در سال 899 در 70 سالگی درگذشت.
مناسبت 05: تعطیلی مجلس شورای ملی در پی اولتیماتوم روسیه به مجلس در زمان احمدشاه (1330 ق)
به دنبال درخواست روسیه مبنی بر اخراج مورگان شوستر، مستشار اقتصادی آمریکا از ایران، غوغایی در کشور به راه افتاد که به تحریم کالاهای روس و انگلیس از طرفِ پیشوایان روحانی منجر گشت. مجلس در برابر این اولتیماتوم روسیه مقاومت کرد ولی چون دولت وقت تحت فشار روس و انگلیس بود، نتوانست مقاومت کند و در سوم محرم 1330 ق، مجلس را تعطیل کرد. در نتیجه، مواد اولتیماتوم قبول شد و مورگان شوسترِ آمریکایی ایران را ترک نمود. از آن پس دست نشاندگان بلژیکی بر خزانه داری کل کشور به جای شوستر مسلط شدند.
✔️ روز 04
مناسبت 01: – درگذشت “ابن ناقیا” شاعر و ادیب بغدادی (485 ق)
ابوالقاسم عبداللَّه بن محمد بن حسن بن ناقیا بغدادی مشهور به ابن ناقیا، شاعر، کاتب و ادیب معروفِ اهل بغداد بود. او به خاطر طبع روانی که داشت، شاعری چیره دست شد و صاحب نظران، شعر او را به زیبایی و شیوایی ستوده اند. ابن ناقیا در دیوان شعرِ خود به نام “مقامات”، مفاسد اجتماعی را در قالب حکایت و طنز بیان کرده است. دیوان رسائل، مختصَر اغانی و مِلحُ المَمالِح از دیگر آثار اوست. ابن ناقیا به هنگام مرگ 75 سال داشت و در مقبره ی بابُ الشام در بغداد مدفون گشت.
مناسبت 02: وفات “ابن ادریس” کاتب و شاعر مسلمان مراکشی (1264 ق)
ابوعبداللَّه محمد عمراوی فاسی معروف به ابن ادریس، کاتب و شاعر مسلمان مراکشی، تحصیلاتش را با حفظ قرآن آغاز کرد و سپس به آموختن نحو و ادب پرداخت. ابن ادریس پس از آن شغل مکتب داری پیشه کرد و به نسخه نویسی از کتاب ها همّت گماشت. او در حین این فعالیت ها بر اطلاعات تاریخی خود افزود و به تدریج کاتب مشهوری شد. ابن ادریس به مناسبت تجاوز فرانسویان به خاک الجزایر، قصیده ای سرود و طی آن، مسلمانان را به جهاد دعوت کرد. پس از مدتی در اثر توطئه های مخالفانش توسط سلطان مراکش به زندان افتاد و تحت شکنجه قرار گرفت. ابن ادریس پس از آزادی از زندان، انزوا گُزید و به سرودن شعر پرداخت. او به بدیهه سرایی شهرت داشت و بیشتر اشعارش را در مدح پیامبر و وصف طبیعت سروده است.
✔️ روز 05
مناسبت 01: شکست و عقب نشینی روس ها در نبرد “ایروان” در زمان فتحعلی شاه قاجار (1219 ق)
دولت روس که از زمان پطر کبیر در صدد اتصال به دریای آزاد از طریق جنوب بود، با هر بهانه ای متصرفات خود را افزایش می داد. در سال 1218 ق مردم قره باغ و گنجه شورش کردند که با عکس العمل خشن دولت روس سرکوب شدند. مردم آن نواحی به ایران متوسل شدند و این امر باعث آغاز جنگ اول ایران و روسیه گردید. در ابتدا عباس میرزا ولیعهد و فرزند ارشد فتحعلی شاه قاجار بر سیسیانوف فرمانده ی روسی غلبه کرد و نیروهای روسیه عقب نشینی کردند. بعدها سیسیانوف در این جنگ کشته شد و زمینه ی جنگ اصلاندوز و امضای معاهده ی ننگین گلستان فراهم آمد.
مناسبت 02: درگذشت “فاضل مراغی” فقیه و اصولی قرن سیزده و چهارده هجری قمری (1310 ق)
ملا احمد بن علی اکبر مراغی معروف به فاضل مراغه ای از علمای برجسته ی آذربایجان، پس از سال ها تحصیل در حوزه ی علمیه ی نجف و بهره گیری از محضر اساتید مشهوری چون شیخ مرتضی انصاری و حاج سید حسین کوه کمره ای، فقیهی متبحّر در علم فقه، اصول فقه و دیگر علومِ دینی شد. وی پس از بازگشت به ایران به تدریس پرداخت و شاگردان برجسته ای را تربیت کرد. فاضل مراغه ای همچنین کتب متعددی را در زمینه های مختلف علوم دینی به رشته ی تحریر درآورد. از این دانشمند گرانقدر، تفسیری بر بخشی از قرآن و همچنین حاشیه هایی بر متون قدیمی اسلامی به جای مانده است. فاضل مراغی در وادی السلام نجف اشرف مدفون است.
مناسبت 03: رحلت آیت اللَّه حاج شیخ “محمد باقر کمره ای” (1416 ق)
آیت اللَّه حاج شیخ محمدباقر کمره ای خمینی در سال 1320 قمری در کَمَره (در اطراف خمین) دیده به جهان گشود. از آثار فراوانی که از ایشان باقی مانده است، مهارت آن عالم فرزانه در فقه، اصول، تفسیر، کلام و عقاید، تاریخ، تراجم، ادبیات عرب و عجم، لغت، حدیث، ملل و مذاهب اسلامی، معانی و بیان و غیره مشهود است. از جمله کتاب هایش که متجاوز از پنجاه عنوان است، عبارتند از: خداشناسی، الدین فی طَور الاجتماع (5 جلد)، ستون دین، روحانیت در اسلام (2 جلد)، خودآموز علم بلاغت، مروارید حکمت و … آیت اللَّه محمدباقر کمره ای از تمام اساتید خویش اجازه ی اجتهاد و روایت داشته و اجازه ی اجتهادش از آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری یزدی بسیار قابل توجه است. سرانجام این عالم فرزانه پس از عمری سرشار از خدمات دینی، اجتماعی و علمی در 95 سالگی در تاریخ 5 محرم الحرام 1416 قمری، برابر با 14 خرداد 1374 شمسی بدرود حیات گفت و در صحن حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در ری به خاک سپرده شد.
✔️ روز 06
مناسبت 01: وفات عالم و محدث شهیر شیعه “سید رضی” گردآوردنده ی نهج البلاغه (406 ق)
محمد بن حسین، معروف به سیدرضی در سال 359 قمری دیده به جهان گشود. پدرش ابواحمد حسین بن موسی نام دارد که نَسَبَش با چهار واسطه به امام موسی بن جعفر(ع) می رسد. سیدرضی از بزرگان شیعه و دارای مقام و منزلت در دولت بنی عباس و دولت آل بویه بود و برادرش، سید مرتضی، از بزرگان علما و فقهای شیعه در قرن پنجم هجری قمری و صاحب تألیفات فقهی و اصولی است. سیدرضی از همان اوایل کودکی با اشتیاق فراوان به محضر درسِ شیخ مفید حاضر شد و به همراه برادر، مراتب ترقی و کمال را پیمود. وی علاوه بر جدّیت و پشتکار زیاد، از نبوغی ذاتی و خدادادی برخوردار بود که پیشرفت های علمی و ادبی او را سرعت می بخشید. سیدرضی از بزرگ ترین صاحبان فصاحت و بلاغت بود که از درکی صحیح و ذوقی سلیم بهره داشت. او در 9 سالگی چنان مهارتی در شعر از خود نشان داد که باعث شگفتی همگان گردید. وی در 30 سالگی، کل قرآن را در مدت کوتاهی حفظ نمود. سید، همه ی خلفای بنی عباس را غاصبان خلافت و ولایت و حکومت اسلامی می دانست و با اشعار خود، سعی در بیان حقایق و طرح عقاید انقلابی خود داشت. او در کنار فعالیت های سیاسی، به تدریس و تالیف همت گماشت و شاگردانی فاضل و آثاری ماندگار از خود به جای گذاشته است. شیخ طوسی، مفید نیشابوری، مهیار دیلمی و ابوالحسن هاشمی و … از شاگردان سیدرضی هستند. معانی القرآن، تَلخیصُ البَیان عن مجازاتِ القرآن از جمله تالیفات اوست. شریف رضی در اقدامی بی نظیر، کلمات، خطابه ها، نامه ها و مواعظ امام علی(ع) را گردآوری کرد و با نام “نهج البلاغه” به جامعه ی بشری اهدا نمود. سیدرضی اولین کسی است که مکانی برای تحصیل طلاب علوم دینی تهیه کرد و آن را دارالعلم نامید. سیدرضی از جمله علمای جامع شیعه است که در زمینه های مختلف علمی و اسلامی، مجتهد مسلّم و صاحب نظر بود و در شعر و ادبیات عربی، هماورد نداشت. سرانجام، سیدرضی این عالم شهیر اسلامی در محرم سال 406 قمری در 47 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. بدن پاک سید را پس از تشییعی با شکوه در منزلش به امانت به خاک سپرده و بعدها به حرم امام حسین(ع) در کربلا منتقل کردند.
✔️ روز 07
مناسبت 01: ممنوعیت استفاده از نهر فرات برای کاروان امام حسین(ع) به دستور عمر بن سعد (61ق)
پس از آن که عبیداللَّه بن زیاد، لشکریان فراوانی برای نبرد با اباعبداللَّه الحسین (ع) به کربلا گسیل داشت و آن حضرت را کاملاً در محاصره ی لشکریان خود قرار داد، نامه ای به عمر بن سعد فرمانده سپاه کربلا نوشت و به او دستور داد: به محض رسیدن نامه، از حسین برای یزید بیعت بگیرد و چنان چه این پیشنهاد را پذیرفت، بعد تصمیم خود را خواهیم گرفت. در نامه ی دیگری که به عمر بن سعد نوشت تأکید کرد؛ میان حسین و آب فرات را فاصله بیاندازید و اجازه ندهید وی از آن آب استفاده کند، همان طوری که آن ها عثمان بن عفان را ازآب منع نمودند. ابن سعد بلافاصله عمروبن حجاج زبیدی را با پانصد سوار، مأموریت داد تا مانع استفاده ی امام حسین(ع) و یارانش از آب فرات گردند. این واقعه ی ناجوانمردانه، سه روز پیش از شهادت امام حسین(ع) بود. البته حضرت اباالفضل العباس(ع) از سیاهی شب استفاده می کرد و برای خیمه ها آب می آورد و حضرت علی اکبر با پنجاه نفردر شب عاشورا برای خمیه ها آب کافی آوردند. ولیکن از بامداد تا شامگاه روز عاشورا هیچ گونه آبی برای امام حسین(ع) و یاران و کودکانش مهیّا نشد و آنان در شدت گرما و عطش، متحمّل مصائب این روز عظیم شدند.
مناسبت 02: تولد “نجم الدین ابوالفتح یوسف شیبانی” جغرافی دان مسلمان (601 ق)
ابوالفتح یوسف بن یعقوب شیبانی دمشقی ملقب به ابن مجاور، مورخ و جغرافی دان مسلمان در دمشق به دنیا آمد. دوران کودکی و نوجوانی خود را در بغداد سپری کرد و از اساتید این شهر بهره برد. سپس به هند رفت و پس از مدتی به سیر و سفر در شبه جزیره ی عربستان پرداخت. مهم ترین اثر وی به نام تاریخ المُستَبصر، به شرح دقیق وضعیت سیاسی، جغرافیایی و اجتماعی این منطقه اختصاص دارد. ابن مجاور در سال 690 در سن 89 سالگی درگذشت.
مناسبت 03: ولادت مرجع عالیقدر شیعه حضرت آیت اللّه العظمی “سید محمدهادی میلانی” (1313 ق)
آیت اللَّه العظمی سید محمد هادی میلانی در هفتم محرم سال 1313ق. در نجف اشرف به دنیا آمد. او از سنین کودکی، تحصیلات دینی خود را با فراگیری قرآن آغاز کرد و سپس نزد اساتید حوزه ی علمیه نجف به تکمیل تحصیلات دینی خود پرداخت، تا آنجا که علاوه بر تسلط بر علوم دینی، در ادبیات فارسی و عربی نیز مهارت بسیار یافت. پس از چندی به کار تالیف و تدریس پرداخت. حوزه ی درس ایشان، بسیار پرجمعیت بود و در آن شاگردانی محقّق و متفکر تربیت شدند و عده ی کثیری از آن ها، به مراحل بالای علمی، دست یافتند. آیت اللَّه میلانی، راه رسیدن به فضیلت را معرفت خدا، تقوا و کسب مکارم اخلاقی دانسته و روی آن تاکید می کرد. محاضرات فی فقه الامامیه در ده جلد از آثار ایشان است.
مناسبت 04: درگذشت شیخ “جعفر بن حاج محمد نزاری نقدی” (1370 ق)
آیت اللَّه شیخ جعفر بن حاج محمد نزاری، معروف به نقدی از افاضل علمای امامیه ی قرن چهاردهم هجری عراق می باشد. او فقیه اصولی، محدّث رجالی، مفسر، مورخ، ادیب و شاعر ماهری بود. وی پس از فراگیری اصول قرائت و خط عربی و فارسی در موطن خویش شهر “العماره” در نزد پدرش حاج محمدبن عبداللَّه نزاری، جهت تکمیل تحصیلات راهی نجف اشر اشرف شد و از محضر آخوند خراسانی، سیدمحمدکاظم یزدی و شیخ احمد کاشف الغطا بهره گرفت. شیخ جعفر نقدی، مدتی به نشر علوم دینی و ریاست منصب جعفریین و قضاوت فریقین و ریاست مَحکمه ی سنّی و شیعه ی شهر “العماره” را بر عهده گرفت. از وی آثاری چون ارشادالطّلاب الی علم الاعراب، الاسلام و المرأة، الاَنوار العَلَویَّة و الاسرار المرتضویه، بر جای مانده است. این عالم ربانی سرانجام در هفتم محرم الحرام سال 1370 قمری در 67 سالگی دیده از جهان فرو بست.
✔️ روز 08
مناسبت 01: تولد “ابوسهل کوهی” ریاضی دان و منجم ایرانی (329 ق)
ابوسهل کوهی ریاضی دان و منجم ایرانی، بیشتر روزهای عمرش را در مراکز علمی شهر بغداد که در آن عصر از رونق علمی برخوردار بود، به مطالعه و تحقیق، سپری کرد و نزدیک به سی سال به رَصَد ستارگان و مسایل مربوط به آن ها پرداخت. ابوسهل کوهی در نتیجه ی تحقیقات خود، موفق به ساخت رصدخانه ای شد که مورد استفاده ی دانشمندان پس از او قرار گرفت. از کتاب های متعدد او، صنعت اُسطُرلاب و دوایر حماسه قابل اشاره اند.
مناسبت 02: درگذشت فقیه بزرگ “آیت اللَّه ملاعلی زنجانی” (1290 ق)
ملاعلی زنجانی از علما و فقهای قرن سیزدهم هجری قمری و از پرورش یافتگان حوزه ی درس شیخ محمدتقی، صاحب “هدایةُالمسترشدین” و از معاصران شیخ مرتضی انصاری بوده و برخی از بزرگان چون میرزا حبیب اللَّه رشتی از شاگردان وی می باشند. او در کنار تدریس، به رفع نیازهای دینی و دنیوی مردم نیز اهتمام می ورزید. برخی از آثار به جای مانده ی وی عبارتند از: تفسیر قرآن، جوامع الاصول، السؤال و الجواب، الصّید و الذِّباحة، معدَنُ الاسرار، نوامیسُ الاُصول و وسیلةُالنّجاة و …
✔️ روز 09
مناسبت 01: تاسوعای حسینی (61 ق)
مناسبت 02: جواب ردّ حضرت ابوالفضل العباس (ع) به امان نامه ی شمربن ذی الجوشن (61ق)
شمر بن ذی الجوشن در عصر روز نهم محرم، چون دید که عمربن سعد مهیّای نبرد با امام حسین(ع) است، به نزدیک خیام حسینی آمد و بانگ زد که: فرزندان خواهرم کجایند؟ منظورش حضرت عباس و سه برادرش به نام های عبداللَّه، جعفر و عثمان بود که از فرزندان فاطمه ی ام البنین(س) بودند. آن مجلّله از قبیله ی بنی کلات و شِمر هم از همین قبیله بود. امام حسین(ع) که صدای شمر را شنید به برادرانش دستور داد که جواب شمر را بدهید، اگرچه او فاسق است ولیکن با شما قرابت و خویشی دارد. حضرت عباس(ع) به همراه سه برادرش به نزد شمر رفتند. شمر برای آنان، امان نامه ای آورده بود، مشروط بر این که از یاری حسین(ع) دست بردارند و سپاهش راترک گویند. حضرت عباس(ع) فرمود: بریده باد دست های تو و لعنت باد بر امانی که برای ما آورده ای. ای دشمن خدا! ما را امر می کنی که دست از برادر و مولای خویش برداریم و سر در طاعت ملعونان برآوریم. آیا ما را امان می دهی ولی برای پسر رسول خدا(ص) امانی نیست؟ شمر از شنیدن این پاسخ دندان شکن، خشمناک شد و به لشکرگاه خویش برگشت. در این شب، امام حسین(ع) برادر خود حضرت اباالفضل را به اردوگاه دشمن فرستاد که آن شب را مهلت بخواهد، برای این که امام و یارانش به نماز و راز و نیاز با خداوند بپردازند.
✔️ روز 10
مناسبت 01: عاشورای حسینی و شهادت “امام حسین”(ع) به همراه یاران وفادارش در صحرای کربلا توسط سپاه یزید(61ق)
امام حسین(ع) پس از حرکت به سوی کوفه، با پیمان شکنی مردم آن سامان مواجه گردید. سپاهیان یزید که به دستور عبیداللَّه بن زیاد و به فرماندهی عمر بن سعد وارد صحرای کربلا شده بودند، مانع از رفتن امام از آن مکان گردیدند. سرانجام در دهم محرم سال 61 هجری دستان خود را به خون پاک فرزند رسول(ص) آغشته ساخته و یارانش را به شهادت رساندند. امام حسین(ع) در هنگام شهادت 57 سال داشتند و یازده سال از امامت ایشان گذشته بود. امام حسین(ع) از روز نخست از مدینه با شعار امر به معروف و نهی از منکر حرکت کرد. از این دیدگاه، منطق امام حسین(ع) منطق اعتراض و تهاجم بر حکومت ضد اسلامی بود، منطق او این بود که چون جهان اسلام را منکرات و فساد و آلودگی فراگرفته و حکومت وقت به صورت سرچشمه ی فساد درآمده است، او به حکم مسؤولیت شرعی و وظیفه ی الهی خود، باید قیام کند.
🔰 آیات و احادیث متناسب: شهادت امام حسین علیه السلام
پیامبرصلی الله علیه وآله: إنَّ لِقَتلِ الحُسَینِ حَرارَةً فی قُلوبِ المُؤمِنینَ لاتَبرُدُ أبَداً
مرگ حسین علیه السلام آتشی در دل مؤمنان درانداخته است که هرگز سرد نخواهد شد
مستدرک الوسائل، ج 10، ص 318.
.
امام حسن علیه السلام: إنَّ الَّذی یُؤتی إلَی، سَمٌّ یُدَسُّ إلَی فَاُقتَلُ بِهِ ولکِن لایَومَ کَیَومِکَ یا أباعَبدِاللَّهِ
آنچه به من می رسد، زهری است که با دسیسه به کامم ریخته می شود، امّا ای ابا عبد اللَّه هیچ روزی مانند روز [مصیبت] تو نیست
الأمالی، صدوق، ص 177.
.
امام صادق علیه السلام: إنَّ یَومَ الحُسَینِ أعظَمُ مُصیبَةً مِن جَمیعِ سائِرِ الأیّامِ
روز شهادت امام حسین علیه السلام سوگناک ترین روزها است
علل الشرائع، ص 225.
.
امام رضاعلیه السلام: إنَّ یَومَ الحُسَینِ أقرَحَ جُفُونَنا و أسبَلَ دُمُوعَنا و أذَلَّ عَزیزَنا
روز شهادت حسین علیه السلام دیدگان ما را مجروح، اشک های ما را روان و عزیز ما را خوار کرد
الأمالی، صدوق، ص 190.
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: عاشورا
.
امام صادق علیه السلام: أمّا یَومُ عاشُوراءَ فَیَومٌ اُصِیبَ فیهِ الحُسَینُ صَریعاً بَینَ أصحابِهِ
عاشورا روزی است که حسین میان یارانش کشته بر زمین افتاد
بحار الأنوار، ج 45، ص 95.
.
امام رضاعلیه السلام: مَن کانَ یَومُ عاشوراءَ یَومَ مُصیبَتِهِ و حُزنِهِ وبُکائِهِ، یَجعَلُ اللَّهُ یَومَ القیامَةِ یَومَ فرحِهِ و سُرورِهِ
هر که عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند روز قیامت را روز شادی و سرورش می گرداند
میزان الحکمه، ح 13011.
.
امام رضاعلیه السلام: مَن تَرکَ السَّعیَ فی حَوائجِهِ یَومَ عاشُوراءَ قَضَی اللَّهُ لَهُ حَوائجَ الدُّنیا و الآخِرَةِ
هر که در روز عاشورا کار و کسب خود را فرو گذارد، خداوند حاجت های دنیا و آخرت او را بر آورده سازد
علل الشرائع، ص 227.
.
امام رضاعلیه السلام: فَإذا کانَ الیَومُ العاشِرُ کانَ ذلِکَ الیَومُ یَومَ مُصیبَتِهِ و حُزنِهِ و بُکائِهِ و یَقُولُ: هُوَ الیَومُ الَّذی قُتِلَ فیهِ الحُسَینُ
روز عاشورا، روز مصیبت و حزن و گریه [امام کاظم علیه السلام] بود و می فرمود: “در چنین روزی بود که حسین علیه السلام کشته شد
الأمالی، صدوق، ص 128.
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: گریه بر امام حسین علیه السلام
.
پیامبرصلی الله علیه وآله: یا فاطِمَةُ! کُلُّ عَینٍ باکِیَةٌ یَومَ القِیامَةِ إلّا عَینٌ بَکَت ععَلی مُصابِ الحُسَینِ
ای فاطمه! همه چشم ها در روز قیامت گریان است جز چشمی که بر مصیبت های حسین بگرید
بحار الأنوار، ج 44، ص 293.
.
امام حسین علیه السلام: أنَا قَتیلُ العَبَرَةِ لایَذکُرُنی مُؤمِنٌ إلّا استَعبَرَ
من کشته اشکم؛ هر مؤمنی مرا یاد کند، اشکش روان شود
بحار الأنوار، ج 44، ص 284.
.
امام سجّادعلیه السلام: أنَا ابنُ مَنَ بَکَت عَلَیهِ مَلائِکَةُ السَّماءِ أنَا ابنُ مَن ناحَتْ عَلَیهِ الجِنُّ فِی الأرضِ و الطِّیرُ فِی الهَواءِ
من پسر کسی هستم که فرشتگان آسمان بر او گریستند. من پسر کسی هستم که جنّیان در زمین و پرندگان در هوا بر او نوحه سرایی کردند
بحار الأنوار، ج 45، ص 174.
.
امام رضاعلیه السلام: إن بَکَیتَ عَلَی الحُسَینِ حَتّی تَصیرَ دُموعُکَ عَلی خدَّیکَ غَفَرَاللَّهُ لَکَ کُلَّ ذَنبٍ أذنَبتَهُ
اگر بر حسین بگریی، چندان که اشک هایت بر گونه ات جاری شود، خداوند تمام گناهانت را می آمرزد
بحار الأنوار، ج 44، ص 286.
.
امام رضاعلیه السلام: کانَ أبی إذا دَخَلَ شَهرُ المُحَرَّمِ لایُری ضاحِکاً … فَإذا کانَ یَومُ العاشِرِ کانَ ذلِکَ الیَومُ یَومَ مُصیبَتِهِ و حُزنِهِ و بُکائِهِ
چون ماه محرّم می رسید، کسی پدرم را خندان نمی دید … چون روز دهم فرا می رسید آن روز، روز سوگواری و اندوه و گریه او بود
وسائل الشیعه، ج 10، ص 505.
.
امام مهدی علیه السلام در زیارت ناحیه مقدّسه: لأَندُبَنَّکَ صَباحاً و مَساءً و لأَبکِیَنَّ عَلَیکَ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً
هر صبح و شام بر تو گریه و شیون می کنم و در مصیبت تو به جای اشک، خون می گریم
بحار الأنوار، ج 101، ص 238.
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: زیارت امام حسین علیه السلام
.
امام باقرعلیه السلام: لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فی زِیارَةِ قَبرِ الحُسَینِ مِنَ الفَضلِ لَماتُوا شَوقاً
اگر مردم می دانستند در زیارت مزار امام حسین علیه السلام چه فضیلتی است از شوق آن می مردند
بحار الأنوار، ج 101، ص 18.
.
امام صادق علیه السلام: مَن سَرَّهُ أنَ یَکونَ عَلی مَوائِدِ النُّورِ یَومَ القِیامَةِ فَلْیَکُنْ مِن زُوّارِ الحُسَینِ بنِ عَلیّ علیه السلام
هر کس دوست دارد روز قیامت، بر سر سفره های نور بنشیند، باید از زایران امام حسین علیه السلام باشد
بحار الأنوار، ج 98، ص 72.
.
امام صادق علیه السلام: لاتَدَعْ زیارَةَ الحُسَینِ بنِ عَلِیّ علیه السلام یَمُدُّ اللَّهُ فی عُمرِکَ و یَزیدُ فی رِزقِکَ و یُحییکَ اللَّهُ سَعیداً ولاتَموتُ إلّاشَهیداً
زیارت امام حسین علیه السلام را فرو نگذار که خدا عمرت را طولانی و روزی را زیاد می کند و زندگی با سعادت و مرگ با شهادت به تو خواهد بخشید
وسائل الشیعه، ج 14، ص 431.
.
امام صادق علیه السلام: زِیارَةُ قَبرِ الحُسَینِ بِن عَلیّ علیه السلام مِن أفضَلِ ما یَکونُ مِنَ الأعمالِ
زیارت قبر امام حسین علیه السلام از برترین اعمال است
مستدرک الوسائل، ج 10، ص 311.
.
امام صادق علیه السلام: مَن أرادَ اللَّهُ بِهِ الخَیرَ قَذَفَ فی قَلبِهِ حُبَّ الحُسَینِ علیه اللسلام و حُبَّ زیارَتِهِ
کسی که خدا خیرخواه او باشد، محبّت حسین و شوق زیارتش را در دل او می اندازد
بحار الأنوار، ج 98، ص 76.
.
امام رضاعلیه السلام: إنَّ لِکُلِّ إمامٍ عَهداً فی عُنُقِ أولِیائِهِ و شیعَتِهِ و إنَّ مِن تَماممِ الوَفاءِ بِالعَهدِ و حُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبورِهِم
دوست داران و شیعیان هر امامی را با او عهدی است، و تمامت وفای به عهد و نیکویی انجام دادن آن، زیارت قبر ایشان است
وسائل الشیعه، ج 14، ص 322.
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: تربت حسینی
.
پیامبرعلیه السلام: ألا و إنَّ الإجابَةَ تَحتَ قُبَّتِهِ والشِّفاءَ فی تُربَتِهِ
بدانید که اجابت دعا در زیر گنبد حرم او و شفا در تربت او است
مستدرک الوسائل، ج 10، ص 335.
.
امام صادق علیه السلام: حَنِّکُوا أولادَکُم بِتُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام فَإنَّها أمانٌ
کام کودکانتان را با تربت حسین بردارید؛ زیرا موجب امنیّت کودکان است
وسائل الشیعه، ج 14، ص 524.
.
امام صادق علیه السلام: فی طِینِ قَبرِ الحُسَینِ الشِّفاءُ مِن کُلِّ داءٍ و هُوَ الدَّواءُ الأکبَرُ
شفای هر دردی در تربت مزار حسین است، و آن بزرگ ترین درمان است
کامل الزیارات، ص 462.
.
امام صادق علیه السلام: السُّجُودُ عَلی تُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام یَخرُقُ الحُجُبَ السَّبعَ
سجده بر تربت امام حسین حجاب های هفت گانه را می درد
بحار الأنوار، ج 98، ص 135.
.
امام کاظم علیه السلام: لاتَستَغنِی شِیعَتُنا عَن أربَعٍ: … و سُبحَةٌ مِن طِینِ قَبرِ أبی عَبدِاللَّهِ علیه السلام
پیروان ما به چهار چیز نیازمندند: … و تسبیحی از تربت مزار امام حسین علیه السلام
تهذیب الأحکام، ج 6، ص 75.
.
امام رضاعلیه السلام: کُلُّ طِینٍ حَرامٌ [أکلُهُ] کَالمَیتَةِ و الدَّمِ … ما خَلاطِینَ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام فَإنَّهُ شِفاءٌ مِن کلِّ داءٍ
[خوردن] هر خاکی، مانند مردار و خون … ، حرام است، غیر از تربت مزار امام حسین علیه السلام که دوای هر دردی است
الأمالی، طوسی، ص 319.
.
مناسبت 02: هلاکت “عبیداللَّه بن زیاد” توسط سپاهیان مختار (67 ق)
در روز عاشورای سال 67 قمری، شش سال پس از واقعه ی کربلا، درست همان روزی که سپاهیان یزید به فرمان عبیداللَّه بن زیاد فاجعه ی خونین کربلا را به وجود آورده و امام حسین(ع) و یارانش را مظلومانه به شهادت رسانده بودند، لشکریان عبدالملک بن مروان به فرماندهی عبیداللَّه بن زیاد و لشکریان مختار بن ابی عبیده ثقفی به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر در ساحل “نهر خاذر” در چهارفرسخی شهر “موصل” با هم به نبرد پرداختند و از طرفین تعداد بی شماری کشته شدند. سرانجام لشکریان شام با از دست دادن هفتاد هزارتن، رو به هزیمت نهاد و طعم تلخ شکست را پذیرا شدند. مهم ترین حادثه ی این نبرد، کشته شدن عبیداللَّه بن زیاد (فرمانده لشکریان شام) به دست ابراهیم بن مالک اشتر بود که با یک ضربت شمشیر، از کمر به دو نیم شد و به هلاکت رسید. در این جنگ همچنین شمربن ذی الجوشن نیز کشته شد.
مناسبت 03: شهادت عالمِ مبارز “میرزا علی ثقة الاسلام تبریزی” توسط عوامل روس در تبریز (1330 ق)
میرزا علی ثقةالاسلام تبریزی فرزند میرزا موسی، در سال 1377 قمری در خانواده ی علم و دیانت دیده به جهان گشود. در ایران و عتبات عالیات و در حوزه ی درس اساتید بزرگی چون فاضل اردکانی، شیخ زین العابدین مازندرانی و شیخ علی یزدی کسب فیض نمود. در سال 1308 قمری به تبریز مراجعت نموده و به تدریس علوم اسلامی و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی مردم همت گماشت. وی در قیام و حکومت ملی مردم آذربایجان، به ویژه شهر قهرمان پرور تبریز فعالیت چشمگیری داشت. قزّاق های روسیه ی تزاری که به پشتیبانی حکومت استبدادی محمدعلی شاه قاجار، تبریز را به اشغال نظامی خود در آورده بودند، با قیام مردمی این شهر به رهبری ثقةالاسلام تبریزی مواجه شده و پس از درگیری سنگین، مفتضحانه شهر را ترک نموده و تن به صلح دادند. اما مرتکب خیانت شده و یک روز پس از امضای صلح نامه و خلع سلاح مجاهدین، توپخانه هایشان، آتش بار سنگینی را بر شهر تبریز آغاز کرده و زمینه ی ورود پیاده نظام را فراهم نمودند. شهر، به اشغال قزاق ها درآمد و از سوی اشغال گران، کشتار بی رحمانه ای در خیابان ها و کوچه ها به راه افتاد. مردم به ناچار شهر را ترک گفته و به اطراف پناهنده شدند ولیکن مجاهدین، سنگر خویش را ترک نکرده و از شهر خارج نشدند. بسیاری از آنان که در شهر مانده بودند، دستگیر شده و برخی از آنان به دار کشیده شدند. از جمله شهید ثقةالاسلام تبریزی پس از تحمل شکنجه های فراوان، به چوبه ی دار اشغالگران آویخته شد و در عصر عاشورای 1330 ق برابر با 10 دی 1290 شمسی، روحش به لقاءاللَّه پیوست.
مناسبت 04: انفجار بمب در حرم امام رضا(ع) در عاشورای حسینی توسط منافقین (1415 ق)
در بعداز ظهر عاشورای سال 1415 ق برابر با 30 خرداد1373 ش، در حالی که مردم عزادار، در اوج برگزاری مراسم بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین(ع) بودند، بمبی در داخل حرم مطهر و نزدیک مرقد منور حضرت ثامن الحجج امام رضا(ع) منفجر شد و عاشورای حرم رضوی در مشهد مقدس رقم خورد. در پی این انفجار، ده ها تن از زائران و علاقمندان اهل بیت در حرم امام رضا(ع) شهید یا مجروح شدند و خسارت زیادی به حرم مطهر وارد آمد.
✔️ روز 11
مناسبت 01: آغاز حرکت اسرا و اهل بیت “امام حسین”(ع) به شام (61 ق)
با پایان یافتن روز دهم محرم سال 61 قمری و شهادت امام حسین(ع) و یاران با وفایش، یزیدیان به غارت کاروان حسینی پرداختند. آنان خیمه های امام را سوزانده و از به یغما بُردن جزئی ترین وسایل دریغ نکردند. سرانجام کاروان امام حسین(ع) این بار به رهبری امام سجاد(ع) و حضرت زینب کبری(س) در شامگاه روز یازدهم محرم به طرف کوفه حرکت داده شدند و نهضت حسینی، به شکلی دیگر ادامه یافت. هرچند، دشمن توانسته بود نیروهای امام را در ظاهر شکست دهد ولی رسوایی های حکومت جور بنی امیه و افشاگری های امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) روی امویان را در تاریخ سیاه کرد و قیام امام حسین(ع) و راه پاک او را جاودانه ساخت.
مناسبت 02: درگذشت محدث شهیر “ابوعیسی ترمذی” (279 ق)
محمد بن عیسی مشهور به ابوعیسی ترمذی، حافظ قرآن و محدث مشهور مسلمان بود. او جهت کسب علوم دینی و فراگیری حدیث، سال های متمادی به سرزمین های مختلف اسلامی سفر کرد و از بسیاری مشایخ زمان خود، حدیث شنید و آن هارا گردآوری کرد. معروف ترین اثر به جای مانده از این محدث مسلمان، کتابی تحت عنوان جامع ترمذی است که از کتب مرجع و اصلی اهل سنت به شمار می رود.
✔️ روز 12
مناسبت 01: ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه (61 ق)
در روز دوازدهم محرم سال 61 قمری، کاروان اسیران کربلا که شامل زنان و کودکان شهیدان قیام کربلا بود، وارد شهرکوفه شد. سرپرستی این کاروان را امام سجاد(ع) فرزند امام حسین(ع) و حضرت زینب(س) خواهر آن امام، بر عهده داشتند. این دو بزرگوار، با وجود سختی ها و ناملایمات فراوان که از سپاهیان یزید دیده بودند، در کوفه باشجاعت و صراحت، ستم ها و جنایات حکومت اموی را افشاء و مردم این شهر را به خاطر یاری نکردن امام حسین(ع) و مقابله با ایشان سرزنش کردند. امام سجاد(ع) و حضرت زینب در مدت اقامت در کوفه، وظیفه و رسالت خود را مبنی بر ابلاغ و نشر پیام امام حسین(ع) در جامعه، به شایستگی انجام دادند.
مناسبت 02: دفن اجساد مطهر شهدای کربلا در شب دوازدهم (61 ق)
در روز 12 محرم سال 61 قمری، هنگامی که نیروهای یزید، کربلا را ترک کردند، مردم قبیله ی بنی اسد ازز روستای غاضریه که نزدیک کربلا بودند اجساد شهداء را دفن کردند. پیکرهای مطهر یاران وفادار امام حسین(ع) در کنار بدن پاک آن سرور به خاک سپرده شدند.
مناسبت 03: شهادت حضرت “امام زین العابدین(ع)” به روایتی (95 ق)
شهادت امام سجاد(ع) در برخی نقل ها سال 92 ق و در نقلی دیگر سال 94 و در منابعی دیگر سال 95 ذکر شده است. همچنین در روز شهادت آن حضرت اختلاف وجود دارد. در برخی منابع، شهادت ایشان را در روز 22 18 و 25 ماه محرم نیز ذکر کرده اند. زمان حضرت امام سجاد(ع) پُر از اختناق و تقیّه بود و کسی در برابر جاسوسان بنی امیه، مجال نفس کشیدن نداشت؛ با این حال، امام سجاد(ع) از ارشاد و نشر احکام اسلام فروگذاری نکرد. ایشان به هر نحوِ ممکن، مسائل اسلامی را بیان می نمود و در هدایت مردم می کوشید. از جمله آثار امام سجاد(ع) صحیفه ی سجادیه است که مشتمل بر 54 دعا از دعاهای آن حضرت می باشد. مدت عمر آن امام، 57 سال و زمان امامت آن بزرگوار 34 سال بود. آن امام همام، سرانجام به دستِ هشام بن عبدالمَلِک در زمان خلافت ولید بن عبدالملک مسموم شد و به شهادت رسید. پیکر مطهر امام سجاد(ع) در قبرستان بقیع و در کنار مرقد مطهر عموی گرامیش حضرت امام حسن مجتبی(ع) واقع است.
مناسبت 04: وفات شیخ “صفی الدین اردبیلی” عارف نامی و بزرگِ دودمان صفوی (735 ق)
ابوالفتح شمس الدین سید اسحاق بن سید امین الدین جبرییلِ موسوی اردبیلی، معروف به صفی الدین اردبیلی (شیخ صفی)، موصوف به بُرهانُ الاَصفیاء، قُطبُ الاَقطاب و شَیخُ العارفین، از عرفا و مشایخ صوفیه و پیران طریقت در قرن هشتم هجری است. نسب شیخ صفی با نوزده واسطه به جناب حمزة بن موسی بن جعفر(ع) می رسد و با این که از سادات بود ولی به شیخ شهرت داشت. شیخ صفی الدین در سن بیست سالگی به جستجوی مرشدی در میان زُهّاد اردبیل برخاست اما هیچ یک از آنان قادر به برآوردن نیاز روحی وی نشدند. بنابراین صفی الدین به گیلان رفت و شیخ محمد گیلانی، معروف به زاهد را به عنوان مرشد خود انتخاب نمود. شیخ زاهد نیز صفی الدین را به ریاست طریقت زاهدیه برگزید و هنگامی که صلاحیت صفی الدین را مشاهده کرد به وی اجازه ی تدریس داد. قدرت معنوی صفی الدین نفوذ فراوانی در میان مردم داشت به طوری که بعدها، چون نوادگانش ادعای سلطنت کردند مورد حمایت مردمی واقع شدند و سلسله ی صفویه را یاری دادند.
✔️ روز 13
مناسبت 01: شهادت “عبداللَّه بن عفیف” به دست “عبیداللَّه بن زیاد” (61 ق)
نخستین اعتراض آشکار نسبت به جنایت عبیدالله بن زیاد در شهادت امام حسین(ع)، از سوی یکی از شیعیان کوفه، به نام عبدالله بن عفیف اَزدی برخاست. عبیدالله بن زیاد، پس از آن که اسیران واقعه ی کربلا را در مجلس خود با کلمات درشت و خشن، مورد اذیت و آزار قرار داد و آنان را سرزنش کرد، عبدالله بن عفیف که از شیعیان دلیر امیر مؤمنان و از زاهدان و عبادت پیشه گان کوفه بود، همین که نعره های نفرت انگیز عبیدالله را شنید، به خشم آمد و پاسخ عبیدالله را داد. عبیدالله بن زیاد که انتظار چنین پیش آمدی را نداشت و خیال می کرد که دیگر نفس در سینه های دوستان اهل بیت(ع) حبس شده است، با تکبر و خودخواهی تمام دستور داد او را دستگیر کرده و به نزدش ببرند. تلاش مأموران حکومتی برای دستگیری وی به خاطر حمایت افراد قبیله عبدالله ناکام ماند اما ماموران عبیدالله شبانگاه به سوی خانه عبدالله بن عفیف هجوم آوورده و او را از خانه اش به بیرون کشیده و با ضربات شمشیر به شهادت رسانیدند. جنایات کاران حکومتی، سرش را از بدن جدا کرده و بدن او را به دار آویختند. بدین گونه نخستین جرقه ای که که می رفت کوفه را بار دیگر به حرکت درآورد و جنبش عظیمی را پی افکند، به دست مزدوران پلید اموی به خاموشی گرایید. ولی شش سال بعد، شیعیان کوفه و دوستداران اهل بیت(ع) انتقام خویش را از عاملان جنایت کربلا گرفتند و آنان را به دست مختاربن ابی عبیده ثقفی به اشد مجازات رسانیدند.
مناسبت 02: رحلت “عمر صوفی رازی” منجم و ریاضی دان (376 ق)
ابوالحسن عمر صوفی رازی، منجم و ریاضی دانِ ایرانی و از منجمین دربار عضدالدوله دیلمی از پادشاهان آل بویه به شمار می رفت. اثر پرارزش و نفیس او صورالکواکب نام دارد. همچنین “اشکال متوازی الاضلاع” در علم ریاضیات، به زبان عربی نیز از این دانشمند است.
مناسبت 03: درگذشت “ملاعبداللَّه شوشتری” عالم و فقیه مسلمان (1021 ق)
ملاعبداللَّه شوشتری، سال ها در حوزه ی علمیه ی نجف تحصیل کرد و از محضر اساتید برجسته ی این مرکز دینی بهره برد. او سپس به ایران مراجعت نمود و به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت. ملاعبداللَّه شوشتری در زهد و تقوا شهرت فراوانی داشت و در ساده زیستی زبانزد خاص و عام بود. او بر کتاب های مختلف حاشیه نوشت و آن هارا تشریح کرد. شوشتری، گذشته از آن که در علم و عمل به احکام دین از پیشتازان محسوب می شد، در توجه به مردم و رفع مشکلات و همدلی در مصائب آن ها نیز مشهور بود و در نزد مردم محبوبیت ویژه ای داشت.
مناسبت 04: وفات محقق شهیر “شیخ محمدصالح مازندرانی” داماد علامه ی مجلسی (1080 ق)
ملامحمد صالح بن احمد سروی مازندرانی ملقب به حسام الدین، داماد علامه محمدتقی مجلسی بود. همسر وی آمنه بیگم، بانوی بسیار فاضل، عالم و پرهیزکار بوده و ملاصالح را در حل مسایل علمی یاری می کرد. وی در نزد استادان بزرگواری مانند محمدتقی مجلسی، شیخ بهایی و ملاعبداللَّه شوشتری کسب علم کرد. وفات این عالم ربانی و محقق بزرگ در اصفهان روی داد و در کنار علامه مجلسی در جوار مسجد جامع اصفهان به خاک سپرده شد. حاشیه ی شرح لمعه، شرح روضه ی کافی و شرح زُبدةُالاصول شیخ بهایی از تألیفات ملا محمد صالح مازندرانی به شمار می روند.
✔️ روز 14
مناسبت 01: تولد “ابن حجاج” شاعر معروف شیعی عرب (330 ق)
حسین بن احمد بن حجّاج کاتب بغدادی معروف به ابن الحجّاج و از معاصران سید مرتضی و سیدرضی بود. او در عهد دیالمه زندگی می کرد و از شعرای بزرگ دوستدار اهل بیت رسالت(ع) به شمار می رفت. اشعار ابن حجاج، طبیعی و خالی از تکلّف بود، به طوری که مورخان مشهور مسلمان، مانند ابن خلکان، او را در این فن، معلم ثانی خوانده اند. اشعار ابن حجاج بغدادی، از زیبایی خاصی برخوردار است و استفاده ی مناسب و بجای او از مضامین و الفاظ دلچسب، از او شاعری ممتاز ساخته است. بیشتر اشعارش، ستایش پیامبر اکرم(ص) و خاندان پاک او و برضد ستمگران زمان آنان می باشد. سیدرضی دانشمند و فقیه معاصر وی، گزیده ی اشعارش را در کتابی گردآوری کرده است.
مناسبت 02: رحلت فقیه، اصولی و رجالی شیعه آیت اللّه “سیدصدرالدین عاملی اصفهانی” (1263 ق)
سیدمحمد صدرالدین عاملی فرزند سید صالح از فقهای بزرگ و علمای قرن سیزدهم هجری قمری است. وی علاوه بر فقه، اصول، حدیث و رجال، در ادبیات و شعر، توانا بود و اشعار زیبایی سروده است. سید صدرالدین از حوزه ی درس سید جواد عاملی، سید بحرالعلوم و پدر زن خویش شیخ جعفر کاشف الغطاء استفاده نموده و در سنین جوانی به مقام بالای اجتهاد رسید. از وی آثار ارزشمند و گران بهایی چون اُسرةُ العِترة، حاشیه ی مُنتهی المَقال و نَقدُالرِّجال و مَنظومه ی رضاعِیة و … بر جای مانده است.
مناسبت 03: درگذشت فقیه و مفسر “سیدابوالقاسم لاهوری” (1324 ق)
ابوالقاسم بن حسین بن نقی رضوی تقوی لاهوری، فقیه و مفسّری بود که در کشمیر متولد شد. وی از مشاهیر علمای هند و عالمی فقیه، فاضل، مفسر متبحّر و دارای تالیفات متعددی است. او در لاهور مدفون می باشد. آثار ابوالقاسم لاهوری عبارتند از: برهانِ شَقُّ القَمَر و رَدُّالنیر الاکبر، الصراطُ المستقیم و …
✔️ روز 15
مناسبت 01: ورود نمایندگان طایفه ی “نَخَع” به مدینه و پذیرش دین اسلام (11 ق)
از هنگامی که پیامبر اسلام (ص) دین اسلام را در مکه ی معظمه آشکار ساخت و تا سالی که در مدینه ی منوّره رحلت نمود، به مدت بیست سال مردم را به دین جدید فرا خواند و آنان را از شرک، کفر و بت پرستی بازداشت. در این مدت بسیاری از اهالی شبه جزیره ی عربستان با میل و رغبت باطنی خویش، دین اسلام را پذیرا شده و خود را از گمراهی رهایی بخشیدند. بنا به روایت تاریخ نگاران، آخرین هیئت و گروهی که بر پیامبر(ص) وارد شده و اسلام اختیار نمودند، طایفه ی “نَخَع” بود. از این طایفه، حدود دویست تن در نیمه ی محرم سال 11 قمری وارد مدینه شده و به محضر رسول خدا (ص) رسیده و با آن حضرت بیعت و اظهار اعتقاد و ایمان به دین مبین اسلام نمودند. این هیئت، آخرین گروهی بودند که بر رسول خدا (ص) وارد شدند و این واقعه، پس از بازگشت آن حضرت از حجةالوداع بود و چهل و سه روز بعد، آن حضرت دار فانی را وداع گفت و روح بلندش به ملکوت اعلی پیوست. لازم به یادآوری است که “مالک بن حارث اشتر نَخَعی” فرمانده سلحشور و یار فداکار امیر مؤمنان(ع) از همین طایفه است و از مردان این طایفه، فداکاران فراوانی برای حضرت علی(ع) و اهل بیت عصمت(ع) تربیت نمود.
مناسبت 02: درگذشت “محدث رازی” محدث شهیر قرن دوم (188 ق)
مناسبت 03: رحلت “ابن سکن” محدث و دانشمند مسلمان (353 ق)
ابن سکن، دانشمند و محدث مشهور قرن چهارم هجری قمری در سال 294 ق در بغداد به دنیا آمد و برای کسب علم و دانش به سرزمین های بسیاری سفرکرد. او در شهرهای مختلف ماوراءالنهر، خراسان، عراق، شام و مصر، استماع حدیث کرد و سرانجام در مصر اقامت گزید. از میان آثار این دانشمند مسلمان، کتاب الحروف فی الصحابه در شرح حال یاران پیامبر اکرم، قابل اشاره است.
مناسبت 04: ولادت عالم بزرگ شیعه “سید بن طاووس” (589 ق)
علی بن موسی بن جعفر معروف به سیدبن طاووس، نوه ی دختری شیخ طوسی، از اعاظم شیعه ی امامیه و عالمی فقیه و جلیل القدر، ادیب، شاعر، خطیب، عابد، زاهد و جامع کمالات عالیه ی اخلاقی می باشد. وی در نزد اساتید بزرگ زمان تحصیل کرد و به مدارج بالای علمی دست یافت. وی شاگردان فراوان و تالیفات متعددی دارد. علامه ی حلی و پدرش و نیز دو فرزند وی از جمله شاگردان بارز او و اللهوف، المزار، فرج المهموم و … از کتب آن عالم فرزانه می باشند.
مناسبت 05: وفات “درویش عبدالمجید” خطاط شهیر قرن دوازدهم (1185 ق)
درویش عبدالمجید از مشاهیر خطاطان و خوشنویسان ایرانی است که درخط شکسته بی نظیر و کسی به پایه ی او نرسیده است. وی در اصل اهل طالقان بود. مدتی در اصفهان اقامت گزید و با لباس درویشانه روزگار می گذراند. عبدالمجید طالقانی، ابتدا به خط نستعلیق و سپس خط شکسته پرداخت. از آثار ارزنده ی این خوشنویس ایرانی، به جز نسخه ای از کلیات سعدی و چند اثر خطی پراکنده، چیزی به جای نمانده است. او دارای ذوق سرشار شاعری بود و “دیوان خوش” از اوست. وفات استاد عبدالمجید طالقانی در اصفهان روی داده و در تخت فولاد اصفهان مدفون گردید.
✔️ روز 16
مناسبت 01: تدوین تاریخ اسلامی در عهد خلیفه ی دوّم (16 ق)
در عصر خلیفه ی دوم برخی از استانداران و برخی از دوراندیشان مدینه لزوم انتخاب تاریخی ویژه برای مسلمانان را به اطلاع خلیفه رسانیدند. عمر بن خطاب که دو سال و نیم از خلافت اش می گذشت، تصمیم گرفت برای مسلمانان تاریخ ویژه ای ترتیب دهد. به همین جهت تعدادی از صاحب نظران مهاجر و انصار را گردآورد و با آنان درباره ی تدوین تاریخ اسلامی مشورت و گفت وگو کرد. امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) نیز که در آن جمع حضور داشت، پیشنهاد کرد: به خاطر اهمیت هجرت پیامبر اسلام (ص) از مکه به مدینه ی منوّره، هجرت آن حضرت را مبدأ تاریخ قرار بدهند. غیر از آن حضرت، برخی از حاضران، تولد پیامبر(ص)، برخی سال بعثت آن حضرت و برخی سال رحلت آن حضرت را پیشنهاد کرده بودند. هم چنین بعضی ها تاریخ رومی (میلادی) و عده ای هم تاریخ فارس (فرس قدیم) را پیشنهاد نمودند. ولی عمر بن خطاب پیشنهاد امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) را اصلح دانست و همان را تأیید کرد و بنا گذاشت که هجرت پیامبر(ص) مبدأ تاریخ اسلامی باشد. پس از آن درباره ی ابتدای سال قمری که از چه ماهی آغاز گردد، گفت وگو شد. در این باره هم نظرهای گوناگونی ارائه گردید. برخی به خاطر اهمیت ماه رمضان، ابتدای رمضان را و برخی به خاطر اهمیت حج، اوّل ذی حجه را و برخی ماه رجب را که در عصر جاهلیت اهمیت ویژه ای در نزد عرب ها داشت و عثمان بن عفان، ماه محرم را به خاطر این که نخستین ماه حرام است، پیشنهاد نمودند. عمر بن خطاب پیشنهاد عثمان را پذیرفت و دستور داد که نخستین ماه سال قمری را از محرم آغاز کنند.
مناسبت 02: شکست “امیر عبدالقادر الجزایری” در برابر استعمارگران فرانسوی (1260 ق)
امیرعبدالقادر الجزایری پس از 15 سال مبارزه ی پی گیر علیه استعمارگران فرانسوی، سرانجام دستگیر شد. از جمله عوامل شکست امیر عبدالقادر، این بود که در داخل الجزایر پایگاهی برای استقرار و مبارزه نداشت، زیرا سراسر کشور تحت اشغال فرانسویان بود در نتیجه عبدالقادر ناچار گردید، درمناطق مرزی الجزایر و مراکش با فرانسویان مبارزه کند. ولی حاکم مراکش نیز که تحت سلطه ی فرانسویان بود، پس از چندی به امیر عبدالقادر، اجازه ی استفاده از مناطق مرزی مراکش را نداد و او را از خاک این کشور بیرون راند. این موضوع باعث شد که فرانسویان بتوانند امیر عبدالقادر را که در اندیشه ی ایجاد حکومتی یکپارچه و مستقل در سراسر شمال آفریقا و بیرون راندن استعمارگران از الجزایر بود شکست دهند. عبدالقادر 9 سال در زندان فرانسه بود و سپس وی را به شرط آن که به کشورش باز نگردد، آزاد کردند.
مناسبت 03: درگذشت حاج “سید مهدی خوانساری” عالم مسلمان (1391 ق)
✔️ روز 17
مناسبت 01: درگذشت ادیب و عارف نامی “عبدالرحمن جامی” خاتم شعرای بزرگ ایران (898 ق)
عبدالرحمن بن احمد بن محمد جامی، صوفی، ادیب نحوی و شاعر ماهر در سال 817 قمری در شهر جام خراسان به دنیا آمد. وی در فنون طریقت، از مریدان نقشبندیه بود و ارتباط فراوانی با پیر طریقت داشت. جامی را شیعه دانسته اند و اشعار پرشوری را در مناقب اهل بیت(ع) از او نقل می نمایند. ولی گویا وی مذهب خود را پنهان می ساخته و تقیّه می کرده است. اَشِعَّةُ اللَّمَعات، بهارستان، چهل حدیث، دیوان اشعار، سلامان و آبسال از جمله تصنیفات وی می باشند. غزلیات جامی بسیار شیرین و گاهی تلفیقی از عربی و فارسی هستند. وی را خاتم شعرای بزرگ پارسی گوی خوانده اند. در اشعار جامی، افکار صوفیانه، داستان ها، حکمت، اندرز، تصورات خیالی و غنایی، به وفور دیده می شود. او در مثنوی های خود، روش نظامی را تقلید می کرد و در غزل از سعدی و حافظ پیروی می نمود. با این حال، نباید جامی را از ابتکار مضامین تازه و قدرت بیان و لطف معانی در اشعارش بی بهره دانست. جامی با آن که کمتر به مرتبه و جایگاه استادانِ بزرگ پیش از خود می رسد، ولی از آن جهت که خاتم شعرای بزرگ پارسی زبان است، دارای اهمیت و مقام خاصی است. جامی در سال 898 ق در 81 سالگی در هرات چشم از جهان فرو بست.
مناسبت 02: ولادت دانشمند برجسته “بهاءالدین عاملی” معروف به “شیخ بهایی” (953 ق)
شیخ بهاءالدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی از شاگردان شهید ثانی و یکی از علمای بزرگ شیعه و از افتخارات جهان اسلام می باشد. وی در سال 953 قمری در بعلبک لبنان به دنیا آمد و در طول حیات پربار خویش، مسافرت های زیادی به نقاط مختلف جهان داشت و از محضراساتیدی برجسته در رشته های گوناگون استفاده نمود. شیخ بهایی در بسیاری از علوم مانند هیئت، نجوم، ریاضیات، تفسیر قرآن، فقه، اصول، علم حدیث، ادبیات فارسی و عربی، طب و مهندسی متبحّر بود و در تمامی آن ها کتبی را به رشته ی تحریر در آورد. وی اولین کسی است که یک دوره فقه غیر استدلالی به زبان فارسی نوشت. از صفات بارز شیخ بهایی بی اعتنایی به دنیا و دوری از ریاکاری است که با وجود داشتن مقامات بالای علمی و مناصبی چون شیخ الاسلامی، به سوی علایق مادی گرایش پیدا نکرد. از شاگردان او می توان به ملاصدرا، ملامحمد تقی مجلسی و محقق سبزواری اشاره نمود. شیخ بهایی ده ها اثر ارزنده از خود به جای گذاشته است که: کشکول، اسرارُالبلاغه، اِثنی عَشَریّات خَمْس، اَربعین حدیثاً، جامع عباسی، عینُ الحیوة، بحرالحساب و … از آن جمله اند. آثار علمی و مهندسی شیخ بهایی را می توان در جای جای اصفهان مشاهده نمود. شیخ بهایی در 12 شوال 1030 قمری پس از یک بیماری چند روزه به سرای باقی شتافت و در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.
مناسبت 03: گشایش سومین مجلس قانونگذاری در ایران (1333ق)
مناسبت 04: پیروزی سپاهیان نادرشاه در جنگ با عثمانی (1148 ق)
نادر شاه افشار، عثمانی ها را در قفقاز و داغستان به سختی شکست داد و دولت عثمانی ناچار شد، صلح را بپذیرد. به این ترتیب در سال 1148 ق، صلح بین ایران و عثمانی جاری شد و ایروان و ولایات غربی و شمال غربی به ایران باز گردانده شد.
✔️ روز 18
مناسبت 01: ولادت “ابومنصور ثَعالَبی” ادیب و لغوی نیشابوری (350 ق)
ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی، ادیب و لغوی مشهور قرن چهارم و پنجم هجری در نیشابور به دنیا آمد. تالیفات ثعالبی در نزد اهل فن مشهور و به دقت نظر و کثرت فائده، معروف است و به “امام المُصَنِّفین و رَأسُ المؤلِّفین” خوانده می شود. مکارِمُ الاَخلاق و الامثال از کتب اوست. ابومنصور ثعالبی در سال 429 ق در 79 سالگی بدرود حیات گفت.
مناسبت 02: تولد علامه ی بزرگ “حیدرقلی سردار کابلی” عالم و فقیه مسلمان (1293 ق)
حیدرقلی فرزند محمدخان سردار کابلی از مفاخر علمای امامیه، در کابل متولد شد. وی از محضر اساتیدی مانند میرزا حسین نوری و سیدصفیُّ الدین حسن بن هادی کاظمی استفاده کرد و از آیات عظام: سیدحسن صدر، حاج شیخ عباس قمی، سید یحیی خراسانی، شیخ آقا بزرگ تهرانی و … مفتخر به دریافت اجازه و نقل روایت شد. سردار کابلی، همزمان با فراگیری علوم معقول و منقول، به یادگیری زبان های زنده ی دنیا از قبیل عربی، انگلیسی، عبری و اردو همت گماشت و آن ها را آموخت. ایشان در سال 1310 ق راهی کرمانشاه شد و در آن منطقه ی محروم به ارشاد مردم، تبلیغ دین و تدریس و تالیف پرداخت. کتاب “ترجمه ی انجیل برنابا” و “الاربعون حدیثاً فی فضایل امیرالمؤمنین” از جمله آثار او می باشد. سردار کابلی در سال 1372 قمری در 79 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و پس از تشییعی با شکوه در کرمانشاه، در نجف اشرف مدفون گردید.
مناسبت 03: تولد فقیه عالی مقام آیت اللَّه “سیداحمد خوانساری” مرجع بزرگوار شیعه (1309 ق)
آیت اللَّه سیداحمد خوانساری در 1309 ق در خوانسار به دنیا آمد. در 20 سالگی عازم نجف اشرف گردید و از محضر اساتید بزرگی همچون محقق خراسانی، سید محمدکاظم یزدی، شریعت اصفهانی، محقق نایینی و آقا ضیاءالدین عراقی کسب فیض نمود. آیت اللَّه خوانساری هم زمان با تأسیس حوزه ی علمیه ی اراک، وارد ایران شد و به تدریس پرداخت. وی سال ها در اراک و قم با مرحوم آیت اللَّه شیح عبدالکریم حائری همکاری و تشریک مساعی داشت و پس از تأسیس حوزه ی علمیه ی قم به سرپرستی آیت اللَّه حائری یزدی، امام جماعت مدرسه ی فیضیه را به عهده گرفت. آیت اللَّه خوانساری در سال 1370 قمری پس از درگذشت عالم وارسته حاج سید یحیی سجادی به دستور آیت اللَّه بروجردی به تهران عزیمت نمود. ایشان در آنجا به امامت جماعت مسجد معروف “سید عزیزاللَّه” مشغول شد و به تدریس علوم دینی و ارشاد مردم همت گمارد. آیت اللَّه خوانساری تا پایان عمر در تهران اقامت داشت و پس از فوت، در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
مناسبت 04: رحلت عالم بزرگ و فقیه نامدار شیعه، آیت اللَّه “محمد حسن مامقانی” (1323 ق)
آیت اللَّه شیخ محمد حسن مامقانی فرزند ملاعبداللَّه، از مُتَبَحِّرین علمای امامیه عصر خویش بود و حوزه ی درس این فقیه صمدانی و عابد زاهد، محل تجمع و استفاده ی علماء و فضلای بسیاری محسوب می گردید. او به مال دنیا بی رغبت بود و از ظالمان، چیزی را قبول نمی کرد. آیت اللَّه مامقانی شاگرد برجسته ی شیخ مرتضی انصاری و سید حسین کوه کمره ای می باشد. از این عالم بزرگ تألیف های گران بهایی چون بُشرَی الاصولِ الی اسرارِ علمِ الاصول، ذرایعُ الاحکام فی شرحِ شَرایع الاسلام و غایةُالآمال به جای مانده است. آیت اللَّه مامقانی در سال 1323 قمری در نجف اشرف وفات یافت و در مقبره ی خصوصی خود دفن شد.
✔️ روز 19
مناسبت 01: حرکت کاروان اسیران کربلا از کوفه به طرف شام (61 ق)
مناسبت 02: درگذشت (حسن بن بویه دیلمی) از امرای آل بویه (366 ق)
حسن بن بویه ملقب به رکن الدوله دیلمی از امرای آل بویه بود. وی بر جنوب و غرب ایران حکومت می کرد. آل بویه از مشهورترین خاندان های مسلمان ایران بودند که از سال 320 ق بر بخش وسیعی از سرزمین ایران و عراق تا مرزهای شمالی شام حکومت می کردند. آل بویه اولین حکومت شیعی در ایران است. برخی از امرای این سلسله، خدمات قابل توجهی به علم و فرهنگ اسلامی کرده اند. آنان از ادیبان و فضلای زمان خود تجلیل کرده و وزرای خود را از میان دانشمندان برمی گزیدند. بیمارستان عضدی بغداد وده ها بیمارستان و مدرسه دیگر از آثار این سلسله است.
مناسبت 03: آغاز جنگ و محاصره ی بغداد توسط هلاکوخان مغول (656 ق)
هلاکوخان مغول در اوایل ذی حجه ی سال 655 ق از راه کرمانشاهان عازم بغداد شد و پس از شکست طلایه داران لشکر خلیفه ی عباسی از دجله گذشت و بغداد را به محاصره ی خود درآورد. لشکریان خلیفه در ابتدا از ظاهر بی اهمیت مغولان که هیچ سلاح سنگینی بر تن نداشتند و سوار اسب های کوچک بودند خوشحال شدند. اما همین که جنگ درگرفت، دریافتند که حریفان آنان بیش از آن چه تصور می رفت نیرومند می باشند. با یک حمله ی سپاه مغول، قوای خلیفه از هم پاشید و شهر به تسخیر مغولان درآمد.
✔️ روز 20
مناسبت 01: عزل “امیرکبیر” از صدارت ناصرالدین شاه بر اثر بدگویی دیگران علیه او (1268ق)
امیرکبیر که پس از ورود ناصر الدین شاه به تهران، به عنوان صدراعظم برگزیده شده بود، در ابتدا بکارگیری القاب و تعارفات بی معنا را در نامه های اداری حذف کرد. اخذ رشوه را ممنوع نمود و جلوی اختیارات بی حد و حساب و نامشروع درباریان را گرفت. برای متعادل کردن دخل و خرج مملکت، بر بیشتر وظایف و مستمری هایی که اشخاص با نفوذ مانند شاهزادگان و اُمرای لشکر، بدون استحقاق از خزانه ی دولت دریافت می کردند، خط بطلان کشید. اخذ مالیات ها را بر اساس صحیحی قرار داد چنان که در اندک مدتی، خزانه ی خالی مملکت از درآمد مالیات پُر شد. بر گسترش کشاورزی همت ورزید و مدرسه ی عالی دارالفنون را تاسیس کرد. امیرکبیر هم چنین دست سفیران روس و انگلیس را از دخالت در امور داخلی ایران کوتاه ساخت و بَست نشستن در محل سفارت آنان را ممنوع اعلام نمود. لیاقت و تدبیر و طهارت اخلاق امیرکبیر موجب وحشت درباریان ناپاک و حسودان شد و شاه بی تجربه را با دسیسه ها و تحریکات فراوان به عزل وی تشویق کردند. سرانجام بر اثر دسیسه های فراوان اطرافیان به ویژه مهد عُلیا مادر ناصرالدین شاه، امیرکبیر از صدارت عزل شد و میرزا آقاخان نوری به جای وی به صدارت عُظمی رسید.
✔️ روز 21
مناسبت 01: درگذشت “ابونعیم احمد بن عبداللَّه اصفهانی” محدث بزرگ مسلمان (402 ق)
احمد بن عبداللَّه بن احمد بن اسحاق معروف به ابونعیم اصفهانی از محدثینی به شمار می آید که فقه و تصوف را با حدیث توأم ساخت. برخی او را اهل تسنن دانسته اند. اما به نظر شیخ بهایی و میرمحمدحسین خاتون آبادی، نه تنها او شیعی مذهب بلکه از خُلّصین شیعه بود و از شدت تقیه، تشیع خود را از مخالفین شیعه کتمان نموده است. شاهد این مطلب تألیفات او می باشد. “تاریخ اصفهان” و “دلائل النبوة” ازجمله آثار اوست.
مناسبت 02: رحلت عالم و فقیه بزرگ اسلام “حسن بن یوسف” معروف به “علامه حلی” (726 ق)
حسن بن یوسف بن علی بن مطهر معروف به علامه حلی در 29 رمضان 648 ق در شهر حلّه در عراق به دنیا آمد. سال های آغازین حیات وی مقارن با حملات وحشیانه ی مغولان به سرزمین های اسلامی بود که با تدبیر چند تن از علما از جمله پدرش، حله ازطوفان حملات مغول در امان ماند و در همان جا به رشد و نمو و تحصیلات خود ادامه داد. وی از محضر شیخ مفید، محقق حلی، خواجه نصیرالدین طوسی، سیدبن طاووس و اساتید بزرگ دیگر استفاده کرد و در علم به درخششی عظیم دست یافت و عنوان “آیت اللَّه” گرفت. علامه حلی با ارایه ی تصویری صحیح از تشیع، اُلجایتو، حاکم مغولیِ ایران، معروف به سلطان محمد خدابنده را به این مذهب مجذوب کرد و باعث نشر مذهب اهل بیت(ع) در سراسر ایران گردید. شاگردان و آثار قلمی علامه بسیار زیاد و گسترده می باشند. فرزند نابغه اش معروف به فخرُالمُحققین، قطب الدین رازی، علی بن احمد حلی و ابن مُعَیَّه از جمله شاگردان و مُنتهی المطلب فی تحقیقِ المَذهب و تَبصِرَةُ المُتعلّمین در فقه، نهایة الوصول الی عِلم الاصول در اصول، نهایَةُ المَرام در کلام، جامِعُ الاخبار در حدیث، کَشفُ المَقال فی مَعرفةِ الرِّجال در رجال، القول الوَجیز فی تفسیر الکتابِ العزیز در تفسیر و شرح حکمة الاشراق در فلسفه و عرفان و ده ها اثر دیگر از زمره ی آثار این عالم خستگی ناپذیر می باشند. سرانجام علامه حلی در 78 سالگی وفات یافت و در حرم مطهر امام علی(ع) مدفون گشت.
✔️ روز 22
مناسبت 01: تولد “حسن بن حسن” معروف به “ابن هثیم” ریاضی دان شهیر اسلام و جهان (354 ق)
ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم ابن هیثَم در سال 354 قمری به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او درباره ی چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیّه و عنبیّه قابل توجه است. ابن هثیم تألیفاتی درباره ی هیأت، هندسه ی کائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشریح دارد. اختراع ذره بین نیز از اوست. وی در دوره ی خلیفه ی فاطمی مصر به نام الحاکم باللَّه زندگی می کرد که از ترس این خلیفه، خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ الحاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایی علوم در تمدن اسلامی می زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجسته ی مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره های بسیاری برد. مهم ترین کتاب ابن هیثم “المَناظر” نام دارد که این اثر مورد استفاده کُپلر ستاره شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال 430 ق در 76 سالگی در قاهره درگذشت.
مناسبت 02: رحلت “شیخ طوسی” عالم شهیر شیعه و مؤسّس حوزه ی علمیه ی نجف اشرف (460 ق)
شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال 385 قمری در خراسان به دنیا آمد. در سال 408 قمری یعنی 23 سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند. وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و 23 سال هم از خدمت سیدمرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایی شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه اش به تاراج رفت. شیخ که خانه، کتاب ها و دست نوشته های خود را در بغداد از دست داده بود، به نجف اشرف مهاجرت کرد. او حوزه ی علمی جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه های استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت به طوری که پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز اصالت علمی خود را حفظ کرده و دیگر مراکز اسلامی را تغذیه ی فرهنگی می کند. شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب “المَبسوُط” وارد مرحله ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام “تَهذیب” و “اِستِبصار” در کنار کتاب “کافی از کلینی” و “من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق” کتب چهارگانه ی حدیث شیعه را تشکیل می دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از 50 جلد می رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در 10 جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و … از آن جمله اند. گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزه ی درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از سیصد دانشمند مجتهد نوشته اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
مناسبت 03: وفات “ملاسعد تفتازانی” فقیه و دانشمند نامی مسلمان (792 ق)
مسعود بن عمر بن عبداللَّه خراسانی هروی ملقب به سعدالدین، و معروف به ملاسعد تفتازانی در دهه ی دوم قرن هشتم هجری در خراسان به دنیا آمد. وی در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول استاد کل بود و بر علوم زمان احاطه داشت. اِرشاد الحادی، اربعین، تَهذیب، المنطق و الکلام و شرح نهج البلاغه و نیز مختصر و مُطَوَّل از آثار اوست. برخی از کتب تفتازانی، هنوز هم در حوزه های علمی، تدریس می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند.
مناسبت 04: آغاز جنگ چالدران بین پادشاهی ایران و امپراتوری عثمانی (920 ق)
پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول به پادشاهی عثمانی در 918 ق، وی اقدام به قتل عام بیش از چهل هزار تن از شیعیان نمود. در سال 920 ق جنگ سختی در چالدران روی داد که به شکست شاه اسماعیل صفوی انجامید و تبریز به دست عثمانی افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمی شاه عثمانی مجبور به تخلیه ی آذربایجان شد ولی اثر این شکست تا آخر عمرِ شاهِ صفوی، او را می آزُرد.
✔️ روز 23
مناسبت 01: درگذشت “ابوسلیمان منطقی” فیلسوف و حکیم (375 ق)
ابوسلیمان محمد بن بهرام منطقی سجستانی، درمنطق و حکمت و فلسفه مقامی عالی داشت و در سلک حکمای قرن چهارم محسوب می شود. او نزد عضدالدوله، دومین سلطان آل بویه (372 – 338 ه. ق) بسیار محترم و مشمول مراحم وی بود و او نیز شرح هایی به کتب ارسطو را به نام عضدالدوله نمود. ابوسلیمان، استاد ابوحیان توحیدی (معتزلی الاصول و شافعی الفروع (است. از آثار او: رساله فی مراتب قُوَی الانسان، رسائل الی عضد الدوله، شرح کتب ارسطاطالیس قابل ذکر می باشند. (جالب این که ابوسلیمان منطقی، نزدیک به 800 سال پیش از نیوتن، قانون جاذبه ی خورشید را کشف کرده است).
مناسبت 02: درگذشت “ثعلبی” از مشاهیر، فقها و مفسرین مسلمان (427 ق)
شیخ ابواسحاق احمد فرزند محمد نیشابوری معروف به ثَعلبی یا ثَعالَبی است. وی در نیشابور زاده شد و بعدها به یکی از فُقها و مفسّرین برجسته بَدَل گشت. ثعلبی کرسی استادی را در نیشابور به خود اختصاص داد و جمع بسیاری از مشاهیر علمای سنی و شیعی در حوزه ی وی تربیت یافتند. مشهورترین اثر وی “الکشف و البیان فی تفسیر القرآن” است که معروف به تفسیر ثعلبی است. هم چنین کتاب مشهور تاجُ العَروس نیز از این دانشمند بزرگ ایرانی می باشد.
مناسبت 03: رحلت حکیم بزرگوار حاج “ملامحمد نراقی” عالم بزرگ شیعه (1297 ق)
حاج ملامحمد نراقی ملقب به عبدالصاحب معروف به حجت الاسلام فرزند ملا احمد نراقی از علمای بزرگ شیعه بوده است که در علم کلام و فقه و اصول صاحب تألیف است وفات ایشان در سال 1297 ق در کاشان در حدود هشتاد سالگی واقع شد و نزد مدفن پدر بزرگوار خود به خاک سپرده شد. کتب انوارُالتوحید در کلام، المَراصِد در اصول و مَشارقُ الاحکام در فقه از جمله آثار این حکیم جلیل می باشند.
✔️ روز 24
مناسبت 01: رحلت “حاج ملامحمد تقی استرآبادی” دانشمند بزرگ شیعه (1272 ق)
ملامحمد تقی بن محمد اسماعیل از مشاهیر علمای شیعه است. وی از محمدتقی بن محمد رحیم تهرانی اصفهانی معروف به صاحب هدایةُالمُسْتَرشِدین اجازه ی اجتهاد گرفت و به مدت چهارده سال در محضر علمای نجف و کربلا تلمذ کرد. ملامحمدتقی استرآبادی در سال 1271 ق که در مرزهای استرآباد اغتشاشاتی بروز کرد، برای گزارش شرح واقعه به ناصرالدین شاه به تهران آمد اما پیش از بازگشت در همان جا درگذشت.
مناسبت 02: درگذشت “حَشْر کشمیری” شاعرِ مسلمانِ هندی (1354 ق)
آغامحمد شاه متخلص به حشر کشمیری، شاعر و نمایشنامه نویس اردوزبان مسلمان در سال 1296 ق در شهر بنارس هند متولد شد. تحصیلاتش را با قرائت و حفظ قرآن آغاز کرد و سپس زبان های عربی و فارسی را نزد اساتید مشهور شهر بنارس فرا گرفت. کشمیری پس از مدتی به سرودن شعر و نمایشنامه نویسی روی آورد و اولین نمایشنامه ی خود به نام آفتاب محبت رابه رشته ی تحریر درآورد. از حشر کشمیری، 36 نمایشنامه به جای مانده و بهترین اثر او “تبعید سینا به جنگل” نام دارد که به زبان هندی است. شیوه ی نگارش او در آثارش بسیار ساده و روان است. نوشته های کشمیری خالی از طنز نیست و در آن ها مشکلات و حقایق زندگی به نحوی تاثیرگذار و تمثیل گونه مطرح شده است. وی در زمینه ی شعر نیز دارای طبعی روان بود. حشر کشمیری به هنگام مرگ 58 سال داشت.
مناسبت 03: وفات فقیه ادیب “شیخ محمدرضا اصفهانی” (1361 ق)
محمدرضا اصفهانی نوه ی دختری سید صدرالدین عاملی در نه سالگی به اصفهان رفت و مقدمات علوم را فرا گرفت. وی علم حدیث و رجال را از میرزا حسین نوری و سیدمرتضی کشمیری فرا گرفت تا در علوم کامل گشت. از آثار وی “الامجدیه” درباره ی اعمال ماه رمضان و “الایراد و الاصدار” درباره ی حل برخی مشکلات علمی را می توان نام برد.
✔️ روز 25
مناسبت 01: شهادت “حضرت امام زین العابدین”(ع) امام چهارمِ شیعیان بنا به روایتی (94 یا 95 ق)
تاریخ دقیق شهادت امام سجاد(ع) مشخص نیست ولی روایت 25 محرمِ سال 94 هجری سندّیت بیشتری دارد. مدت عمر آن حضرت پنجاه و هفت سال و طول امامت آن بزرگوار سی و چهار سال و اندی می باشد. آن حضرت به دست هِشام بن عبدُالمَلِک در زمان خلافت ولیدبن عبدالملک مسموم گردیدند و در کنار مرقد مطهر عموی بزرگوارش، حضرت امام حسن مجتبی(ع) در قبرستان بقیع به خاک سپرده شدند. حضرت امام زین العابدین(ع) پس از واقعه ی پرشور کربلا، به همراه دیگر افراد خاندان اهل بیت(ع) به کوفه و شام برده می شوند. ایشان به همراه عمّه ی بزرگوار خود، حضرت زینب کبری(س) رسالت حسینی را با افشای ماهیت دستگاه فاسد اموی و معرفی راه پاک ثاراللَّه به عنوان مسیر صحیح به سوی نجات، کامل می کنند. آن امام بزرگوار پس از رسوا ساختن حکام جور در مجلس عبیداللَّه بن زیاد و یزید بن معاویه، به مدینه باز می گردند و لحظه ای از زنده نگاه داشتن واقعه ی عاشورا باز نایستادند.
🔰 آیات و احادیث متناسب: شهادت امام سجّادعلیه السلام
.
.
امام باقرعلیه السلام: کانَ أثَرُ السُّجُودِ فِی جَمیعِ مَواضِعِ سُجُودِهِ فَسُمِّی السَجّادُ لِذلِکَ
اثر سجده در تمام مواضع هفت گانه سجده او نمایان بود؛ از این جهت “سجّاد” نامیده شد
بحار الأنوار، ج 46، ص 6.
.
.
امام باقرعلیه السلام: کانَ یُصَلّی صَلاةَ مُوَدِّعٍ یَری أنَّهُ لایُصَلِّی بَعدَها أبَدَاً
امام سجّادعلیه السلام مانند کسی که آخرین نماز خود را به جای می آورد، نماز می گزارد. او چنین می دید که پس از آن هیچ گاه نماز نمی گزارد
بحار الأنوار، ج 46، ص 79.
.
.
امام صادق علیه السلام: یُنادِی مُنادٍ یَومَ القیامَةِ أینَ زَینُ العابِدینَ؟ فَکَأنّی أنظُرُ إلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیه السلام یَخطُرُ بَینَ الصُّفُوفِ
روز قیامت منادی ندا می دهد: “زیور عبادت کنندگان کجاست؟” گویا علی بن حسین علیه السلام را می بینم که میان صف ها با ابّهت گام بر می داد
میزان الحکمه، ح 1131.
.
🔰 آیات و احادیث متناسب: سخنان برگزیده امام سجّادعلیه السلام
.

امام سجّادعلیه السلام: ألا و إنَّ أبغَضَ النّاسِ إلَی اللَّهِ مَن یَقتَدی بِسُنَّةِ إمامٍ و لا یَقتَدِی بِأعمالِهِ
هشدار که منفورترین مردم نزد خداوند کسی است که سیره امامی را برگزیند ولی از کارهای او پیروی نکند
الکافی، ج 8، ص 234.
.
امام سجّادعلیه السلام: کَفُّ الأذی، مِنْ کَمالِ العَقلِ وفیهِ راحَةٌ لِلبَدَنِ عاجِلاً و آجِلاً
خودداری از آزار رساندن، نشانه کمال خرد و مایه آسایش دو گیتی است
تحف العقول، ص 283.
.
امام سجّادعلیه السلام: إنَّها [الصَّدَقَةَ] تَقَعُ فِی یَدِاللَّهِ قَبلَ أن تَقَعَ فِی یَدِ السّائِلِ
صدقه، قبل از این که به دست نیازمند برسد، در دست خداوند قرار می گیرد
عدّة الدّاعی، ص 59.
.
امام سجّادعلیه السلام: إذا صَلَّیتَ فَصَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ
هرگاه نماز می گزاری، [چنان باش که گویی]نماز آخرین را به جای می آوری
بحار الأنوار، ج 78، ص 160.
.
امام سجّادعلیه السلام: المُؤمِنُ یَصمُتُ لِیَسلَمَ و یَنطِقُ لِیَغنَمَ
مؤمن سکوت می کند تا سالم ماند و سخن می گوید تا سود برد
الکافی، ج 2، ص 231.
.
امام سجّادعلیه السلام: خَفِ اللَّهَ لِقُدرَتِهِ عَلَیکَ واستَحی مِنهُ لِقُربِهِ مِنکَ
از قدرت خداوند بر خویش بترس و از نزدیکی اش به خود شرمگین باش!
بحار الأنوار، ج 78، ص 160.
.
امام سجّادعلیه السلام: قَدِّمُوا أمرَ اللَّهِ و طاعَتَهُ و طاعَةَ مَن أوجَبَ اللَّهُ طاعَتَهُ بَینَ یَدَیِ الاُمورِ
فرمان خدا و طاعت او و طاعت کسی را که طاعتش را واجب کرده است، بر همه چیز مقدّم بدارید
تحف العقول، ص 254.
.
امام سجّادعلیه السلام: المُؤمِنُ مِن دُعائِهِ عَلی ثَلاثٍ: إمّا أن یُدَّخَرَ لَهُ و إمّا أن یُعععَجَّلَ لَهُ و إمّا أن یُدفَعَ عَنهُ بَلاءٌ یُریدُ أن یُصیبَهُ
مؤمن از دعای خود یکی از سه نتیجه را می گیرد: یا برایش ذخیره می شود، یا در دنیا برآورده می شود و یا بلایی که می خواست به او برسد از او برگردانده می شود
تحف العقول، ص 280.
.
امام سجّادعلیه السلام: إنّی لَاُحِبُّ أن أدومَ عَلَی العَمَلِ و إن قَلَّ
من دوست دارم که در کار پیوسته باشم، اگر چه اندک باشد
وسائل الشیعه، ج 4، ص 92.
مناسبت 02: قتل “محمد امین” به دستور برادرش “مأمون” در جنگ بین سپاهیان دو طرف (198ق)
هارون در زمان حیات خود، پسر خویش محمد، ملقب به امین را که مادرش زبیده بود، جانشین خود قرار داد و پسر دیگرش عبداللَّه مامون را که بزرگتر از امین و از مادری کنیز و ایرانی بود ولیعهد امین قرار داد. پس از مرگ هارون، امین به خلافت رسید و پنج سال خلافت کرد و برادرش را از ولایتعهدی خلع نمود. مأمون که درخراسان امارت داشت به کمک ایرانیان علیه برادرش قیام کرد و سرانجام طاهربن حسین ذوالیمینین را به بغداد فرستاد و طاهر، امین را کشت و سرش را به مرو منتقل کرد. از آن زمان خلافت عباسی به مامون منتقل شد.
مناسبت 03: انتشار نخستین روزنامه در ایران (1253 ق)
نخستین روزنامه ی ایران توسط میرزا صالح شیرازی در 25 محرم سال 1253 ق به نام کاغذ اخبار یا اخبار وقایعِ دارُالخِلافه انتشار یافت و بر خلاف اسمش، ماهنامه بود. اداره ی این روزنامه را خودِ میرزا صالح شیرازی بر عهده داشت. این روزنامه در دو برگ بزرگ با چاپ سنگی منتشر می شد و در آن مطالبی درباره ی شهر تهران ودیگر شهرهای ایران، سرزمین های عربی و کشور ترکیه به چاپ می رسید. تنها نسخه ی موجود از روزنامه ی کاغذ اخبار، در موزه ی بریتانیا نگهداری می شود.
مناسبت 04: خلع “امیر کبیر” از وزارت نظام پس از عزل وی از صدارت عُظمی (1268 ق)
لیاقت و تدبیر و طهارت اخلاقی امیر کبیر، موجب وحشتِ درباریان ناپاک و حسودانِ جاه طلب گشت. سرانجام شاه جوان 18 ساله و بی تجربه بر اثر دسیسه ها و تحریکات درباریان و مادر خود، مهد عُلیا، در بیستم محرم 1268 ق، امیرکبیر را از صدرات برکنار کرد ولی مقام امیرنظامی را همچنان در عهده ی او گذاشت. اما این مقام نیز پنج روز بعد از او گرفته شد. پس از عزل امیرنظام، مَهد عُلیا، همچنان از ماندن او در تهران نگران بود و برای این که شاه، دیگرباره با وی بر سَرِ مِهر نیاید، در کار او مکر و حیله می کرد. سرانجام شاه را بیش از پیش به امیرکبیر بدبین ساختند تا این که ناصرالدین شاه، دستور تبعید او به فینِ کاشان و قتل این امیرِ لایق را صادر کرد.
✔️ روز 26
مناسبت 01: محاصره ی مکّه و سنگ باران کعبه از سوی سپاهیان یزیدبن معاویه (64 ق)
یزیدبن معاویه پس از شهادت اباعبداللّه الحسین(ع) و یارانش در کربلا و اسیر نمودن اهل بیت و بازماندگان آنان، خود را در نزد مسلمانان، بی مقدار و بی اعتبار کرد. از سوی دیگر، افشاگری های خاندان عصمت و طهارت و طرفداران اهل بیت(ع)، مردم را بر ضد حکومت یزید وادار به قیام نمود. به همین جهت در سال 63 ق شورش ها و جنبش هایی بر ضد یزید در حجاز به وجود آمد. سرانجام اهالی مکه و مدینه اقدام به مخالفت های علنی و درگیری مسلحانه با سپاهیان و عاملان یزید نمودند. در مکه، عبدالله بن زبیر با پرداختن به عبادت و مخالفت با یزیدبن معاویه، مردم را به گرد خود جمع کرد وبه تدریج قوت یافته بود و توانست شهر مکه را از دست عامل یزید بیرون آورد و خود بر آن استیلا یابد. سپاهیان شام به مکه هجوم آورده و آن را در محاصره خویش قرار دادند و بر اهالی آن بسیار سخت گرفتند. آنان بر بلندی های اطراف مکه، منجنیق ها و سنگ اندازهای بزرگی نصب کرده و به وسیله ی آنها شهر را سنگ باران کردند. عبدالله بن زبیر و بسیاری از مردم به مسجدالحرام پناه آورده تا از شدت سنگ باران دشمن در امان باشند، ولی حصین بن نمیر دستور داد که مسجدالحرام و کعبه را نیز نشانه گرفته و زیر ضربات خویش قرار دهند.سپاهیان یزید با این اعمال ننگین خودکاری از پیش نبرده و متقابلاً موجب تقویت عبدالله بن زبیر و قیام او گردیدند. سرانجام یزید در 14 ربیع الاول همان سال به هلاکت رسید و نیروهای شامی به شام بازگشت نمودند و عبدالله بن زبیر، زمام امور حجاز را به دست گرفت.
مناسبت 02: آغاز سلطنت دو ساله ی “احمد فئودار” هفتمین پسر هلاکوخانِ مغول (681 ق)
مناسبت 03: درگذشت عالم جلیل القدر “ملا عبداللَّه تُسْتَری” دانشمند عهد صفوی (1023 ق)
ملا عبداللَّه بن حسین تُستَری از علماء، فقها و محدثین نامی امامیه و از پرورش یافتگان حوزه ی درس س مقدس اردبیلی می باشد. وی بسیار عابد و زاهد بود؛ نمازهای نافله ی شبِ وی هرگز ترک نمی شد و بیشتر ایام را به روزه داری صرف می نمود. در خوراک و پوشاک بسیار قانع بود و از لذایذ دنیوی دوری می کرد. مجلسی اول که از شاگردان وی می باشد درباره مولی می گوید: “او نسبت به من و تمامی مؤمنین به منزله ی پدری مهربان بود و از ایشان کرامات بسیاری مشاهده گشته است.” مولی بر خلاف سایر علما فقط به تدریس اشتغال داشت و شاگردان برجسته ای را به جامعه ی شیعه عرضه نمود. از جمله ی این شاگردان: علامه مجلسی اول، شیخ بهایی و میرزا محمد نایینی می باشند. کتاب التَتْمیم لشرحِ الشّیخ نورالدین عَلی قواعد الحلی در هفت جلد و کتاب خَواص القرآن و نیز جامع الفواید از آثار اوست. مولی در 26 محرم سال 1021 یا 1023 قمری وفات یافت و میرداماد بر جنازه اش نماز خواند و در کربلا مدفون شد.
مناسبت 04: تولد “میرزا محمدحسین ادیب آزاد” شاعر ایرانی (1298 ق)
میرزا محمد حسین ادیب آزاد، شاعر ایرانی در شهر تبریز به دنیا آمد. وی پس از آموختن علوم رسمی عصر خود به فراگیری زبان و ادبیات عرب پرداخت و پس از چندی به سرودن شعر روی آورد. دیوان اشعار ادیب آزاد، شامل اشعار و غزلیاتی است که از او بر جای مانده است. همچنین اثر دیگر او گنجینه ی ادب نام دارد که شامل منتخب اشعار شاعران قبل و معاصر او می باشد.
✔️ روز 27
مناسبت 01: تولد “ابوالحسن اسماعیل” (ابن سیده) ادیب و لغوی نابینای مسلمان (398 ق)
ابوالحسن علی بن اسماعیل بن سیده اندلسی، از علمای مسلمان اندلس و لغت شناسی بزرگ به شمار می رفت. وی قوه ی حافظه ای قوی داشت و همانند پدرش از نعمت بینایی محروم بود.
مناسبت 02: تصرف شهر تبریز توسط نادرشاه افشار (1143ق)
نادرقلی افشار که بر اثر رشادت های خود در یکی از مناطق خراسان به قدرت رسیده بود، پس از حمله ی افغان ها به اصفهان، به یاری شاه طهماسب صفوی رفت و افغان ها را شکست داد. سپس سفیری به دولت عثمانی فرستاد و تخلیه ی نواحی اشغالی آذربایجان را خواستار شد. عثمانیان اهمیتی به سفیرِ نادر نداده و در اشغال آذربایجان اصرار داشتند. بنابراین نادر به کمک قبیله ی خود در 27 محرم 1143 ق وارد تبریز گردید و آن جا را به تصرف خود درآورد.
✔️ روز 28
مناسبت 01: ویران ساختن قسمتی از بغداد توسط سپاه مغول به فرمان “هلاکوخان” (656 ق)
پس از محاصره ی بغدادتوسط سپاهیان مغول به فرماندهی هلاکوخان، مغولان شکافی در دیوار بغداد ایجاد کردند و به شهر ریختند. لشکریان خلیفه ی عباسی که فکر نمی کردند سپاه مغول تا این حد نیرومند باشد، از هم متلاشی گردید و افراد آن به سرداب های اطراف شهر پناه بردند. سپاه مغول بدون مقاومت لشکر خلیفه، بغداد را تصرف نمود و دست به کشتار مردم زد.
مناسبت 02: تولد حکیم بزرگ میرزا “محمدطاهر تنکابنی” (1280 ق)
میرزا طاهر بن فرج اللَّه تنکابنی در سال 1280 ق در کلاردشت به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات به تهران رفت و فقه و اصول و حکمت را در نزد مدرس زنوزی، محمدرضا قمشه ای و میرزا ابوالحسن جلوه شاگردی نمود. سپس به تدریس روی آورد و در مدرسه سپه سالار درس می گفت. بعدها وارد سیاست گردید و در دوره ی اول و چهارم مجلس شورای ملی وارد مجلس شد. سرانجام میرزا طاهر تنکابنی در سال 1360 ق در 80 سالگی وفات یافت و در جوار استادش مرحوم جلوه در مزار شیخ صدوق(ره) مدفون گردید. درباره ی علم و دانش و تبحر او در حکمت و فلسفه گفته اند که با مرگ او، حکمت و فلسفه ی قدیم نیز در تهران، مُرد.
✔️ روز 29
مناسبت 01: درگذشت “محمد هروی” مورخ مسلمان (903 ق)
محمد هروی در خاندانی مشهور در شهر بلخ درشمال افغانستان متولد شد، اما بیشتر عمر خود را در هرات گذراند. هروی به سبب مراتب علمی اش، مورد توجه امیرعلیشیر نوایی، وزیر دانشمند سلسله ی گورکانیان که به علماء احترام فراوان می گذاشت، قرار گرفت. مهم ترین اثر هروی، تاریخ رُوضَةُالصَّفا است که تاریخ عمومی جهان را از ابتدای خلقت تا زمان خودش به نگارش در آورده است. وفات محمد هروی در هرات روی داد.
مناسبت 02: رحلت آیت اللَّه “سیدعلی حجت کوه کمره ای” از علما و فقهای بزرگ شیعه (1360 ق)
آیت اللَّه سید علی حجت کوه کمره ای از علما و دانشمندان بزرگ و از شاگردان مرحوم آیت اللَّه حاج میرزا حبیب اللَّه رشتی، فاضل ایروانی و فاضل شربیانی بود. وی پس از آن که در نجف اشرف فارغ التحصیل شد، عازم ایران گردید و مورد تجلیل فوق العاده ی استاد خود، فاضل شریبانی قرار گرفت؛ به طوری که از طرف جمعی از طلاب و بزرگان علماء نجف تا کوفه مشایعت شد و جمعی بی شمار به او اقتداء کرده، پشت سرش نماز خواندند. پس از ورود به تبریز مورد استقبال و اقبال عموم مردم آن مکان واقع شده و مشغول همه گونه وظایف لازم و خدمات دینی گردید. او بسیار بزرگوارانه زندگی نمود و در عظمت و شخصیت وی، گذشته از مقامات شامخ و فضایل عظیم، داشتن فرزندی چون آیت اللَّه سیدمحمد حجت کوه کمره ای (یکی از مراجع سه گانه پس از ارتحال آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری یزدی) است. سرانجام آیت اللَّه سیدعلی حجت در 29 محرم الحرام 1360 ق در تبریز وفات نمود. جنازه اش را با تجلیل فراوان از تبریز به قم منتقل کرده و پس از تشییعی با شکوه در راهرو صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) مدفون گردید.
✔️ روز 30
مناسبت 01: قتل “جعفربرمَکی” و سقوط خاندان “برمکیان” به فرمان “هارون الرشیدعباسی” (178ق)
برمکیان که از اواخر قرن اول هجری به دربار خلفای اموی راه یافته بودند، دارای نفوذ فراوانی در قلمرو حکومت گردیدند. این نفوذ در دوران عباسیان نیز ادامه یافت و در زمان وزارت یحیی برمکی در عصر هارون الرشید، وی فرمانروای یگانه به شمار می رفت و خلیفه، جز نامی بیش نبود. پس از یحیی، فرزندان وی، فضل و جعفر، به بالاترین درجه در دربار عباسی رسیدند و این قدرت مفرط، با حسد و بدگویی اطرافیان خلیفه مواجه گردید. هارون الرشید نیز از قدرت روزافزون برامکه به تنگ آمده بود و می دید که با وجود آن ها، اختیاری در امور مملکت ندارد، بنابراین تصمیم به نابودی آن ها گرفت. سرپیچی جعفر از یک دستور خلیفه، بهانه را به دست هارون الرشید داد و او نیز که از نفوذ فوق العاده ی برمکیان ناراحت بود دستور قتل عام آنان را صادر کرد و آنان را از مصدر قدرت به زیر کشید. تعداد افراد خاندان برمکیان را که به دستور هارون، در ظرف مدت کوتاهی به قتل رسیدند تا یکصد و بیست هزار نفر نوشته اند. بدین ترتیب دوران شوکت و اقتدار این خاندان به پایان رسید و پس از مدتی، حتی نام بردن از این خانواده نیز به دستور هارون، ممنوع شد.

منبع : بانک جامع مناسبت ها: شمسی ، قمری ، میلادی / مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان
#زبدةالاشعار

دسته بندی درختی