موضوع: وقایع الایام؛ ماه ذی القعده

🔰 #وقایع و #هشتک های مهم #ماه_ذی_القعده
(روی لینکها کلیک کنید)

#حضرت_معصومه_میلادیه (۱ ذی‌القعده ۱۷۳ق)
روز بزرگداشت #امامزادگان
روز بزرگداشت حضرت #شاهچراغ (ع)
#رضویه_میلادیه (۱۱ ذی‌القعده ۱۴۸ق)
#رضویه_شهادت ( به قولی )
#دحوالارض (۲۵ ذی‌القعده)
#جوادیه_شهادت (آخر ذی‌القعده ۲۲۰ق)

…..

شرح وقایع ماه ذی القعده
.
.
🔰 روز 01
🔸 مناسبت 01: ولادت حضرت معصومه(س) دختر گرامی امام موسی کاظم(ع)(173 ق)
حضرت فاطمه ی کبری دختر ارجمند امام موسی کاظم(ع)، ملقب به معصومه در شهر مدینه چشم به جهان گشود. مادر وی نجمه یا تکتم و خواهر امام رضا(ع) از یک مادر بود. آن حضرت از برادرش نقل روایت می کرد و فضل و کمال و علم او زبانزد خاص و عام بوده است. این بانو به برادرش امام رضا(ع) محبت زیادی داشت و پس از اعلام ولایتعهدی ایشان، به قصد زیارت برادر در مرو، به ایران وارد شد. چون به ساوه رسید بیمار گشت و از مسافتِ بین ساوه و قم پرسید. گفتند ده فرسخ است. دستور داد او را به قم ببرند. آن بانوی مکرّمه هفده روز در قم ماندگار شد و پس از آن جان به جان آفرین تسلیم کرد. حضرت فاطمه ی معصومه(س) پس از حضرت زینب کبری(س)، فاضل ترین زن در میان معصوم زادگان است.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “شریک بن عبداللَّه نَخَعی” محدث و فقیه(177 ق)
ابوعبداللَّه شریک بن عبداللَّه کوفی نَخَعی، فقیه فاضل و محدث، در سال 75 یا 95 ق در بخارا به دنیا آمد. وی در دوران خلافت منصور دوانیقی، دومین خلیفه ی عباسی به قضاوت کوفه و سپس اهواز منصوب گردید. نَخَعی نسبت به امام علی(ع) و خاندان اهل بیت(ع) ارادت فراوان و به بنی امیه بغض بی اندازه ای داشت. او به هوشمندی مشهور بود و در قضاوت، عدالت می ورزید. وفات نَخَعی در کوفه روی داد.
🔸 مناسبت 03: انقراض فرمانروایی اسماعیلیان در ایران توسط “هلاکوخان مغول” (654 ق)
در سال 652 ق، منگوقاآن خان مغول، برادرش هلاکوخان را برای براندازی حکومت اسماعیلیان به ایران فرستاد. چون حکام نواحی مختلف با هلاکوجهت جنگ با اسماعیلیان همراه شدند، او توانست در سال 654 ق قلعه های اسماعیلیان را محاصره کند. در آن زمان، ریاست اسماعیلیه، با رُکن الدین خُوَرشاه بود. هلاکو، او را به اطاعت خود خواند. خُوَرشاه به صوابدید خواجه نصیرالدین طوسی، فرمانبرداری از مغول را پذیرفت و برادر خود را به خدمت هلاکو فرستاد ولی در تسلیم قلعه ها تَعلُّل نمود. سرانجام پس از یک سال، به نصیحت خواجه نصیرالدین طوسی، در ذی قعده ی سال 654 ق از قلعه به زیرآمد و در پیش هلاکو، زمینِ خدمت ببوسید. هلاکو، ضمن احترام به خُوَرشاه، فرمان داد تا همه ی قلعه های اسماعیلیه که عدد آنها به صد قلعه می رسید ویران کرده، اموال و خزائن آنها را به تاراج بُردند. به این طریق، در سال 654 ق، دولت اسماعیلیه، پس از یکصد و هفتاد و هفت سال برچیده شد. سرانجام، رُکن الدین خُوَرشاه که آخرین شاهِ اسماعیلی بود و از طرف هلاکو به نزد برادرش منگوقاآن خان فرستاده می شد، در کنار جیحون به دست همراهانِ مغولیِ خود کشته شد.
🔸 مناسبت 04: آغاز هفته ی حج
.
.
🔰 روز 02
🔸 مناسبت 01: وفات “ابن خزیمه” محدث و فقیه(311 ق)
ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه معروف به ابن خزیمه، در سال 223 ق متولد شد و از دوران جوانی برای کسب علوم مختلف دینی به سرزمین های دیگر سفر کرد. ابن خزیمه سپس به تالیف کتب متعدد همت گماشت وآثار زیادی از خود بر جای گذارد. مهم ترین اثر چاپی او کتاب التوحید و اثبات صفات الرّب نام دارد که در زمینه ی بحث های اعتقادی اسلام نگاشته شده است. ابن خزیمه در این کتاب مفصلاً عقاید خود را در باب یگانگی خداوند بر مبنای آیات قرآن مجید و روایات نقل شده از اهل بیت پیامبر گرامی اسلام بیان کرده و سپس صفات خداوند را شرح داده است. ابن خزیمه به هنگام مرگ، 88 سال داشت.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “میرخواندخاوند شاه” نویسنده و محقق(903 ق)
محمد بن برهان الدین خاوندشاه بلخی معروف به میرخواند در سال 837 ق در بلخ به دنیا آمد. درجوانی به هرات رفت و در دستگاه وزیر امیرعلیشیر نوایی وارد شد واز کمک های وی برخوردار گردید. میرخواند از طرف “سلطان حسین بایقرا” به ریاست خانقاه منصوب گردید و به نوشتن تاریخ جامعی مأمور شد. نام این کتاب روضةالصفا می باشد که از آفرینش عالم تا جلوس سلطان حسین به تخت سلطنت را در بر گرفته است. میرخواند پس از یک بیماری طولانی، در سال 903 ق در 67 سالگی در خانقاه هرات درگذشت.
🔸 مناسبت 03: افتتاح دومین دوره ی اجلاسیه ی مجلس شورای ملی ایران توسط احمد شاه قاجار(1327 ق)
.
.
🔰 روز 03
🔸 مناسبت 01: تولد “ابن مُنَیِّر” فقیه و مفسر مسلمان مصری(620 ق)
ابوالعبّاس ناصرالدین احمد بن محمد بن منصور معروف به ابن مُنَیِّر در اسکندریه در مصر زاده شد. وی علوم مقدماتی را نزد پدرش فراگرفت و سپس رشته های مختلف علوم دینی چون فقه، ادبیات عرب و علوم قرآن را نزد اساتید مشهور زمان آموخت و در این رشته ها تخصص یافت. ابن مُنَیِّر در دوران زندگی خود، مناصب مختلفی داشته و مدتی متصدی قضاوت بوده است، هرچند که با سعایت و حسادت جمعی از دشمنانش از این کار برکنار شد. از این دانشمند مسلمان، آثار متعددی در زمینه ی تفسیر قرآن و دیگر علوم برجای مانده که کتاب الانصاف فیما تَضَمَّنَهُ الکَشّاف مِن الاعتِزال، بارها در قاهره به چاپ رسیده است. همچنین البحر الکبیر و نیز تحریرُ التَنزیه و تَحذیرُ التشبیه از دیگر آثار اوست. ابن مُنَیِّر در 63 سالگی در اسکندریه ی مصر درگذشت و در مسجدی که امروزه به جامع المُنَیِّر معروف است به خاک سپرده شد.
🔸 مناسبت 02: رحلت استاد کبیر “آیت اللَّه سیدمحمد فشارکی” فقیه محقق و عالم امامی(1316 ق)
سیدمحمد بن امیر سید قاسم طباطبایی فشارکی اصفهانی، از بزرگان علمای شیعه در اوایل قرن چهاردهم هجری و از شاگردان میرزای شیرازی است. او در همان زمان، مرجعِ تدریسِ افاضل بسیاری در سامرا بود. پس از وفات استاد، راهی نجف اشرف گردید و حوزه ی درس وی نیز در آن سامان برپا شد. میرزای نایینی و حاج شیخ عبدالکریم حائری و دیگر بزرگان از شاگردان ایشان هستند. مراتب علم و فضل آیت اللَّه فشارکی به اندازه ای است که درکلمات برخی از بزرگان به “استادِ کبیر” معروف می باشد. علی رغم فراهم بودن شرایط لازم جهت به دست گرفتن ریاست علمی و مرجع دینی، به این امور اعتنایی نکرد و تنها به تدریس و تالیف پرداخت. اِصالةُ البَرائه، الاغتسالِ و الفُروعُ المُحَمَّدیَّه ازآثار اوست. مدفن این عالم بزرگ در نجف واقع شده است.
.
.
🔰 روز 04
🔸 مناسبت 01: وفات “مهلبی” کاتب و دانشمند مصری(656 ق)
مهلبی، درنظم و نثر و خط خوش سرآمد دانشمندان عصر خود بود، به طوری که ابن خلکان، مورخ مشهور درباره ی او گفته است: “با او ملاقات کردم و بیش از آن چه که شنیده بودم، دیدم”. این کاتب و ادیب مسلمان، در سرودن شعر نیز توانا بود و دیوان اشعار ارزنده ای از او به جای مانده است. تمامی اشعار او لطیف و ساده است و از آن جا که دیوان اشعارش مورد پسند مردم قرار دارد، بارها درمصر و بیروت به چاپ رسیده است.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “عطاملک جوینی” سیاست مدار و مورخ شهیر ایرانی(681 ق)
ابوالمظفَّر عطامَلِک علاءالدین بن بهاءالدین محمد بن محمد جُوینی در سال 623 ق در جوین از توابع خراسان متولد شد. پس از خاتمه ی تحصیل وارد کارهای دیوانی شد، زیرا پدر و برادر وی از دیوانیان بودند. وی پیش از حمله ی هلاکوخان به ایران، سفرهایی به مغولستان نمود. در سال 657 ق، هلاکوخان پس از فتح بغداد، حکومت عراق را به عطاملک واگذاشت و او تا سال 680 در این شغل باقی بود. با حضور عطاملک جوینی در دستگاه اداری مغولان، اقدامات بی رحمانه ی آنان علیه مردم تا حدودی کاهش یافت و ازتباه شدن آثار فرهنگی ایران تا اندازه ای جلوگیری به عمل آمد. او 24 سال، اداره ی عراق را به عهده داشت اما دشمنانش به تدریج، خان مغول را به او بدبین کردند. بدین ترتیب اقتدار عطاملک تدریجاً افول کرد و خان مغول بر او چندان سخت گرفت که در اثر این فشارها وفات یافت. عطاملک جوینی مؤلف تاریخ معروف جهانگشای فارسی است که شامل تاریخ چنگیز خان و هلاکوخان مغول و شرح جنایات آنان می باشد. از آثار خیریه ی جوینی احداث نهر نجف است. او در آن سرزمین مقدس، نهری حفر کرده و با صرف هزینه ای فراوان، آبِ رودِ فرات را به حوالی نجف اشرف جاری نمود. وفات جوینی را در سال 681 ق نوشته اند.
.
.
🔰 روز 05
🔸 مناسبت 01: تجدید بنای خانه کعبه توسط “خلیل الرَّحمن حضرت ابراهیم(ع)” به امر پروردگار
🔸 مناسبت 02: وفات “سیدبن طاووس” عالم و محدث عالیقدر شیعه(664 ق)
رضی الدین سید علی بن موسی بن جعفر معروف به سید بن طاووس در سال 589 ق در شهر حلّه در عراق به دنیا آمد. وی در ابتدا از محضر پدر دانشمند خود، سعدالدین ابوابراهیم ونیز جد بزرگوارش وَرّام ابن ابی فراس استفاده کرد و بعدها از افادات دیگر بزرگان حلّه، بهره ی وافی بُرد. شهره ی سید به زودی در سراسر عراق پیچید و او پس از مدتی راهی بغداد گردید. سید در مدت پانزده سالی که در پایتخت بود، بارهابه قضاوت، وزارت و دیگر امور دولتی فرا خوانده شده بود که هر بار به طریقی آن مشاغل را نمی پذیرفت. سال های پایانی عمر شریف سید در زادگاهش سپری شد و به تدریس و تالیف پرداخت. او از دانشمندان پر کار مسلمان به شمار می رفت، چنانکه آثار متنوعی در علم کلام، اخلاق، فقه، حدیث از او به جای مانده است. یکی ازتالیفات مهم ابن طاووس به نام اَللُّهُوف، درباره ی وقایع روز عاشورا است که از کتب معتبر تاریخ اسلام به شمار می رود. کتاب مهم دیگر او المَلاحِمُ و الفِتَن فی ظهور آثار الحُجّه نام دارد که در مورد رویدادهای قبل و هنگام ظهور حضرت مهدی(عج) است. سیدبن طاووس، شاگردان فاضلی پرورش داد که پدر علامه حلی و علامه حلی از آن جمله اند. در اواخر عمر سیدبن طاووس و حضور او در بغداد، این شهر در محاصره ی لشکریان متوحش مغول قرار گرفت. هلاکوخان مغول در این هنگام سید را فراخوانده، امان نامه ای برای او و یارانش صادر کرد. سید که در پی راهی برای بیرون بُردن مؤمنان از پایتخت بود، هزار تن را گرد آورده، با حمایت سربازان هلاکوخان، آنان را به حِلّه رساند. پس از آن بار دیگر به بغداد بازگشت تا شاید مؤمنی را از دردی برهاند یا بی گناهی را از کیفر رهایی بخشد. سرانجام سید بن طاووس، سرور فقیهان عراق در 5 ذیقعده ی سال 664 ق دعوت حق را لبیک گفت و به دیدار معبود شتافت. سید قبلاً کفن خود را تهیه کرد و آن را در حج بیت اللَّه الحرام، لباسِ احرام خود قرار داد. همچنین آن کفن را در کعبه ی معظّمه و روضات مطهّره ی پیامبر اکرم(ص) و ائمه ی بقیع(ع) و عراق متبرک کرد و آن را وسیله ی شفاعتِ آن بزرگواران قرار داده بود. وفات سید بن طاووس در 75 سالگی در بغداد روی داد و بدنِ وی را به نجف اشرف منتقل کرده، به خاک سپردند.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “ابن هِشام” فقیه و نحویِ بزرگ عرب(761 ق)
ابومحمد عبداللَّه بن یوسف بن عبداللَّه ملقب به جمال الدین و مشهور به ابن هشام و علامه، از بزرگان و دانشمندان نامدار نحو و ادبیات قرن هشتم هجری در ذی القعده ی سال 708 ق در قاهره به دنیا آمد. وی از شاگردان تاج الدین تبریزی و عبداللطیف بن مُرحَّل بوده و درکثرت احاطه بر بسیاری از قواعد و تحقیقات وسیع و مباحث دقیق، مشهور و محل مراجعه ی جمع زیادی از طلاب و افاضل بوده است. ابن هِشام در ابتدا شافعی مذهب بوده و سپس حنبلی را برمی گزیند. ابن هشام به زودی در نحو شهرتی عظیم به دست آورد و سرآمد همگان شد. او حتی بر استادانش برتری یافت و آثارش در فراسوی مرزهای مصر و شام به دست دانش پژوهان و اندیشمندان افتاد. معروف ترین کتاب ابن هشام مُغنی اللَّبیب می باشد. این کتاب از همان آغاز مورد توجه بسیارِ علما قرار گرفت و هم اکنون نیز پس از گذشت قرن ها، هم چنان در زمره ی کتاب های درسی مدارس علمیه است. هم چنین کتاب التَّذکِرَه، الجامِعُ الصَّغیر و قطرالنَّدی نیز از جمله آثار اوست. وفات این عالم و محدث شهیر در 53 سالگی در مصر واقع گردید.
.
.
🔰 روز 06
🔸 مناسبت 01: وفات “ابوالحسن سهروردی” فقیه و ریاضی دان(533 ق)
ابوالحسن سهروردی در علوم اسلامی متبحر بود، اما شهرت او بیشتر به جهت دانش و آگاهی چشمگیرش در علم ریاضی است. سهروردی مدتی نزد امام محمد غزالی عالم و نویسنده ی مشهور آن عصر، کسب علم کرد. اثر معروف سهروردی، اصول الجَبر و المُقابله نام داردکه امروزه به صورت نسخه ی خطی موجود است.
🔸 مناسبت 02: درگذشت”ابن هانی” شاعر و لغت شناس مسلمان(733 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن علی بن هانی لَخِمی سِبتی معروف به ابن هانی، شاعر، نویسنده و لغت شناس معروف مسلمان، در جنوب اندلس متولد شد و پس از طی دوران مقدماتی تحصیل، در اوایل جوانی نزد مشاهیر علم و ادب آن زمان به تحصیل پرداخت. در مدت کوتاهی در علوم مختلف ادبی مهارت یافت و سپس به تدریس مشغول شد. ابن هانی، شعر نیز می سروده و اشعاری از او به جای مانده است. از جمله آثار ابن هانی، می توان به کتاب شرح التَّسهیل، اُرجوزَةٌ فی الفَرائض و قوتُ المُقیم اشاره کرد. ابن هانی هنگامی که در جنگ برای باز پس گیری تنگه ی جبل الطارق شرکت کرده بود، بر اثر اصابت سنگ منجنیق کشته شد.
🔸 مناسبت 03: رحلت حکیمِ الهی “میرزا ابوالحسن جلوه” عارف و استاد اخلاق(1314 ق)
میرزا ابوالحسن جلوه در سال 1238 ق در احمدآباد هند به دنیا آمد. نَسَب ایشان با 30 پُشت به امام حسن مجتبی(ع) می رسد. ایشان در کودکی به همراه خانواده به اصفهان رفت و در آن شهر به تحصیل پرداخت و راه کمال پیمود. در سال 1273 ق راهی تهران شد و بیش از چهل سال در مدرسه ی دارالشفا به تدریس حکمت، فلسفه و ریاضیات مشغول گردید. میرزا طاهر تنکابنی، آیت اللَّه محمدعلی شاه آبادی، سید حسین بادکوبه ای، ملامحمد آملی، جهانگیرخان قشقایی و علامه طباطبایی و … از شاگردانِ معروف ایشان می باشند. تالیفات میرزا ابوالحسن جلوه نیز گسترده و در خور توجه است که حاشیه بر شفا و اسفار، اثباتُ الحرکةُ الجَوهَریّه و … از آن جمله اند. سرانجام این حکیم الهی در شب جمعه، ششم ذی قعده سال 1314 ق در 76 سالگی در تهران وفات یافت ودر مرقد ابن بابْوِیْهْ مدفون گردید.
🔸 مناسبت 04: وفات فقیه متکلم، آیت اللَّه “میرزا صادق آقا مجتهد تبریزی” (1351 ق)
آقا میرزا صادق، فرزند عالم فقیه و متکلم، علامه میرزا محمدآقا، معروف به مجتهد کوچک در حدود سال 1273 قمری در شهر تبریز دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در همان شهر به پایان رسانید. در 19 سالگی به همراه برادر بزرگترش به نجف اشرف مهاجرت کرد و 24 سال در آنجا ماند. در نجف از محضر اساتیدی چون شیخ حسین فاضل اردکانی، ملامحمدفاضل ایروانی، محمد فاضل شرابیانی، محمد حسن مامقانی و شیخ هادی تهرانی استفاده نمود. در سال 1312 قمری به تهران آمد و پس از آن در زادگاه خود اقامت گزید. مجتهد تبریزی از بنیانگذاران نهضت اسلام بر علیه زَنادقه و بی دینی و سیاست های ضد اسلامی در کشورهای اسلامی بوده است. او علناً با مشروطه ی غیرمشروعه مخالفت کرد و در راه مبارزه با استبداد رضاخانی، به کردستان تبعید گشت. به گفته ی علامه امینی، او یکی از چهره های درخشان تشیع بوده است. از این عالم بزرگ بیش از 12 اثر بر جای مانده که تعدادی از آن ها عبارتند از: المَقالات الغَریَّه فی مباحث الالفاظ، رسالةٌ فی المُشتَقَّات، رساله ی مُختَصَره و الفوائد فی مسائل المُتِفَرِّقَةِ الفقهیه. این عالم ربانی سرانجام به دنبال کسالت ذات الریه در شب جمعه ششم ذی القعده سال 1351 قمری در 78 سالگی در شهر مقدس قم از دنیا رحلت کرد و آیت اللَّه شیخ ابوالقاسم کبیر بر بدن او نماز خواند. جنازه ی این عالم بزرگ را به حرم حضرت معصومه (س) حمل کردند و به هنگام حفر قبر، قبر آماده ای پیدا شد و مردم را به تعجب واداشت.
.
.
🔰 روز 07
🔸 مناسبت 01: وفات “ابوالحسن لاعب” محدث مسلمان(439 ق)
ابوالحسن لاعب از محدثین مشهور مسلمان، دارای حوزه ی درسی گسترده ای بود، به طوری که جمع کثیری از علمای عرب از دانش وی بهره برده و استماع حدیث می کردند. خطیب بغدادی، دانشمند و مورخ مشهور آن زمان درکلاس درس لاعب شرکت می کرد و بعدها در آثار خود از استاد به نیکی یاد نموده است.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “ابن بُصَیْص” خوشنویس و شَیخُ الکُتّابِ دمشق(716 ق)
شیخ نجم الدین موسی بن علی بن محمد حَلَبی معروف به ابن بُصَیْص در سال 651 ق متولد شد. او به مدت 50 سال به کار آموزش خط پرداخت و مردم دمشق از دانش و هنر او بهره ی فراوان بردند. ابن بصیص شیوه های مختلف خط را به صورتی بسیار زیبا می نوشت. این خوشنویس مسلمان در سال های پیری،نسخه ای ازقرآن مجید را با آب طلا به زیبایی نگاشت. این نسخه ی نفیس قرآن، همراه با برخی از آثار وی، هنوز باقی است. ابن بُصَیص، صوفی مشرب بود و اشعار صوفیانه از او بر جای مانده است. وی پیری نیک منظر بود و او را به مَنِش های نیکو، امانت و پرهیزکاری ستوده اند. ابن بُصیص در 65 سالگی در دمشق درگذشت و او را در گورستان بابُ الصَّغیرِ دمشق به خاک سپردند.
🔸 مناسبت 03: رحلت فقیه بزرگ آیت اللَّه “ملامحمد اسماعیل فدایی آستانی” (1262 ق)
آیت اللَّه ملامحمد اسماعیل فدایی آستانی در سنین کودکی، قرآن و علوم دینی را فرا گرفت. سپس جهت ادامه ی تحصیل به شهرهای مختلف سفر کرد و در فقه و اصول فقه، استادی برجسته شد. آیت اللَّه فدایی، آن گاه به کار تدریس مشغول شد و کتب متعددی را به رشته ی تحریر درآورد. شرحِ الجعفریّه، اَلّلآلی، منظومه ی العقیدَةُ الوحیده و دیوان شعر از آن جمله اند. شرح حال نویسان، او را به رفتار نیکو، بردباری، امانت داری و پرهیزگاری ستوده اند. ازآیت اللَّه فدایی، دیوان اشعاری نیز بر جای مانده است.
.
.
🔰 روز 08
🔸 مناسبت 01: وفات “ابوالحسن علی بن زبیر کوفی” نویسنده ی مسلمان(348 ق)
ابوالحسن علی بن زبیر کوفی، ابتدا در محضر پدرش به فراگیری دانش های متداول زمان پرداخت و بعد از فوت او، ثروت به جای مانده از پدر را در راه کسب علم و دانش و ایجاد کتابخانه و کمک به دانش پژوهان صرف کرد. او به گردآوری و نشر کتاب عشق می ورزید و کتاب های بسیاری را به خط زیبای خویش، نسخه برداری کرد. همین کوشش ابن زبیر درزمینه ی نسخه برداری ازکتب، موجب شد که با وجود توانایی های علمی بسیار، کمتر به کار تالیف بپردازد. ابن زبیر، یادداشت های فهرست گونه ای بر برخی از کتاب های کتابخانه اش نوشته است که مورد استفاده ی دانشمندان قرار می گرفت.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “ابوالحسن علی بن عمر بن احمد دارقطنی” محدث و فقیه(385 ق)
علی بن عمر دارقُطنی، پس از طی مراحل مقدماتی تحصیل، به مصر و شام سفر کرد و از محضر اساتید مشهور آن زمان کسب فیض نمود. وی در تفسیر، فقه، شعر و ادبیات نیز مهارت بسیاری داشت. از جمله آثار این دانشمند مسلمان، السُّنن دارقطنی و نیز المختلف و المؤتلف نام دارند. دارقطنی اکثر دیوان های شعر عرب را از حفظ داشت. دار قطنی در جوار قبری معروف به کَرَخی در بغداد مدفون می باشد.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “شیخ فخرالدین ابراهیم بن شهریار عراقی همدانی”، شاعر بزرگ ایرانی(688 ق)
شیخ فخرالدین عراقی در 18 سالگی به هند رفت و در خدمت مشایخ بزرگ آن سامان، سیر و سلوک را برگزید. پس از چند سال، در قونیه به مجلس شیخ صدرالدین قونوی راه یافت و کتاب لمعات را نگاشت. عراقی در اواخر عمر به مصر و شام سفر کرد و در همان جا درگذشت و در جوار قبر محی الدین ابن عربی در دمشق مدفون گردید. کلام عراقی، ساده، استوار و استادانه است. در غزل ها، ترکیبات و ترجیع های وی، شور و شوقی بی مانند که نشانه ی التهاب درونی اوست دیده می شود. این شوق، گاه با تامّل در معارف و حقایق عرفانی همراه و گاه با توصیفات بدیع و کم سابقه ای از حالات سالکان و واصلان، آمیخته است.
🔸 مناسبت 04: رحلت فقیه و اصولی بزرگ آیت اللَّه “ملاحسین بن محمد بن جعفر فشارکی” (1353 ق)
آخوند ملامحمد حسین فشارکی از علمای بزرگ شیعه، فقیه، متکلم، رجالی، اصولی و ادیب در سال 1266 ق در اصفهان به دنیا آمد. وی در اصفهان از شاگردان برادر خود، ملامحمدباقر فشارکی و نیز حاج شیخ محمدباقر مسجدشاهی و در نجف از شاگردان میرزا حبیب اللَّه رشتی و شیخ زین العابدین مازندرانی بود. او از اساتید روایتی آیت اللَّه مرعشی نجفی است. حاشیه ی رسایل و حاشیه ی طهارت شیخ انصاری از تالیفات اوست. وفاتش در اصفهان روی داد.
🔸 مناسبت 05: رحلت فقیه بزرگوار آیت اللَّه “میرزا عبدالرحیم سامت” (1420 ق)
آیت اللَّه میرزا عبدالرحیم سامت در سال 1321 ق در قزوین به دنیا آمد و پس از فراگیری دروس مقدماتی در قزوین وارد اصفهان و سپس حوزه ی علمیه ی قم گردید. از آن پس به اصفهان و سپس به نجف رفت و خوشه چین معارف اسلامی آیات عظام سیدابوالحسن اصفهانی، آقاضیاء عراقی و میرزای نایینی شد و به درجه ی اجتهاد نایل آمد. پس از اقامت ده ساله درنجف اشرف به زادگاه خود بازگشت و بیش از نیم قرن به تدریس، تبلیغ دین و اقامه ی نماز جماعت پرداخت. نقش ایشان در احیای حوزه ی علمیه ی قزوین و نیز رهبری نهضت امام خمینی در قزوین بسیار ممتاز است. سرانجام این دانشمند فرزانه در 25 بهمن 1378 ش برابر با هشتم ذیقعده ی سال 1420 ق در سن 99 سالگی دار فانی را وداع گفت و به دیدار معبود شتافت.
.
.
🔰 روز 09
🔸 مناسبت 01: تولد “حکیم ناصر خسرو قبادیانی” شاعر مشهور ایرانی(394 ق)
ابومعین ناصر بن خسرو قبادیانی در بلخ به دنیا آمد. وی از کودکی در محضر اساتید زمان خود، به تحصیل علم و دانش و حفظ قرآن پرداخت. ناصر خسرو علاوه بر ادبیات فارسی و عربی با بیشتر علوم زمان خود همچون حساب، هندسه، نجوم، طب، داروشناسی و الهیات نیز آشنا شد. ناصرخسرو در ابتدا شغل دبیری در دربار محمود و مسعود غزنوی داشت، اما پس از چندی بر اثر تحولی که در افکار و اندیشه های او پدید آمد از سیاست کناره گیری کرد و به تحقیق در اصول و عقاید مذاهب مختلف و سیر و سفر پرداخت. او در مسافرتی که به مکه و قاهره کرد، از خلیفه ی فاطمی، مذهبِ اسماعیلی را پذیرفته و به ریاست اسماعیلیانِ خراسان برگزیده شد. ناصرخسرو با لقب “حُجّتِ زمین خراسان” به ایران بازگشت، ولی از بیم دشمنان و متعصّبان خراسان، به ناحیه ی بَدَخشان در افغانستان امروزی پناه برد و در همان جا بدرود حیات گفت. حاصل سفر هفت ساله ی ناصرخسرو، کتاب سفرنامه است که از نظر تاریخی و جغرافیایی حایز اهمیت است. وی افکار و اعتقادات خود و همچنین حکمت ها و موعظه های بسیاری را در قالب آثار و اشعارش بیان کرده است. زاد المسافرین، خوان اَخوان و وجه دین از دیگر آثار این شاعر بزرگ ایرانی است. خاصیت عمده ی شعر ناصر خسرو، اشتمالِ آن بر مواعظ و حِکَم بسیار است. همچنین جنبه ی دعوتِ مذهبیِ او، به اشعارش رنگ دینیِ آشکاری داده است و ذهن علمی او نیز باعث شد که در بیان مقاصد خود، به شدت تحت تاثیر روش منطقیان قرار گیرد. حکیم ناصر خسرو قبادیانی، بی تردید یکی از شاعران بسیار توانا و سخن آور زبان فارسی است که دارای طبعی نیرومند و سخنی استوار و قوی و اسلوبی نادر و خاص خود می باشد.
🔸 مناسبت 02: ورود سپاهیان مصر و عثمانی به مدینه و خارج کردن شهر از دست وهابیان(1227 ق)
.
.
🔰 روز 10
🔸 مناسبت 01: انقراض سلسله ی سامانیان توسط ایلک خان(389 ق)
بر اثر نفوذ بیش از حد غلامان تُرک در دربار سامانیان و دخالت آنان در تمام امور، حاکمیتِ این سلسله رو به انحطاط نهاد. پادشاهان سامانی در دوره ی اقتدار خود به آبادانی شهرهای قلمرو خود پرداختند. آن ها به ویژه به گسترش علم و ادب و تکریم عالمان، ادیبان و شعرا توجه ی زیادی داشتند، به گونه ای که مراکز علمی متعددی در شهرهای مختلف آسیای مرکزی و خراسان در شمال شرقی ایران تاسیس کردند. سرانجام این سلسله پس از 128 سال حکومت بر خراسان، ماوراء النهر و بخشی ازمناطق مرکزی ایران، توسط ایلک خان که از غلامان ترک و صاحب نفوذ بود،منقرض گردید. همزمان با اضمحلال سامانیان، خاندان آل بویه و سلسله ای از ترکان به نام غزنویان در ایران قدرت یافتند.
🔸 مناسبت 02: تولد “سبط ماردینی” منجم و ریاضی دان مسلمان(826 ق)
سبط ماردینی در دمشق به دنیا آمد. او نزد دانشمندان برجسته ی زمان خود به کسب دانش و معارف گوناگون به ویژه ستاره شناسی و ریاضیات پرداخت و در این علوم از مهارت بسیار بهره مند گردید. ماردینی، سال های طولانی از عمر خود را به تحقیق و تالیف کتاب و تدریس گذراند. مورخان، حدود چهل و دو کتاب و رساله را به نام این دانشمند بزرگ مسلمان ثبت کرده اند که نسخه های خطی برخی از آن ها موجود است. از جمله آثاری که به ماردینی نسبت داده اند، کتاب دقایِقُ الحَقایِق می باشد که در دانش ریاضیات نگاشته شده است.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “شیخ فخرالدین محمد بن حسن بن شهیدثانی” عالم نامدار شیعه(1030ق)
شیخ ابوجعفر محمد بن حسن بن شهید ثانی ملقب به فخرالدین است که پدرش شیخ حسن، صاحب کتاب معروف معالم الاصول و جدش، شهید ثانی و صاحب کتاب شرح لُمعه می باشد. وی فقیه، محدث، متکلم، ادیب و شاعر و از شاگردان پدر و نیز میرزا محمد استرآبادی بوده است. شیخ فخرالدین تالیفات بسیاری دارد که کتابِ اِستِقصاء الاعتبار فی شرحِ الاستِبصار، تزکیةُ الرّاوی، حاشیه ی من لا یحضرُهُ الفَقیه و دیوان اشعار از آن جمله اند. این عالم ربانی در پنجاه سالگی در مکه ی معظمه وفات یافت ودر نزدیکی استاد خود، میرزای استرآبادی و در جوارمرقد حضرت خدیجه(س) مدفون گردید.
.
.
🔰 روز 11
🔸 مناسبت 01: ولادت پیشوای هشتم مسلمانان، حضرت امام رضا(ع)(148 ق)
حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) در مدینه ی منوره به دنیا آمد. ابوالحسن کنیه و رضا، صابر، رضی و وفیّ از القاب آن حضرت می باشند. مادرش ام البنین که تکتم، نجمه و طاهره اش نیز می خوانند. هارون الرشید، محمد امین و عبداللَّه مأمون در زمان امام رضا(ع) خلافت کردند. تنها فرزند امام رضا(ع) حضرت جوادالائمه(ع) می باشد. آن حضرت در اواخر عمر، به درخواست مامون عباسی، به مرو رفته و به اصرار خلیفه، ولایتعهدی او را می پذیرد. با پذیرش ولایتعهدی، مامون قصد داشت هم امام را تحت نظرِ خود داشته باشد و هم خود را دوستدار اهل بیت عنوان کرده و از محبوبیت برخوردار گردد. اما سرانجام مامون، خود، امام را به شهادت رساند.
.
#آیات و #احادیث متناسب:
.
ابراهیم بن عبّاس: و کانَ [أبُوالحسَنِ الرِّضاعلیه السلام] کَثیرَ المَعروفِ والصَّدَقَةِ فِی السِّرِّ
امام رضاعلیه السلام در پنهان بسیار نیکی می کرد و صدقه می داد
بحار الأنوار، ج 49، ص 91.
.
.
معروف الکرخی: دَخَلَ الرِّضاعلیه السلام الحَمّامَ فَقالَ لَهُ بَعضُ النّاسِ: دَلِّکنی یا رَجُلُ! فَجَعَلَ یُدَلِّکُهُ فَعَرفُوهُ فَجَعَلَ الرَّجُلُ یَعتَذِرُ مِنهُ و هُوَ یُطَیِّبُ قَلبَهُ و یُدَلِّکُهُ
امام رضاعلیه السلام وارد حمام شد. مردی به ایشان گفت: “ای مرد! پشتم را کیسه بکش.” امام شروع به این کار کرد. کسانی آن حضرت را شناختند. (آن گاه مرد وی را شناخت) و عذر خواهی کرد؛ این در حالی بود که امام او را دلداری می داد و پشتش را کیسه می کشید
مناقب آل أبی طالب، ج 3، ص 471.
.
.
امام رضاعلیه السلام: مَن طَلَبَ الأمرَ مِن وَجهِهِ لَم یَزِلَّ، فَإن زَلَّ لَم تَخذُلهُ الحِیلَةُ
آن که کار را از راهش بجوید نمی لغزد، و اگر بلغزد راه چاره در پیش رو دارد
بحار الأنوار، ج 71، ص 340.
.
.
امام رضاعلیه السلام: مَن سَألَ اللَّهَ التَّوفیقَ و لَم یَجتَهِد فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ
هر کس از خدا توفیق بخواهد و تلاش نکند، خود را مسخره کرده است
میزان الحکمه، ح 2790.
.
.
امام رضاعلیه السلام: إیّاکَ أن تَتبَعَ النَّفسَ هَواها فَإنَّ فی هَواها رَداها
مبادا از هوای نفس پیروی کنی که در آن نابودی نهفته است
مشکاة الأنوار، ص 455.
.
.
امام رضاعلیه السلام: أفضَلُ المالِ ما وُقِی بِهِ العِرضُ
بهترین مال آن است که آب رو با آن محفوظ بماند
بحار الأنوار، ج 78، ص 352.
.
.
امام رضاعلیه السلام: مَن لَقِیَ فَقیراً مُسلِماً فَسَلَّمَ عَلَیهِ خِلافَ سَلامِهِ عَلَی الأغنیاءِ لَقِی اَللَّهَ یَومَ القِیامَةِ و هُوَ عَلَیهِ غَضبانٌ
هر کس مسلمان فقیری را دیدار کند و برخلاف سلامی که به ثروتمندان می کند، به او سلام کند، روز قیامت در حالی به دیدار خدا می رود که بر او خشگمین است
عیون أخبار الرّضاعلیه السلام، ج 2، ص 52.
.
.
امام رضاعلیه السلام: لَم یَخُنکَ الأمینُ و لکِن ائتَمَنتَ الخائنَ
امین به تو خیانت نمی کند، امّا تو خائن را امین می شماری
بحار الأنوار، ج 78، ص 335.
.
.
امام رضاعلیه السلام: مَا التَقَتْ فِئَتانِ قَطُّ إلّا نُصِرَ أعظَمُهُما عَفواً
از میان دو گروهی که با هم روبه رو می شوند، پیروزی با گروهی است که بخشش بیشتری داشته باشد
بحار الأنوار، ج 71، ص 452.
.
.
امام رضاعلیه السلام: النّاسُ ضَربانِ: بالِغٌ لایَکتَفِی و طالِبٌ لایَجِدُ
مردم دو گونه اند: یابنده ای که [به یافته اش] بسنده نمی کند، و جوینده ای که نمی یابد
بحار الأنوار، ج 78، ص 253.
.
.
🔸 مناسبت 02: تاسیس سلسله ی “آل بویه” خاندان مشهور شیعی ایرانی(321 ق)
خاندان آل بویه که به دیالمه و دیلمیان نیز معروف بودند، در ایران و عراق حکمرانی می کردند. بنیانگذاران سلسله ی آل بویه، سه برادر به نام های علی، حسن و احمد بودند. پادشاهان این خاندان در زمان حکومت خود، سرزمین های بسیاری را تصرف کردند و حتی احمد، بغداد را به تصرف خود درآورد. زمامداران آل بویه خدمات ارزنده ای به علم و فرهنگ اسلامی کردند و از نویسندگان و دانشمندانِ زمان خود، تجلیل به عمل می آوردند. آن ها به اقامه و احیاء مراسم و شعائر دین اسلام و مذهب شیعه اهتمام داشتند. از این خاندان، آثار بسیاری در ایران و عراق بر جای مانده که بیمارستان عَضُدی بغداد، از آن جمله است.
🔸 مناسبت 03: تولد عالم جلیل القدر “شیخ مفید” فقیه و متکلم نامدار شیعه(336 ق)
محمد بن محمد بن نُعْمان معروف به شیخ مفید در روستای عُکبَرا در نزدیکی بغداد متولدشد. پدر مفید شغل معلمی داشت و بدین جهت فرزندش به لقب ابن معلم مشهور بوده است. در کودکی به همراه پدر به بغداد آمد و فراگیری علم را نزد ابوعبداللَّه حسین بن علی معروف به جُعَل، آغاز کرد. سپس نزد ابوسَریا به علم آموزی پرداخت. ابن شهرآشوب لقب مفید را به اشاره ی امام عصر(عج) می داند. هرچند برخی براین باورند که این لقب توسط اهل سنت به او داده شده است. او کلام را درنزد مظفر بن محمد ابوالجیش خراسانی و حسین بن علی بصری و علی بن عیسی رمانی از مشایخ معتزله آموخته است. سیدمرتضی و سید رضی از شاگردان مشهور شیخ مفید می باشند. همچنین ده ها اثر ارزشمند در رشته های کلام و عقاید، فقه، اخلاق اسلامی، امامت و فلسفه ی سیاسی در اسلام از شیخ مفید به جای مانده است. شیخ مفید در سال 413 ق در هفتاد و هفت سالگی در بغداد درگذشت.
🔸 مناسبت 04: آغاز جنگ “نادرشاه افشار” برای تصرف هندوستان(1151 ق)
قرار بودکه محمدشاه، پادشاه تیموری هند، مرزهای خود را بر روی مخالفان نادرشاه ببندد، ولی این امر با تعلّل تیموریانِ هندی مواجه گردید. نادرشاه نامه ای عتاب آمیز به محمدشاه فرستاد و خود به همراه سپاهی گران راهی هند گردید. نادر شهرهای سر راه به سرعت تصرف کرد و در برابر مردم هند به پیروزی رسید. محمدشاه که خود را شکست خورده می دید، دولت خود را تسلیم کرد و برای جلب رضایت نادرشاه همه ی خزاین هند را به او تقدیم نمود. از جمله ی این غنایم، جواهرات گران قیمت تخت طاووس و کوه نور می باشند.
.
.
🔰 روز 12
🔸 مناسبت 01: تولد فیلسوف کبیر و فقیه بزرگ آیت اللَّه “محمدتقی آملی” (1304 ق)
شیخ محمدتقی فرزند ملامحمد آملی در تهران دیده به جهان گشود و در محضر عالمانی چون شیخ عبدالنبی نوری و میرزا حسن کرمانشاهی تلمذ نمود. مدتی در نجف اشرف از محضر درس میرزای نائینی، آقا ضیاء عراقی و آقا سیدابوالحسن اصفهانی بهره گرفت. سپس به تهران بازگشت و به مدت بیش از چهل سال به تصنیف و تدریس اشتغال ورزید. او فقیه و فیلسوفی گوشه نشین بود و از پذیرفتن مسؤولیت ریاست خودداری می نمود. آیت اللَّه محمدتقی آملی، تا پایان عمر از نوشتن رساله ی عملیّه خودداری کرد. حاشیه بر شرح اشارات، دُرَرُالفوائد، رسالةٌ فی قاعدةِ لاضَرَر و … از جمله تالیفات این فقیه و عارف بزرگوار می باشند. سرانجام این حکیم الهی در آخرین روز ماه شوال سال 1391 ق در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت و در تهران به خاک سپرده شد.
🔸 مناسبت 02: درگذشت شاعر گرانقدر ایرانی “ادیب نیشابوری” (1344 ق)
شیخ عبدالجواد ادیب نیشابوری، شاعر ایرانی در سال 1281 ق در نیشابور به دنیا آمد. در سنین کودکی به علت ابتلا به بیماری آبله، یک چشم او نابینا شد ولی با پشتکار و علاقه ی فراوان، به تحصیل و فراگیری علم و دانش پرداخت. ادیب، پس از مهارت یافتن در ادبیات عرب ودیگر علوم متداول زمان، به مدت بیش از چهل سال در مدارس مشهد به تدریس پرداخت. ادیب نیشابوری به تدریج شاعری چیره دست و دارای سبکی مخصوص شد. انتخاب الفاظ مناسب و انسجام ترکیبات و معانی دقیق از مزایای شعر اوست. دیوان اشعار ادیب، حاوی اشعار نغز وشیوایی به فارسی و عربی است که در حدود 6 هزار بیت از آن جمع آوری شده است. وی علاوه بر فنون ادبی، از علوم ریاضی، نجوم و فقه و اصول نیز بهره داشت. ادیب نیشابوری سرانجام در 63 سالگی در مشهد درگذشت و در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
.
.
🔰 روز 13
🔸 مناسبت 01: تولد “ابن جوزی” فقیه و واعظ شهیر مسلمان در بغداد(508 ق)
ابوالفضایل جمال الدین عبدالرحمن بن علی جوزی معروف به ابن جوزی، مدتی از عمرش را جهت کسب دانش و آشنایی با علما در سفر به شهرهای مختلف سپری کرد. او را مردی دانشمند و مردم دوست، وصف کرده اند که همه به او احترام می گذاشتند و بسیاری که از محضر او سود بردند، بعدها از دانشمندان مشهور عصر خود شدند. از ابن جوزی تالیفات فراوانی بر جای مانده که از آن میان می توان به کتاب های المنتظم و ایضاحُ القوانین اشاره کرد. وی در سال 597 ق در 89 سالگی درگذشت.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “اوحد الدین انوری ابیوردی” شاعر، ادیب و فیلسوف ایرانی(581 ق)
حُجَّةُ الحَق اوحَد الدین محمد بن محمد انوری ابیوردی، به غزلیات شیوا و قطعات نغز خود مشهور است و از ارکان شعر پارسی محسوب می شود. او در علوم ادبی و عقلی سرآمد بوده و در ریاضیات و نجوم، دستی داشت. وی سالیانی مداح اُمرا و حکام آن دوران بوده است. انوری طبعی قوی و مهارتی وافر در آوردن معانی دقیق و مشکل داشت. وی در شعر خود از زبان محاوره کمک می گرفت. طریقه ی ابداعی انوری مبتنی بر سادگی و بی پیرایگی در ترکیب سخن و آمیزش آن با لغات عربی و استفاده ی بسیار از اصطلاحات علمی و مضامین دقیق و تخیّلات و تشبیهات و استعارات فراوان می باشد. انوری نه تنها در قصیده، بلکه در غزل نیز قدرت و مهارت بسیار نشان داده است. غزل های انوری از حیث سادگی لفظ و لطافت معنی، بهترین غزل های فارسی پیش از سعدی محسوب می شوند. مقطّعات وی هم در سادگی و روانی کم نظیر است.
🔸 مناسبت 03: درگذشت حکیم بزرگ “قطب الدین رازی” (766 ق)
قطب الدین محمدبن محمدرازی اصلاً اهل ورامین است. نَسَب او به یک واسطه به پادشاهان آل بویه یا ابوجعفرصدوق یعنی محمدبن بابویه می رسد. وی شاگرد علامه حلی (متوفی 726 ه) و عضدالدین ایجی است و استاد شهید اول است. شهید اول درباره او فرموده است: “وی در میان بزرگان علم و ادب اهمیت زیادی یافت و در منطق و حکمت و علوم ادبی از دانشمندان بزرگ زمان خود شد. او دریایی است که اعماق آن ناپیداست و مذهب امامیه ی اثنی عشری دارد”. قطب الدین در دمشق اقامت گزیده و در همان شهر وفات یافته است. رساله در تحقیق کلیات، رساله ی تحقیق دلالت و القواعدُ المَنطقیه، از جمله آثار این دانشمند مسلمان است.
🔸 مناسبت 04: ارتحال فقیه متکلم “میرزا محمد استرآبادی” (1028 ق)
میرزا محمد بن علی بن ابراهیم استرآبادی، اصولی، رجالی، فقیه، متکلم، مفسر و از بزرگان علمای شیعه است. وی در ابتدا در نجف ساکن بود و بعدها در مکه اقامت گزید. استرآبادی را از جمله کسانی گفته اند که به محضر مبارک حضرت صاحب الامر(عج) شرفیاب شده است. میرزای استرآبادی سه دوره کتاب رجال تالیف کرده که عبارتند از: توضیح المقال، تلخیص الاقوال فی معرفة الرجال و منهج المقال. این کتب بهترین و جامع ترین منابع رجالی می باشند و به همین جهت، میرزا به صاحب رجال شهرت یافته است. وی در مکه وفات یافت و درکنار مرقد منور حضرت خدیجه ی کبری(س) مدفون گردید.
🔸 مناسبت 05: رحلت عالم بزرگوار آیت اللَّه “آقامحمد فرزند آخوند خراسانی” (1356 ق)
آیت اللَّه آقا محمد بن آخوند خراسانی از علمای معاصر خراسان و رئیس حوزه ی علمیه ی مشهد بود. تولد وی در نجف اشرف واقع شده و در مهدعلم پرورش یافته است. پس از تحصیل ادبیات، متون فقه و اصول و تکمیل سطوح، از محضر مرحوم والدش استفاده ی کامل نموده تابه مدارج اعلای علم ارتقا یافت. او در زمان حیات پدر بزرگوارش، به مشهدمقدس عزیمت کرد و در آن جا اقامت گزید. در مشهد، حوزه ی درس خارج تشکیل داد و صدها نفر از علما و فضلا به درسش حاضر می شده اند. آقامحمد خراسانی سپس دارای ریاست تامه و مرجعیت عامه گردید. وی در غائله ی مسجد گوهرشادِ سال 1354 ق به تهران منتقل شد و دو سال بعد وفات نمود و در جوار مرقد مطهر سیدالکریم، عبدالعظیم حسنی(ع) مدفون گردید.
.
.
🔰 روز 14
🔸 مناسبت 01: درگذشت “ابن سمعون” واعظ مسلمان(387 ق)
ابوالحسن محمد بن احمد بن اسماعیل معروف به ابن سمعون، از مشاهیر وُعّاظِ اواخر قرن چهارم هجری است. کلمات حکیمانه و عبارات عبرت آمیزِ وی در نهایتِ شهرت می باشند. ابن سمعون در ابتکار معانیِ دقیق و مضامینِ لطیف، بسیار توانا بود. بیشترین شهرت ابن سمعون در وعظ و خطابه است، اما درراه جمع آوری حدیث نیز زحمات بسیاری کشید و جهت استماع آن سفرهای متعددی کرد. از جمله آثار ابن سمعون می توان به کتاب الامالی اشاره نمود. آثار به جا مانده از این خطیب توانا، هم اکنون درکتابخانه ی ظاهریه ی دمشق نگهداری می شود. وفات ابن سمعون در هشتاد و هفت سالگی در بغداد واقع شد و در خانه ی خود مدفون گردید. گویند در حدود 40 سال بعد در رجب 426 ق جنازه اش را به مقبره ی باب الحَرْب منتقل کرده و در نزدیکی قبر احمد بن حنبل به خاک سپردند، در حالی که بدنش سالم مانده و حتی کفن او نیز پوسیده نبود.
🔸 مناسبت 02: تولد مجتهد بزرگ شیعه “حاج میرزا رضی ذوالنوری” عالم و فقیه(1294 ق)
آیت اللَّه میرزا رضی ذوالنوری از اساتید توانای مسلمان، در تبریز به دنیا آمد. او دوران کودکی و جوانی خود را به تحصیل علوم دینی و ادبیات عرب در زادگاهش گذراند و پس از اتمام علوم مقدماتی، رهسپار حوزه ی علمیه ی نجف در عراق شد. آیت اللَّه ذوالنوری پس از کسب درجه ی عالی اجتهاد به ایران مراجعت کرد و از آن پس به کار تالیف و تدریس پرداخت. شاگردان بسیاری در حلقه ی درس او حضور پیدا می کردند که شماری از آنان به اجتهاد دست یافتند. از این دانشمند والامقام مسلمان، آثاری چون قضا و شهادت و شرحی بر عروةالوثقی بر جای مانده است.
🔸 مناسبت 03: تصویب قانون اساسی مشروطیت ایران(1324 ق)
پس از وقوع حوادث بسیار و مبارزات پیگیر آزادی خواهان و مشروطه طلبان، سرانجام مجلس شورای ملی در چهاردهم جمادی الثانی 1324 ق با دستور مظفرالدین شاه قاجار تاسیس شد. از آن پس نمایندگان منتخب، سعی در تدوین قانون اساسی داشتند که در این راه با مشکلاتی مواجه بودند. آزادی خواهان واقعی درصدد بودند تا قدرت ملی را افزون سازند ولی درباریان تمایل داشتند قدرت را در وجود شاه متمرکز کنند و مجلس را به صورت یک هیئت مشورتی درآوردند. سرانجام با پیروزی آزادی خواهان، متن قانون اساسی مشروطیت با 51 اصل تهیه شد و در 14 ذی القعده ی 1324 ق به امضاء مظفرالدین شاه قاجار رسید. قانون اساسی با تشریفات خاص توسط چهار نفر: مشیرالدوله صدراعظم، ناصر الملک همدانی وزیر مالیه، محتشم السلطنه و مشیرالملک از سیاست مدارانِ وقت، به مجلس آورده شد. نمایندگان مجلس از قانون اساسی استقبال کردند و به هم تبریک گفتند. به دنبال آن جشن ها بر پا شد و تهران چراغانی گردید.
.
.
🔰 روز 15
🔸 مناسبت 01: قلع و قمع بازماندگان بنی امیه توسط بنی عباس(132 ق)
پس از قیام ابومسلم خراسانی و سرنگونی دولت بنی امیه، خاندان بنی عباس به قدرت رسیدند و به کشتار وسیع امویان دست زدند. این قتل عام ها به حدی رسید که ابوالعباس، خلیفه ی اول عباسی به سفّاح یعنی خونریز شهرت یافت. سفاح تنها دریک جلسه ی مهمانی، هفتاد نفر از بزرگان بنی امیه را احضار کرد و کشت. سپس بر روی نعش آن ها سفره انداخت و طعام خورد و نفسی به راحتی کشید.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “ابن فاخر” لغت شناس مسلمان(500 ق)
ابوالکَرَم مبارک بن فاخر بن محمد در سال 431 یا 438 ق در بغداد به دنیا آمد و تا آخر عمر در همان شهر زیست. این دانشمند و لغت شناس بزرگ مسلمان، در جوانی، سفرهای بسیاری به حجاز و یمن کرد و از علمای آن زمان کسب دانش نمود و سرانجام در لغت و حدیث به مقام استادی رسید. ابن فاخر در مجالس درس خود، شیوه ی خاصی داشت که گاه مورد انتقاد قرار می گرفت. مثلاً پیش پای طلاب برمی خاست و آنان را بسیار تکریم می کرد. شیوه ی نگارش ابن فاخر مبتنی بر نثری فاخر و آمیخته با صنایع لفظی اما فصیح و روشن بود. از جمله آثار ابن فاخر می توان به کتاب جواب مسائل، المعلّم، نحو العُرف و … اشاره کرد. ابن فاخر تالیف کتب دیگری را نیز آغاز کرده بود ولی عمرش کفاف نداده است که آنها را به اتمام برساند. وی در 69 یا 62 سالگی در بغداد درگذشت و در مقبره ی بابِ حَرب به خاک سپرده شد.
🔸 مناسبت 03: تولد علامه “میرزا محمد حسین نایینی” مدرس و مرجع بزرگ تقلید(1276 ق)
حاج میرزا حسین نایینی از بزرگ ترین علما و فقهای قرن چهاردهم هجری است که به کثرت تحقیق و فصاحت و کتابت معروف می باشد. وی درنایین به دنیا آمد و پس از تحصیل مقدمات به اصفهان رفت و پس از ده سال، راهی حوزه ی نجف گردید. درنجف از محضر آیات عظام: فشارکی، صدر و میرزای بزرگ شیرازی و آخوند خراسانی بهره گرفت و پس از مدتی بر کرسی تدریس نشست. سیدمحسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی، سید محمد حجت، سیدابوالقاسم خویی و میرزا هاشم آملی و ده ها فاضل، مجتهد و فقیه از جمله شاگردان او می باشند. میرزای نایینی از طرفداران نهضت مشروطه و یکی از رهبران آن بود و کتاب تَنبیهُ الاُمَّة را در زمینه ی حکومت اسلامی نگاشت. وسیلةُ النَّجاة، قاعده ی لاضرر، احکام خلل و تعلیقه بر عُروَةُ الوُثقی ازدیگر کتب اوست. این عالم عالی قدر سرانجام در 26 جمادی الاولی سال 1355 ق در 79 سالگی بدرود حیات گفت و در جوار حرم حضرت امام علی(ع) مدفون گردید.
.
.
🔰 روز 16
🔸 مناسبت 01: درگذشت “رشید الدین وطواط” کاتب و شاعر بزرگ ایرانی(573 ق)
رشیدالدین محمد بن عبدالجلیل عُمَری کاتب بلخی معروف به وطواط از دانشمندان، نویسندگان و شاعران ذواللِّسانَین معروف قرن ششم هجری است که در سال 480 ق در بلخ ولادت یافت. ذواللسانین به کسانی می گویند که هم در زبان فارسی و هم در عربی متبحر بوده و تالیفاتی داشته باشند. وی بعد از اتمام تحصیلات خود از خراسان به خوارزم رفت و در خدمت اتسِز خوارزمشاه درآمد و بعد از او در خدمت فرزندش مُعَزَّر بود. مُنشَأت به عربی و فارسی، حَدایقُ السّحر و دیوان اشعار از تالیفات اوست. وطواط از ادیبان نامدار و فصیحان مشهور در نظم و نثر پارسی و دارای شعری استادانه و استوار است. وی در برگزیدن کلمات و قوت ترکیب، از شاعران کم نظیر و در بیان صنایع، بی آن که به زیبایی شعر لطمه زند، بسیار ماهر است. شعرِ پارسی وطواط، مجموعه ای از صنایع شعری است که با کمال استادی در عین تکلُّف اِعمال شده و سلاسَت بیان و سلامَت الفاظ را از دست نداده است. وفات رشیدالدین وطواط را در سال 573 ق در 93 سالگی گفته اند.
🔸 مناسبت 02: درگذشت عالم ربانی “شیخ زین العابدین مازندرانی” (1309 ق)
شیخ زین العابدین ابن مسلم مازندرانی، عالمی ربانی، فقیه و از بزرگان علمای امامیه در قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری است. وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی، برای تکمیل معلومات دینی به حوزه ی علمیه ی نجف رفت و از محضراساتید بزرگ آن حوزه از قبیل شیخ مرتضی انصاری، شیخ محمدحسن نجفی صاحب جواهر و سیدالعلمای مازندرانی بهره برد و به درجات عالی علمی و معنوی دست یافت. شیخ زین العابدین مازندرانی همواره در اندیشه ی نیازمندان و فقرای جامعه بود و در حل مشکلات و رفع گرفتاری های آن ها می کوشید. وی به جهت فروتنی و تواضع فراوان خود، مورد احترام علماء و مردم بوده و نزد دانش پژوهانِ علوم دینی، مقامی والا داشت.
.
.
🔰 روز 17
🔸 مناسبت 01: تبعید حضرت امام موسی کاظم(ع) از مدینه به عراق(179 ق)
حضرت امام موسی کاظم(ع) هفتمین پیشوای معصوم، به دستور هارون الرشید، خلیفه ی ستمکار عباسی درمدینه دستگیر و به بصره تبعید شد. گویند آن حضرت در هفتم ذیحجّه ی سال 179 ق وارد آن شهر گردید و به زندان فرستاده شد. امام، مدتی در زندان عیسی بن جعفر، حاکم بصره، بود؛ اما وی به هارون نامه ای نوشت و درخواست کرد که امام رابه فردی دیگر بسپارد، زیرادر تمام این مدت، سَنَدی بر ضد او نیافته است. هارون نیز امام را به بغداد تبعید کرد و از وزیر خود فضل بن ربیع خواست که آن حضرت را به شهادت برساند، اما او نپذیرفت. سرانجام سِنْدی بن شاهِک به دستور یحیی بن خالد برمکی، وزیر دربار عباسی و به خواست هارون، امام کاظم(ع) را به شهادت رساند.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “میرزا شرف جهان قزوینی” شاعر ایرانی(968 ق)
🔸 مناسبت 03: شهادت حاج “ملامحمد تقی شهید ثالث” فقیه بزرگوار شیعه(1264 ق)
ملامحمد تقی بن محمد، معروف به شهید ثالث، از بزرگان علمای شیعه می باشد. او در برغان به دنیا آمد و در قزوین به تحصیل پرداخت. سپس در قم و اصفهان به ادامه ی دروس خود روی آورد و پس از آن راهی عتبات گردید. در محضر عالم بزرگ، شیخ جعفر کاشف الغطاء و نیز سید مجاهد کسب علم کرد و به مقامی رفیع در دانش رسید. اوقات عمر وی در ترویج احکام دین و ریشه کنیِ اساسِ بدعت گذاران در دین گذشت. عیون الاصول، مجالس المؤمنین و منهج الاجتهاد از آثار اوست. در سال 1264 ق که اوایل ظهور مذهب بابیه بود، بر اثر افشاگری هایش در ردّ این فرقه، از طرف هواداران این گروه زخمی شد و به همان زخم ها درگذشت.
🔸 مناسبت 04: ترور “ناصرالدین شاه قاجار” در حرم عبدالعظیم توسط میرزا رضاکرمانی(1313ق)
ناصرالدین شاه قاجار که پس از مرگ محمدشاه، در سن شانزده سالگی به سلطنت رسیده بود، به مدت پنجاه سال در مقام پادشاهی ایران قرار گرفت و در دوران سلطنتِ بلند مدت وی تحولات مثبت و منفی گوناگون در کشور به وجود آمد. سرانجام میرزارضا کرمانی در آستانه ی آغاز جشن پنجاهمین سالگرد پادشاهی ناصرالدین شاه، با اشارت سید جمال الدین اسد آبادی، با شلیک چند گلوله در زیارتگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به عمر شاه 66 ساله ی قاجار پایان داد. پس از ناصرالدین شاه، پسر 45 ساله اش مظفرالدین شاه که چهل سال ولیعهد ناصرالدین شاه بود، به سلطنت رسید.
🔸 مناسبت 05: رحلت مرجع عالی قدر آیت اللَّه حاج “شیخ عبدالکریم حائری یزدی” مؤسس گرانقدر حوزه ی علمیه ی قم(1355 ق)
آیت اللَّه حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی فرزند شیخ جعفر مهرجردی در سال 1276 ق در میبد یزد چشم به دنیا گشود. مقدمات و سطوح را نزد علمای آن روز یزد فراگرفت و سپس راهی عتبات مقدسه شد. در نجف در محضر اساتید بزرگی مثل محمد فشارکی اصفهانی، میرزای شیرازی، شیخ فضل اللَّه نوری، میرزا ابراهیم محلاّتی و آخوندخراسانی حضور یافت و علوم اسلامی را فرا گرفت و به درجه ی بالایی در علم دست یافت. در سال 1332 ق بنابه دعوتی، به اراک مهاجرت و حوزه ای در آن جا تاسیس نمود. سپس طی سفری به قم، بحث از ماندن ایشان و تاسیس حوزه ی علمیه به میان آمد و با اصرار علما از جمله آیت اللَّه بافقی و انجام استخاره در سال 1340 ق، هجرت به قم را تقبل نمود. ایشان در آن دورانِ سیاهِ خفقان، با خون دل این حوزه را حفظ کرد. آثار بابرکت اقامت آیت اللَّه حائری در شهر مقدس قم عبارتند از: تاسیس حوزه ی علمیه و شروع درس های علمی با 600 نفر از فضلا و طلاب، بنای دارالاطعام، تاسیس مریض خانه، ساختن قبرستان نو، تعمیر مدرسه ی دارالشفاء و فیضیه و ساختن بیمارستان فاطمی در قم. از ایشان تالیفات و آثار ارزشمندی به جای مانده است که برخی از آنها عبارتند از: دُرَرُالفوائد، الرضا، الصلوة، المواریث، النکاح. شاگردان ارزنده ایشان از 80 تن متجاوزند و حضرات آیات عظام: حاج آقاروح اللَّه کمالوند، ملاعلی همدانی، سید شهاب الدین نجفی مرعشی، سید محمدرضا گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد حجت کوه کمره ای، سیدصدرالدین صدر، محمدعلی اراکی و حضرت امام خمینی از آن جمله اند. آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری یزدی سرانجام در شب دهم بهمن 1315 ش در 80 سالگی دار فانی را وداع گفت و در جوار حضرت معصومه به خاک سپرده شد.
.
.
🔰 روز 18
🔸 مناسبت 01: تولد “خیام نیشابوری” شاعر، فیلسوف، پزشک و ریاضی دانِ شهیر ایرانی(439 ق)
شهرت حکیم ابوالفتوح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، ولی در این دوران، بیشتر او را به سبب رباعیات لطیفش می شناسند. این رباعی ها بسیار ساده و بی آرایش و به دور از تصنع و تکلف و در کمال فصاحت و بلاغت، در معانی عالی سروده شده اند. در این اشعار، خیام، افکار فلسفیِ خود راکه غالباً در مطالبی از قبیل تحیّر یک متفکّر در برابر اسرار خلقت و تاثّر از ناپیدایی سرنوشت آدمیان و کوتاهی حیات و مصائب آن است، بیان می کند.
🔸 مناسبت 02: درگذشت ادیب برجسته ابوالقاسم، حسین بن محمد، معروف به “راغب اصفهانی” (502 ق)
راغب اصفهانی از بزرگان علمای اهل سنت می باشد که در لغت، حدیث، کتابت، کلام، حکمت، اخلاق و علوم و فنون ادبی و عربی و شعر شهره ی آفاق و مراتب فضل و کمال وی مسلم می باشد. وی را شیعه نیز گفته اند. افانین البلاغه، جامع التفسیر و مفردات القرآن از جمله تالیفات اوست.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “ابن خلدون” مورخ بزرگ مسلمانان(808 ق)
عبدالرحمن بن محمد بن خلدون معروف به ابن خلدون ملقب به ولی الدین، از بزرگان و مشاهیر مورخین مسلمان، در اول رمضان سال 732 ق درتونس به دنیا آمد. وی از جوانی به کارهای دولتی پرداخت ولی پس از مدتی به واسطه ی بدگویی دیگران به زندان افتاد و از کارهای دربار فاصله گرفت. از آن پس به مطالعات علمی روی آورد و دست به تالیف کتاب زد. ابن خلدون در زمان خود در تاریخ نویسی مشهور بود اما اندیشه های وی در آن زمان بازتاب کافی نیافت و از قرن سیزدهم هجری قمری نام، آثار و افکار او، مطرح شد. مهم ترین اثر ابن خلدون، کتاب تاریخ او موسوم به “کتاب العِبَر و دیوان المُبَتدَأ و الخَبر فی ایّام العَرَب و العَجَم و البَربَر” در هفت جلد ضخیم به چاپ رسیده که جلد اول آن به عنوان مقدمه، در فلسفه ی تاریخ و اجتماع، شهره ی خاص و عام است. ابن خلدون را مخترع و پدیدآورنده ی علم عمران نیز گفته اند. سرانجام ابن خلدون در 76 سالگی در قاهره وفات یافت ودر همان شهر به خاک سپرده شد.
🔸 مناسبت 04: رحلت آیت اللَّه “شیخ محمدحسین کاشف الغطاء” عالم بزرگ جهان اسلام(1373 ق)
علامه محمدحسین بن علی کاشف الغطاء نجفی، در سال 1294 قمری از خاندانی اهل علم و معروف به دانش و فضیلت در نجف اشرف متولد شد. ایشان مقدمات علوم را در زادگاه خویش خواند و آن گاه در حلقه ی درس دانشمندان بزرگ زمان خویش درآمد. آخوند ملامحمد کاظم خراسانی، حاج آقارضا همدانی، سید محمدکاظم یزدی، میرزا حسین نوری، میرزامحمدباقر اصطهباناتی و شیخ محمدرضا نجف آبادی از جمله اساتید وی بودند. کاشف الغطاء دارای استعدادی سرشار و ذکاوتی بسیار بود و در مدت کوتاهی توانست به مدارج عالی دست یابد و محل اعتماد مخصوص علمای حوزه ی نجف قرار گیرد. وی علاوه بر مقام علمی، در فن خطابه و سخنرانی نیز مقامی بس بلند داشت و سفرهای متعددی به کشورهای مختلف نموده و به هدایت مسلمین پرداخته است. آیت اللَّه کاشف الغطاء حتی به کلیسا می رفت و ضمن سخنرانی، اشتباهات مبشّرین مسیحی را روشن می ساخت. ایشان یک بار، پس از اقامه ی نماز جماعت در مسجدالاقصی در حضور 150 نماینده از کشورهای اسلامی و 20/000 نمازگزار، سخنرانی مهمی ایراد کرد و مسلمانان را برای مبارزه با رژیم صهیونیستی تهییج نمود. بر اساس همین اندیشه های سیاسی بود که ایشان درغالب جنبش های آزادی بخش و ضداستعماری شرکت می جست. از این عالم بزرگوار بیش از 40 جلد تألیف و ترجمه به جای مانده است. که: تحریرالمجله (5 جلد)، وجیزة المسائل، المراجعات الریحانیه (2 جلد) از آن جمله اند. معظم له پس از چند روز بیماری در 28 تیر ماه 1334 ش در منطقه ی کرند کرمانشاه در 79 سالگی دارفانی را وداع گفت. پیکر مطهرش پس از تشییع به بغداد حمل و در وادی السلام نجف اشرف مدفون گردید. این جمله از ایشان است: “آمریکا برای ما، فقر، جهل و عقب افتادگیِ در ترقی و آبادی، زراعت و صنعت را می خواهد تا در برابرشان ذلیل و خاشع باشیم و به غارت منابع ثروتمان به وسیله ی آن ها راضی شویم”. او در دیدار با سفیر آمریکا درباره ی اشغال فلسطین گفت: “قلب های ما از دست شما آمریکایی ها مجروح است. شما ضربه ی ناجوانمردانه ای به ما زدید که هرگز در برابر آن سکوت نخواهیم کرد”.
.
.
🔰 روز 19
🔸 مناسبت 01: درگذشت “کمال الدین فارسی” ریاضی دان ایرانی(718 ق)
کمال الدین فارسی ریاضی دان و فیزیک دان ایرانی در جوانی برای کسب علم و فضیلت به سفر پرداخت تا از دانش استادان برجسته ی عصر خود،بهره گیرد. با این که مدت عمر او کوتاه بود، اما آثار بدیعی در ریاضیات و نورشناسی بر جای گذاشت. مهم ترین اثر به جا مانده ازکمال الدین فارسی، رساله ی تَذکِرَةُ الاحباب می باشد که در مورد نظریه ی اعداد، تحریر شده است. مطالعه و بررسی این رساله نشان می دهدکه او ریاضی دانی مبتکر و صاحب اندیشه ای نو و دقیق بوده است. از دیگر آثار این ریاضی دان ایرانی، می توان به کتاب تنقیح المناظر اشاره کرد که هنوز هم به عنوان یک کتاب مرجع مورد استفاده ی پژوهشگران است.
🔸 مناسبت 02: انقعاد معاهده ی “اَرزَنةالروم” میان ایران و عثمانی(1238 ق)
پس از شکست دولت عثمانی از ایران،دولت مزبور تقاضای صلح نمود و معاهده ای در ارزنة الروم در ذی قعده ی سال 1238 ق بین نمایندگان طرفین به امضا رسید که شامل هفت ماده بود. به موجب این عهدنامه، دولت ایران ولایاتی را که از عثمانی تصرف کرده بود باز گرداند ودولت عثمانی نیز تعهد کرد که به زوّار ایرانی آزار نرساند و مالکیت ایران را بر بندر خرمشهر،جزیره ی خضر و ساحل چپ اروند رود و نیز حق کشتی رانی در این قسمت رودخانه را به رسمیت بشناسد. همچنین قرار شد هر دولت در پایتخت یکدیگر سفیر و نماینده داشته باشد.
.
.
🔰 روز 20
🔸 مناسبت 01: درگذشت “ابوعلی قیروانی” شاعر و ادیب(456 ق)
ابوعلی قیروانی شاعر،ادیب و منتقد مراکشی در سال390 ق در مراکش به دنیا آمد. از کودکی به فراگیری شعر و ادب و دیگر علوم رایج زمان خود پرداخت. پس از آن به منظور شرکت در مجالس درس دانشمندان برجسته، به قیروان، واقع در جنوب تونس که در آن زمان مهد تمدن اسلامی در شمال آفریقا و اندلس به حساب می آمد، رفت و مهارت خاصی در عرصه ی شعر و ادب به دست آورد. اشعار قیروانی که بیشتر در معانی، مدح، وصف و غزل است، تصویری از مراحل مختلف زندگی اجتماعی و ادبی او را ترسیم می کند. او شیوه ی تازه ای در نقد آثار ادبی به وجود آورد به طوری که نقد را که تا پیش از آن در حد مقدمه و توضیح بود تا حد مکتبی معتبر و قابل توجه اعتبار بخشید. از قیروانی آثاری به صورت خطی و چاپی بر جای مانده است که از آن میان می توان به کتبی درباره ی شناخت صنایع شعری و شاعران قیروان اشاره کرد. ابوعلی قیروانی به هنگام مرگ 66 سال داشت.
🔸 مناسبت 02: به وجود آمدن اولین وزارت امور خارجه در ایران در زمان “فتحعلی شاه قاجار” (1239 ق)
.
.
🔰 روز 21
🔸 مناسبت 01: وفات “ابن نفیس” طبیب مسلمان و کاشف گردش ریوی خون(687 ق)
علاءالدین علی ابن نفیس دانشمند و طبیب مسلمان در دمشق به دنیا آمد و در زادگاهش به تحصیل علوم اسلامی پرداخت. او علم طب رانزد دانشمندان مشهور آن عصر فراگرفت و پس ازمطالعه و تحقیقات عمیق در این رشته مهارت بسیاری پیدا کرد. یکی از نخستین کتاب های ابن نفیس شرح تشریح القانون نام دارد که گردش ریوی خون را شرح داده است. کشف این گردش خون، مربوط به سه قرن قبل از زمانی است که توسط دانشمندان اروپایی ارایه شده است. به همین جهت، بنا به نظر برخی از محققان، دانشمندان اروپایی، این نظریه را از ابن نفیس اقتباس کرده اند. کتاب الشامل، یکی دیگر از آثار اوست که درباره ی تکنیکِ جراحی، بحث های قابل توجهی دارد.
🔸 مناسبت 02: حمله ی “آقامحمدخان قاجار” به شمال غربی ایران(1210 ق)
🔸 مناسبت 03: آغاز صدارت “امیرکبیر” صدراعظم با کفایت ناصرالدین شاه قاجار(1264 ق)
پس از مرگ محمدشاه قاجار، پسرش ناصرالدین میرزا که شانزده سال داشت به شاهی رسید. وی پس از آن که در تبریز بر تخت نشست، میزا تقی خان امیرنظام را با لشکری آراسته به تهران فرستاد و خود در 21 ذی قعده به تهران رسید. ناصرالدین میرزا، پیش از ورود به تهران، امیر نظام را به لقب اتابک اعظم ملقب کرد و او رابه صدر اعظمی خویش برگزید. بعدها صدر اعظم ناصرالدین شاه توسط سلطان قاجار ملقب به امیر کبیر گردید.
🔸 مناسبت 04: درگذشت عالم بزرگوار آیت اللَّه “سید یونس اردبیلی” (1377 ق)
سید یونس فرزند سیدمحمدتقی موسوی اردبیلی در سال 1293 یا 1296 ق در اردبیل به دنیا آمد. وی پس از تحصیل مقدمات و سطوح در اردبیل، به زنجان رفت و فقه و اصول را از آخوند ملاقربانعلی زنجانی، عالم بزرگ آن سامان و علوم معقول را از آخوند ملاسبزعلی حکیم آموخت. سیدیونس سپس برای ادامه ی تحصیل راهی نجف اشرف شد و در حلقه ی درس اساتید نامداری همچون شیخ الشریعه ی اصفهانی، فاضل شربیانی، آخوند خراسانی و علامه سیدمحمدکاظم یزدی جای گرفت. وی پس از آن به کربلا رفت و از محضر آیت اللَّه میرزا محمد تقی شیرازی بهره جُست. آیت اللَّه اردبیلی در سال 1346 ق به اردبیل بازگشت و عهده دار امور مذهبی گردید. از آن پس به مشهد رفت و به دنبال کشتار خونین مسجد گوهرشاد، به همراه عده ای دیگر از روحانیون، دستگیر، زندانی و سپس تبعید شد. در اواخر عمر چندی درعتبات بود ولی به علت بیماری به تهران رفت و در آن شهر در 84 یا 81 سالگی درگذشت. پیکر این عالم ربانی را به مشهد منتقل کرده و در آن شهر به خاک سپردند. از آیت اللَّه سید یونس اردبیلی آثاری برجای مانده که دوره ی کامل فقه، رساله در فروع علم اجمالی و معتقدات القاصر از آن جمله اند.
.
.
🔰 روز 22
🔸 مناسبت 01: حمله ی “سلطان محمودغزنوی” به سیستان و انقراض سلسله ی صفاریان(389ق)
🔸 مناسبت 02: تولد “خواجه نظام الملک” وزیر دانشمند سلجوقی(408 ق)
خواجه نظام الملک، دانشمند و از شخصیت های مهم سیاسی – فرهنگی قرن پنجم هجری است که در طوس به دنیا آمد. او از جمله دانشمندانی است که تاثیر بسیار زیادی بر تحولات سیاسی و فرهنگی عصر خویش گذاشت. خواجه در دربار سلسله ی سلجوقیان به وزارت منصوب شد و در طی سی سال وزارت خود،در حل و فصل امور مملکتی تلاش بسیاری کرد و بسیاری از پیشرفت های ایران در زمان سلجوقیان، مدیون کاردانی و لیاقت او بود.از اقدامات مهم خواجه نظام الملک، تاسیس مدارس متعددی در شهرهای مهم بود که به نظامیه معروف شدند. خواجه از نویسندگان چیره دست ادب فارسی نیز به شمار می رود. او تجربه ی سالیان دراز وزارت خویش را درکتابی به نام سیاست نامه گردآوری کرده است.
🔸 مناسبت 03: پایان تألیف تفسیر مشهور “مجمع البیان” توسط علامه “طبرسی”(536 ق)
تفسیر مجمع البیان نوشته ی علامه شیخ طبرسی یکی از مفسرین بزرگ قرآن است. وی از علمای مشهور ایران بود که به خاطر فضیلت، درست کاری و امانت داری در علوم فقه، حدیث و تفسیر به امین الاسلام،یعنی امانت دار اسلام شهرت یافت. تفسیر مجمع البیان که ازتفاسیر مهم قرآن می باشد،تفسیری مرجع و قابل استفاده برای دانشمندان مسلمان بوده و هست. این تفسیر بارها چاپ شده و ترجمه ی فارسی این تفسیر،در سی جلد موجود است.
🔸 مناسبت 04: وفات “مخدوب علی شاه همدانی” شاعر و عارفِ مکتب تصوّف(1238 ق)
میرسید علی همدانی پسر سیدشهاب الدین همدانی ملقب به علی ثانی یا شاه همدان و معروف به مخدوب علی شاه، از عارفان و شاعران نامی قرن هشتم هجری است. او از شاگردان شیخ تقی الدین علی دوستی سمنانی (شاگرد ممتاز شیخ علاءالدوله سمنانی) بود که به راهنمایی دو تن از شاگردان و جانشینانِ شیخ علاءالدوله سمنانی، در اواسط قرن هشتم هجری از ایران عازم هندوستان گردید و در کشمیر به تبلیغ و نشر مکتب تصوف پرداخت. مرگ مخدوب علی شاه به سال 786 ق در ولایت کبر و سواد هندوستان اتفاق افتاد.
🔸 مناسبت 05: وفات عارف عالم “ملا محمدعلی نوری اصفهانی” (1253 ق)
ملامحمد علی نوری اصفهانی، عارف و عالم در نور متولد شد. او در موطن خود در انزوا و تفکر زندگی می کرد و بر حَسب علاقه، به سیر آفاق و انفس پرداخت. بعدها به هندوستان سفر کرده و در بازگشت به علت تلاطم دریا تمامی کتب و یادداشت هایش را از دست داد. ملای نوری از عرفای قرن 13 بشمار می رود که در سال 1253 در اصفهان وفات یافت. حاشیه بر شرح لمعه و حاشیه بر مثنوی مولوی از آثار اوست.
.
.
🔰 روز 23
🔸 مناسبت 01: وقوع غزوه ی “نی قُرَیظه” به فرماندهی پیامبر اسلام(ص) (5 ق)
یهودیان طایفه ی بنی قریظه که با مسلمانان مدینه، پیمان دفاعی برقرار کرده بودند، پس از هجوم جبهه ی متحد استکبار، متشکل از یهودیان، مشرکان قریش و طوایف دیگر عرب به شهر مدینه و وقوع نبرد سرنوشت ساز خندق (جنگ احزاب)، نسبت به مسلمانان، مرتکب خیانت شده و موجب تقویت جبهه ی کفر و شرک و تضیعف روحیه ی مسلمانان مدینه گردیدند. به همین جهت، پس ازپیروزی مسلمانان درجنگ احزاب با قهرمانی های مولای متقیان امام علی بن ابیطالب(ع)، مسلمانان به فرمان پیامبراکرم(ص) بلادرنگ به سوی قلعه ی بنی قریظه رهسپار گردیدند و آنان را به مدت 15 (و به روایتی 25) روز در محاصره ی خویش گرفتند. سرانجام سران طایفه ی بنی قریظه چاره ای جز تسلیم ندیده و به داوری سعدبن معاذ یکی از صحابه ی بزرگ پیامبر، رضایت دادند. سعدبن معاذ، اشد مجازات را که قتل مردان جنگی قبیله بود برای آنان پیشنهادنمود که مورد پذیرش پیامبر اکرم(ص) واقع گردید. به این صورت، فتنه و خیانت، از ریشه خشکانیده شد و شرّ یهود از سر مسلمانان کوتاه گردید.
🔸 مناسبت 02: روز زیارتی امام رضا(ع)
بیست و سوم ذیقعده روز زیارتی امام رضا(ع) و به روایتی شهادت آن حضرت در طوس از سوی مأمون عباسی است. البته قول مشهور درشهادت آن امام همام روز آخر ماه صفر سال 203 قمری یعنی دو سال پس از آوردن آن حضرت از مدینه به خراسان و یک سال و اندی پس ازصدور فرمان ولیعهدی به نام آن حضرت، از سوی مأمون عباسی می باشد. طبق قول مشهور، آن حضرت پس ازشهادت پدربزرگوارش، درسن 35 سالگی عهده دارمقام ولایت و رهبری شد و مدت امامت آن حضرت 20 سال به طول انجامید، که 10 سال آن با خلافت هارون الرشید و 5 سال باخلافت محمدامین و 5 سال دیگر با خلافت عبداللَّه مامون مصادف بود. از عمر آن حضرت در هنگام شهادت، 54 سال و 3 ماه و 19 روز می گذشت.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “زبیر بن بکار” از علمای مدینه و قاضی مکه(256 ق)
ابوعبداللَّه، زبیر ابن بکار، از بزرگان علمای امامیه می باشدکه در فقه، حدیث، شعر، ادب، اخبار و انساب، علامه ی وقت خود بود و تالیفات متعددی دارد که انساب قریش و الموفقیات از آن جمله اند. علت مرگ وی را سقوط از پشت بام گفته اند.
🔸 مناسبت 04: تولد “ابن نَجّار” مورخ، محدث، رجالی و ادیب مسلمان(578 ق)
محبُّ الدین محمد بن نجار، مورخ، محدث، رجالی و ادیب مسلمان در بغداد به دنیا آمد. درکودکی قرآن را حفظ کرد و در نظامیه ی بغداد به تحصیل ادبیات عرب و حدیث پرداخت. سپس برای تکمیل تحصیلات خود به حجاز، شام و عراق سفر کرد. ابن نجار به همین منظور درنخستین سال های قرن هفتم هجری به بسیاری از شهرهای ایران سفر کرد و در حوزه های علمی از محضر عالمان بزرگ، کسب فیض نمود. پس از حمله ی مغولان به ایران و عراق، ابن نجار به شام و سپس به مصر رفت و به تدریس وبیان حدیث پرداخت. او در طول سفرهایش که حدود بیست سال طول کشید، برای شنیدن حدیث و فرا گرفتن علوم و معارف اسلامی و شعر و ادب از محضر حدود سه هزار استاد بهره گرفت. تحقیق و اتقان ابن نجار در حدیث، رجال و تاریخ، مورد تایید بسیاری از عالمان و محدثان قرار گرفته است. او همچنین از محضر مشایخ عرفای بزرگ عصر خود همچون محی الدین عربی و شیخ شهاب الدین سهروردی بهره برده است. تاریخ مدینه، ازهار در شعر، شافی در طب، عقد فائق در تاریخ و قمر منیر در حدیث از جمله آثار ابن نجار می باشند.
.
.
🔰 روز 24
🔸 مناسبت 01: حرکت امام رضا(ع) از مدینه به خراسان محل حکومت مامون عباسی(200 ق)
مأمون، هفتمین خلیفه ی عباسی پس از پیروزی بر برادرش امین و استیلای کامل بر کشور پهناور اسلامی، تصمیم گرفت امام رضا(ع) را از مدینه به مرو مقر حکومت خود منتقل کند و با آن حضرت به ظاهر طرح دوستی و محبت بریزد و ضمن استفاده از موقعیت علمی و اجتماعی امام، کارهای او را تحت نظارت کامل قرار دهد. آوردن امام از مدینه به مرو، هر چند در ظاهر به صورت دعوت بود، اما ماهیت واقعی آن جز ایجاد محدودیت هر چه بیشتر برای امام چیز دیگری نبود. از این جهت امام برای تفهیم ماهیت این دعوت، هیچ یک از اعضای خاندان خویش را همراه خود نبرد تا از این طریق به مسلمانان بفهماند این سفر، نوعی تبعید است نه سفری مقرون به رضایت. ولی مامون برای خنثی کردن هدف امام دستور داد گروهی از رجال و اشراف از جمله والی مدینه ملازم رکاب امام باشند و حتی مسیر سفر امام نیز معین گشت و قرار شد که امام از طریق مدینه، بصره، خرمشهر، اهواز، قم، ری و نیشابور به مرو وارد شود. آن حضرت در 10 شوال سال 201 قمری وارد مرو شد.
🔸 مناسبت 02: قتل “حسین بن منصورحلاّج” عارف و زاهد شهیر مسلمان(309 ق)
ابوعبداللَّه حسین بن منصور، ملقب به حلاج از بزرگان عرفا و صوفیه می باشد که با جنید بغدادی و دیگر بزرگان این فرقه، مصاحبت داشت. گروهی او را از اولیاء اللَّه می پندارند و پاره ای، کاهن و کذّاب می دانند و کرامات ذکر شده از وی را شعبده بازی می نامند. “اَنَا الحق و لَیسَ فی جُبَّتی الاّ اللَّه” (من حقم و در وجود من چیزی جز اللَّه نیست) ازکلمات مشهور اوست که جمعی با استناد به این گفتار،کافرش دانستند و سال ها به زندان انداختند. سرانجام به امر حامد بن عباس، براساس فتوای مهدور الدم بودن وی، به حلاج هزار تازیانه زدند؛ دست ها و پاهایش را قطع کردند، او را آتش زدند و خاکسترش را به دجله ریختند و گویند سرش را از پل بغداد آویزان نمودند. امر الشیطان،التوحید، نورالنور و الیقین از تالیفات اوست.
🔸 مناسبت 03: رحلت فقیه بزرگ “ملامحمد شریف مازندرانی” معروف به “شریف العلماء” (1246ق)
ملا شرف الدین محمدشریف بن حسنعلی آملی مازندرانی، فقیه و اصولی بزرگ شیعه و جامع معقول و منقول بود. در کربلا مجلس درسی داشت که بیش از هزار نفر از بزرگان حوزه در آن شرکت می کردند. سیدالعلمای مازندرانی، شیخ مرتضی انصاری، ملااسماعیل یزدی و ملاآقا دربندی از جمله شاگردان اویند.
🔸 مناسبت 04: درگذشت عارف نامدار “محمد حسن اصفهانی” معروف به “صفی علیشاه” (1316ق)
حاج میرزا محمد حسن اصفهانی از بزرگان عرفا معروف به صفی علیشاه، در سوم شعبان 1251 ق در اصفهان به دنیا آمد. در اوایل امر مدتی در شیراز و کرمان و یزد و هندوستان به سر برد و عاقبت در تهران مسکن گزید. در این مسافرت ها، اصول و قواعد سیر و سلوک را آموخت و قدم به دایره ی عرفان گذارد. او در تهران خانقاهی وسیعی بنا نهاد و جمع کثیری به او ارادت ورزیدند. صفی علیشاه مردی دانا سخن سَنج، نیک محضر و خوش صحبت بود و مریدانش از او کرامات زیادی نقل می کردند. طبعی روان و منطقی استوار داشته و دارای آثاری از قبیل بَحرالحقایق، تفسیر قرآن، زُبدةُ الاسرار و عرفان الحَق می باشد. وفات او درتهران در 65 سالگی واقع شد و در خانقاه خود مدفون گردید.
🔸 مناسبت 05: مرگ “مظفرالدین شاه قاجار” پنجمین پادشاه سلسله ی قاجاریه در تهران(1324 ق)
مظفرالدین شاه قاجار مردی رئوف، مایل به آسایش رعیّت خود، ولی ضعیف النفس، بیمار و بی حال بود. از این جهت مُغرِضان بر او مسلط گشته و تا آن جا که توانستند، وی را از همراهی با ملت و اجرای عدالت باز داشتند. با همه ی این احوال، مظفرالدین شاه، دستِ خود را به خون ملت، آلوده نساخت و به واسطه ی اعطای فرمان مشروطیت، مورد علاقه ی مردم بود. مظفرالدین شاه ده روز پس از امضای فرمان مشروطه پس از یازده سال سلطنت، در 55 سالگی در تهران درگذشت.
.
.
🔰 روز 25
🔸 مناسبت 01: روز “دَحوالارض”
روز دَحوُالارض برای اهل معنی و صاحبان سیر و سلوک، یکی از روزهای مهم سال است که شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان اعمال زیادی برای این روز نقل می کند. از جمله می گوید: یکی از چهار روزی است که روزه اش بسیار سفارش شده است و این روزی است که رحمت خدا در زمین منتشر گردیده است.
🔸 مناسبت 02: تولد حضرت ابراهیم(ع) به نقل از امام رضا(ع)
🔸 مناسبت 03: خروج پیامبر اکرم(ص) از مدینه به قصد حجةالوداع(10 ق)
از طرف پیامبر اکرم(ص) در ماه ذیقعده ی سال دهم هجری قمری به اهالی مدینه و قبیله های اطراف اعلام شد که امسال، آن حضرت قصد زیارت خانه ی خدا و برپایی مراسم حج را دارد. به همین جهت، تعداد زیادی از مسلمانان به همراه آن حضرت عازم مکه شدند. پیامبر اکرم(ص) در روز 25 ذیقعده ی سال دهم هجری قمری از مدینه حرکت نمود و در مکانی به نام ذوالحلیفه احرام بست. تمام همسران آن حضرت و یگانه دختر گرامیش، حضرت فاطمه(س) در این سفر همراه پیامبر(ص) بودند. حضرت علی(ع) نیز پس از مأموریت جهادی و تبلیغی در منطقه ی یمن، به دستور پیامبر اکرم(ص) در مراسم بزرگ حجةالوداع حضور یافت. چون حجّ این سال آخرین حج پیامبر اکرم(ص) بود به حَجَّةُالوِداع مشهور گردید. پس از پایان مراسم حجةالوداع هنگام بازگشت به مدینه، در مکانی به نام غدیر خم،پیامبر اکرم(ص) در اجتماع یکصد هزار نفری، حضرت علی(ع) را به فرمان خداوند متعال به جانشینی خودمنصوب فرمود و همگان با امیرالمؤمنین علی(ع) بیعت کردند.
🔸 مناسبت 04: درگذشت “میرزاعیسی قائم مقام فراهانی” وزیر نامدار عهد فتحعلی شاه قاجار(1237 ق)
میرزا عیسی قائم مقام فراهانی پدر میرزا ابوالقاسم قائم مقام، مشهور به “میرزا بزرگ” از وزرای نامی ایران در عهد فتحعلی شاه قاجار بود. وی ادیب و دانشمندی فاضل به شمار می رفت و شخصیتی کاردان و با تدبیر بود و برای انجام امور اصلاحی کوشش فراوان انجام داد. اثباتُ النَّبَویَّةُ الخاص+ه، احکام الجهاد و اسباب الرشاد و الجهادیة الصغری (که دیباچه ی این هر دو کتاب اثر میرزا ابوالقاسم قائم مقام، پسر وی می باشد) از جمله آثار میرزا عیسی قائم مقام فراهانی است.
.
.
🔰 روز 26
🔸 مناسبت 01: درگذشت “مازیارایرانی” یکی از اسپهبدان طبرستان(225 ق)
مازیار بن قارن یکی از اسپهبدان طبرستان است که تعلق خاطر خاصی به کیش و آیین زردشت و آداب ایرانی داشت. او بر معتصم عباسی عصیان کرد و معتصم، عبداللَّه بن طاهر را از خراسان برای سرکوبی او فرستاد. عبداللَّه، مازیار را گرفت و به بغداد روانه کرد. خلیفه او را به ضرب تازیانه کشت و جسدش را آویخت. سپس معتصم، افشین، دیگر سردار نامدار را متهم کرد که با مازیار همدست بوده و در توطئه ی احیای دین مزدکی و خرّمی با او شریک بوده است. به همین تهمت او را به سال 227 ق به حبس انداخت تا در زندان مرد.
🔸 مناسبت 02: تولد علامه “تفتازانی” دانشمند و ادیب شافعی(722 ق)
سعدالدین مسعود بن عمر بن عبداللَّه خراسانی هِرَوی معروف به ملاسعدتفتازانی، در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول زمان، استاد کل ویگانه ی روزگار خود بود. وی مدتی از عمر خود را به سفر به شهرهای خراسان و آسیای مرکزی برای کسب علم گذراند. علامه تفتازانی به خاطر نبوغ و احاطه ی علمیش، تالیف و نگارش را بسیار زود و در شانزده سالگی آغاز کرد. کتاب های بسیاری از خود به جای گذاشت که برخی از آن ها هنوز جزو کتاب های درسی حوزه های علمیه هستند. ازکتاب های تفتازانی می توان به المطوّل، الارشاد و مختصر المعانی اشاره نمود. تفتازانی، 20 سال آخر عمر را به دعوت امیر تیمور گورکانی در شهر سمرقند گذراند و شاگردان بسیاری تربیت کرد. علامه تفتازانی در سال 792 ق در هفتاد سالگی در این شهر وفات یافت.
🔸 مناسبت 03: پیروزی “نادرشاه افشار” در جنگ “کردال” بر “محمدشاه گورکانی ” (1151 ق)
🔸 مناسبت 04: آغاز دوره ی جدید جنگ های ایران و عثمانی در زمان سلطنت “محمدشاه قاجار” (1258 ق)
.
.
🔰 روز 27
🔸 مناسبت 01: انقراض سلسله ی غزنویانِ هند توسط غوری ها(582 ق)
🔸 مناسبت 02: تصرف بغداد توسط “تیمور گورکانی” و قتل هزاران نفر از مردم(804ق)
تیمور گورکانی معروف به تیمور لنگ طی دوران سلطنت سی و شش ساله اش، سه یورش وحشیانه ی سه، پنج و هفت ساله به نواحی اطراف ایران داشت و در هر نوبت، صدها هزار نفر را قتل عام کرد. وی پس از فتح هر شهر، از سرهای کشتگان، مناره ها می ساخت و یادبودی از قساوت و سنگدلی در یادها می گذاشت. در جریان یورش هفت ساله ی تیمور، وی شهر بزرگ بغداد را که در قتل و غارت هلاکوخانِ مغول در سال 565 ق ویران شده بود تصرف کرد و چون چند سرباز او در آن شهر کشته شده بودند، دستور داد تا هر یک از سربازان او دو سر حاضر کنند و به دنبال آن، قتل عام سختی در بغداد رخ داد و هزاران نفر از کوچک و بزرگ و زن و مرد بی گناه، در پنجه ی قهرِ سربازانِ خونخوارِ تیمور لنگ مبتلا گردیده و کشته شدند. تیمور سرانجام پس از جنایات فراوان و غارت بغداد، آن را همچون ویرانه ای ترک کرد.
🔸 مناسبت 03: درگذشت “آزاد بلگرامی” مورخ مسلمان هندی(1200 ق)
آزاد بلگرامی،مورخ و عارف مسلمان هندی در شهر بلگرام هند متولد شد. او فراگیری علوم مقدماتی و حدیث را از نوجوانی آغاز کرد و پس از آن، به آموختن زبان های عربی و فارسی پرداخت. آزاد بلگرامی، آثار فراوانی به نظم و نثر به زبان های عربی و فارسی دارد و به سبب قصایدی که به زبان عربی در ستایش پیامبر اسلام(ص) سروده، به نیکوکار هندی، ملقّب شده است. او علاوه بر شعر و ادب، در دیگر دانش ها نیز صاحب نظر بود. غزلیات فارسی “آزاد” بیشتر به سبک هندی است و تشبیهات و استعارات لطیف در آن دیده می شود. از جمله آثار این شاعرهندی می توان به دلگشانامه، مثنوی و دیوان اشعار او که به زبان عربی است اشاره کرد.
.
.
🔰 روز 28
🔸 مناسبت 01: وفات “ابوالقاسم طبرانی” محدث مسلمان(360 ق)
ابوالقاسم سلیمان بن احمد بن ایوب لَخمی شامی در سال 260 ق در طبریّه ی شام به دنیا آمد. این عالم مسلمان و دانشمند و محدث مشهور قرن چهارم هجری، برای کسب علوم دینی و جمع آوری احادیث به سرزمین های اسلامی سفر کرد و پس از 33 سال تحقیق و مطالعه، به تدریس پرداخت و شاگردان بسیاری را تربیت کرد. طبرانی سه مجموعه در باب علم حدیث نوشته که به نام های مُعجم کبیر، مُعجم وسط و مُعجم صغیر مشهورند. همچنین کتبِ تفسیر و دلائل النُّبُوَّه نیز از آثار طَبَرانی است. این دانشمند مسلمان سرانجام در سال 360 ق در یکصد سالگی در اصفهان درگذشت.
🔸 مناسبت 02: درگذشت “اسعد دمشقی” پزشک شهیر سوری(652 ق)
اسعد بن حلوان دمشقی پزشک مشهور و حاذق سوری، در سال 593 ق به دنیا آمد و پس از فراگیری علوم پزشکی، در ردیف پزشکان برجسته ی عصر خود قرارگرفت. این طبیب چیره دست، ادبیات، منطق و ریاضیات رابه خوبی می دانست و در هر یک از این رشته ها، آثاری تألیف کرده است.
🔸 مناسبت 03: رحلت فقیه بزرگ شیعه “آقاضیاءالدین عراقی” استاد بزرگ حوزه ی علمیه ی نجف(1361 ق)
آقا ضیاءالدین عراقی از بزرگانِ علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری، در سال 1278 ق در قربه ی سلطان آباد اراک به دنیا آمد. او علوم مقدماتی را در زادگاهش فرا گرفت و سپس در نجف در محضر آقاسیدمحمد فشارکی حضور یافت. آقاضیاء عراقی سپس در حلقه ی درس مدرسان ناموری همچون حاج میرزا حسین خلیلی، آخوندملامحمد کاظم خراسانی، شیخ الشریعه ی اصفهانی و علامه یزدی جای گرفت و فقیهی والا مقام، اصولی و محدث رجالی و از مراجع تقلید طراز اول عصر خویش گردید. آقاضیاء، پس از وفات آخوند خراسانی، حوزه ی درس خارج خود را تشکیل داد و بسیاری از شاگردان آخوند را به مجلس خود جذب کرد. از این پس، او مرجعیت یافت و به عنوان استاد مسلَّمِ اصول و مجدّد این عالم به حساب آمد. وسعت مشرب وی سبب شد که مجلس درسش پذیرای طلاب فاضلی باشد و حوزه ی درس فقه و اصول او محل استفاده ی بزرگان قرار گیرد. در محضر آقاضیاءالدین عراقی عالمانی همچون حضرات آیات عظام سیدمحمدتقی خوانساری، سیدعبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی، سیدعلی یثربی کاشانی، شیخ محمدتقی آملی، شیخ محمدتقی بروجردی، میرزاهاشم آملی، سیدمحسن حکیم و شیخ عبدالنبی عراقی و بسیاری دیگر پرورش یافتند. آقا ضیاءعراقی در لطافت بیان و روانی کلام، شیوه ی نگارش و حسن تحریر از دیگران امتیاز داشته است. کتاب مقالات الاصول و شرح تبصره ی علامه از آثار قلمی این شخصیت بزرگ می باشد. آقاضیاء در فقه نیز تألیفات دیگری دارد. وی در ذی قعده ی سال 1361 قمری در 83 سالگی در نجف اشرف بدرود حیات گفت و در صحن شریف علوی مدفون گردید.
.
.
🔰 روز 30
🔸 مناسبت 01: شهادت امام نهم حضرت جوادالائمه(ع) به دستور معتصم عباسی(220 ق)
حضرت امام محمدتقی(ع) در آخر ذیقعده ی سال 195 هجری درسن بیست و پنج سالگی بر اثر زهری که به دستور معتصم عباسی، توسط ام الفضل همسر آن حضرت (دختر مأمون) به او خورانده شد در بغداد به شهادت رسید و در کنار مرقد منور جد گرامیش، حضرت امام موسی کاظم(ع) مدفون گردید. آن حضرت در سن هشت سالگی به امامت رسید و هفده سال امامت نمودو به هنگام شهادت در 25 سالگی، جوان ترین امام بود. امامتِ حضرت با حکومت دو طاغوت زمان، مأمون ومعتصم عباسی همزمان بوده است. شهادت زود هنگام آن حضرت، گویای این نکته است که فعالیت های امام جواد در پاسداری از فرهنگ و ارزش های اسلامی تا چه اندازه برای حکومت های جور و ستم، خطر آفرین بوده است.

#آیات و #احادیث متناسب:
.
.
امام رضاعلیه السلام: [هُوَ] الصّادِقُ و الصّابِرُ وَ الفاضِلُ و قُرَّةُ أعیُنِ المُؤمِنینَ و غَیظُ المُلحِدینَ
او راستگو، شکیبا، دارای فضیلت، نورچشم مؤمنان و مایه خشم ملحدان است
عیون اخبار الرضاعلیه السلام، ج 1، ص 250.
.
.
امام رضاعلیه السلام: یُقتَلُ [الامامُ الجَوادُعلیه السلام] غَصباً فَیبکِی لَهُ و عَلَیهِ أهلُ السَّماءِ و یَغضَبُ اللَّهُ عَلی عَدوِّهِ و ظالِمِهِ فلا یَلبَثُ إلّا یَسیراً حَتّی یُعَجِّلُ اللَّهُ بِهِ إِلی عَذابِهِ الأَلیمِ و عِقابِهِ الشَّدیدِ
امام جوادعلیه السلام مظلومانه کشته می شود، و ساکنان آسمان بر او می گریند و مرثیه می سرایند. خداوند بر دشمن و ستم کننده بر او خشم می گیرد، و [پس از کشتن او] زمانی کوتاه در دنیا نمی ماند، تا آن که خداوند به زودی دشمن او را به عذابی دردناک و کیفری سخت گرفتار می کند
بحار الأنوار، ج 5، ص 14.
.
.
امام جوادعلیه السلام: الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ
اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است، و نردبانی به سوی هر بلندایی
همان، ج 78، ص 364.
.
.
امام جوادعلیه السلام: القَصدُ إلَی اللَّهِ تَعالی بِالقُلُوبِ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ
به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته کردن جوارح به عبادت
بحار الأنوار، ج 78، ص 364.
.
.
امام جوادعلیه السلام: إظهارُ الشَّی ءِ قَبلَ أن یُستَحکَمُ مَفسَدَةٌ لَهُ
آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن، مایه تباهی آن است
تحف العقول، ص 457.
.
.
امام جوادعلیه السلام: المُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفِیقٍ مِنَ اللَّهِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ و قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ
مؤمن به توفیق از جانب خدا، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش خیرخواهی آن که خیرخواه اوست، نیازمند است
تحف العقول، ص 457.
.
.
امام جوادعلیه السلام: مُلاقاةُ الإخوانِ نُشرَةٌ و تَلقیحٌ لِلعَقلِ و إن کانَ نَزراً قَلیلاًِ
دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است؛ اگرچه بسیار اندک باشد
الأمالی، مفید، ص 329.
.
.
امام جوادعلیه السلام: مَنِ انقَادَ إلَی الطُّمأ نینَةِ قَبلَ الخُبَرةِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ و العاقِبَةِ المُتعِبَةِ
هر که پیش از آزمودن، به کسی اطمینان کند، خود را در معرض هلاکت و فرجامی رنج آور قرار داده است
بحار الأنوار، ج 78، ص 364.
.
.
امام جوادعلیه السلام: لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ
خشم کسی که خشنودی اش ستم گری است، به تو زیان نمی رساند
بحار الأنوار، ج 75، ص 380.
.
.
امام جوادعلیه السلام: غِنَی المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ
توان گری مؤمن در بی نیازی از مردم است
بحار الأنوار، ج 75، ص 109.
.
.
امام جوادعلیه السلام: قَد عاداکَ مَن سَتَرَعَنکَ الرُّشدَ اتِّباعاً لِما تَهواهُ
آن که برای پیروی از هوس تو، راه پیشرفت را از تو پنهان کند، با تو دشمنی کرده است
بحار الأنوار، ج 78، ص 364.
.
.
امام جوادعلیه السلام: الأیامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ
روزگار رازهای نهان را بر تو آشکار می کند
بحار الأنوار، ج 78، ص 365.
.
.
🔸 مناسبت 02: ولادت عالم شیعی “ملاحسین فشارکی” (1266 ق)
ملامحمدحسین بن محمد جعفر فشارکی، فقیه و متکلم نامدار، در سال 1266 ق در اصفهان به دنیا آمد. او در زادگاه خویش از اساتیدی همچون برادرش ملامحمدباقر فشارکی، حاج شیخ محمدباقر مسجدشاهی و میرزامحمد هاشم چهار سوقی بهره برد و سپس در نجف در حلقه ی درس میرزای بزرگ شیرازی، میرزا حبیب اللَّه رشتی قرار گرفت. بیشترین استفاده ی آخوندِ فشارکی از محضر درس شیخ زین العابدین مازندرانی بود و از او اجازه ی اجتهاد دریافت کرد. وی سپس به اصفهان مراجعت نمود و به درس و بحث و ارشاد مردم پرداخت و در اواخر عمر، مرجعیت تام یافت. در حلقه ی درس آخوند فشارکی جمعی کثیر از فرزانگان و فضلا حاضر می شدند که آیت اللَّه سیدشهاب الدین مرعشی نجفی از آن جمله بود. هم چنین از این عالم برجسته تالیفاتی برجای مانده که حاشیه ی رسایل از آن جمله اند. وفات ملاحسین فشارکی در سال 1353 ق در 87 سالگی در اصفهان روی داد و در همان شهر به خاک سپرده شد.

.
منبع : بانک جامع مناسبت ها: شمسی ، قمری ، میلادی / مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان
.
✍️ #زبدةالاشعار ✍️
.
🆔: @nohe_torki