مکالمه تعزیه 19 ماه رمضان #حیدریه_سیدبشیرحسینی

#تعزیه 19 ماه رمضان
.
زبدة الاشعار
.
: @nohe_torki
.
سید بشیر حسینی میانجی
.
پیش واقعه
گیوبدى شیعه‌ لر آللَّه! قرا اروشلوقدا
دوتوبلا مجلس و بزم عزا اروشلوقدا
.
توکولّه گوزیاشینى دامَنه یانایانه
ائدولّه نى کیمى غمدن نوا اروشلوقدا
.
چکوبله قاره گئنه هر مکانه محنتیلن
که یعنى یاسلى‌ دى ارض و سما اروشلوقدا
.
دولوبدى مسجد کوفه غم و ملالیلن
على على دیورى ماسوا اروشلوقدا
.
نماز صبحى قیلاندا یارالانوب باشدان
باتوبدى قانینه شیرخدا اروشلوقدا
.
«بشیر» باشلادى نظمه چکه بو تعزیه‌ نى
بو مجلسه چاغیرور هم حسینى هم حسنى
.
شیوخ نهروان در کنار کعبه جمع شده اند.
.
شیخِ اوّل
اى شیوخ نهروان! آگاه اولون
ائتمیون آه و فغان آگاه اولون
پیشنهادیم وار سیزه بیر گوش ائدون
بوشلیون دینى، شرابى نوش ائدون
اوچ نفر قویمور اولاق غمدن خلاص
بیر على، بیر معاویه، بیر عمروعاص
هر اوچى گر ئولمسه واى بیزلره
ایواى ایواى، ایواى ایواى، بیزلره
.
شیخ دوّم
دوز دیور اونلار بیزى بدبخت ائدوب
اونلار آسان ایش‌لرى چوخ سخت ائدوب
هر اوچى ئولسون گرک احیا گونى
بیزده بیر راحت اولاق سودا گونى
ایندى اعلان ایلسین خُرد و کبیر
کیمدى ئولدورسون اولارى بیر به بیر؟
.
عمروابن بکر
بیلون عمروبن‌بکرم چوخ شریرم
شجاعت بیشه‌سینده مثل شیرم
اؤزوم آماده‌ یم آند اولسون عصره
بو نیتلن گئدم تا شهر مصره
گرک حیران قویام بو عام و خاصى
او یئرده ئولدورم من عمروعاصى
.
برکة ابن عبداله
ایا گروه خوارج! اولون بو گون آگاه
آدیمدى هامّى بیلور برکة ‌بن عبداله
که منده داوطلبم تیغ تیزیمى گوتورم
اوزیمى شامه او وقت مقرّره یئتورم
او مسجد اُمَوی‌ده وجود معاویه‌نى
کثیف قانینه غلطان، ایلییَم علنى
.
شیخ دوّم
ایندى کیمدى تا گئدوب شیرخدانى ئولدوره
مسجد ایچره جانشینِ مصطفانی ئولدوره؟
کیمده جرأت وار دیار کوفیه سارى گئده
آللَّها خاطر، علینى یئر اوزوندن محو ائده؟
.
ابن ملجم
آدیمدور ابن ملجم من دغایم
شقی‌نون اوغلى اَشقى الاشقیایم
دیار کوفه‌ده قان ایلرم من
علی‌نى قانه غلطان ایلرم من
گرکدور ئولدورم من مرتضانى
قویام آغلار همیشه، شیعیانى
.
جلسه و مجمع شیوخ نهروان با عازم شدن ابن ملجم به سوی کوفه پایان می‌یابد.
.
ابن ملجم
کوفیه آز قالورى داخل اولام
هدف و مقصدیمه نایل اولام
گَتوروب ملّتى چون جانه على
پس گرکدور باتا القانه على
.
ابن ملجم
به به نه گوزل شهریدى بو کوفه دیارى
شُهرتده ازل شهریدى بو کوفه دیارى
به به نه گوزل منطقه‌دى باغلارى عالى
گلزار و چمن‌دى باشاباش چوخدا صفالى
بیر ائو گؤرونور گؤزلریمه چوخ متعالى
بیر “آى” دولانور اوردا که یوخ گؤیده مثالى
.
بلافاصله
ابن ملجم
گئدوم او ائوده بیر آز آللَّها عبادت ائدوم
صباح اولونجا او یئرده قُران قرائت ائدوم
.
قطام
گون باتان چاقى شتابان قاپونى کیمدى دووَن؟
گئت گؤر اى دازقلى وردان! قاپونى کیمدى دووَن؟
.
وردان
آدیوى ایله بیان من تانیوم
یوزیوى ائتمه نهان من تانیوم
نه سؤزون واردى منه ایله بیان
چک یوزوندن او نقابى بو زمان
.
ابن ملجم
آدیم ابن ملجم، اوزوم خسته‌یم
مسلمانم آللَّهه دلبسته‌یم
بو ائوده قویون استراحت ائدیم
اوروشلوقدى قرآن تلاوت ائدیم
.
وردان
آنّوندا موهور ردّى علامتدى بویور گَل
تسبیحون اوزون، سقّلون آفتدى بویور گَل
ائو صاحبى اُول بانوى زیبادى برادر
من نوکرى‌ ام او منه اُولى‌دى برادر
گئت اوندان اجازه اوزون آل زاده‌ی ملجم
منده سنیلن باهم اونون یانینه گلّم
.
ابن ملجم
السّلام اى بانوى عالى مقام!
گلمیشم بوردا سنه مهمان اولام
اى قطام آیا ندندى آغلوسان
آتش آهیله سینه داغلوسان؟
.
قطام
خوش گلوبسن ابن‌ملجم بو ائوه
چوخ زماندور که دولوب غم بو ائوه
نهروان جنگینده اى مرد پلید!
هم آتام هم قارداشیم اولموش شهید
اونلارى یاد ایلدوقجا آغلارام
یاسلیام من باشه قاره باغلارام
.
ابن ملجم
ایلوسن جارى یوزه گوزیاشیوى
ئولدوروبدور کیم آتا، قارداشیوى؟
.
قطام
بیله بولمه ابن ملجم، شاه عادل‌دور على
شاه ظالمدور که مظلوملاره قاتل‌دور على
ایلیوب تیم الرّبابه قومینى بیر بیر شهید
من او گوندن قالموشام بو ائوده تنها و وحید
.
ابن ملجم مشغول نماز می‌شود و در حین نماز به قطامه متوجه می‌شود و می‌گوید:
.
ابن ملجم
ایا قطامه بو یئرده سنه که دوشدى گؤزوم
نمازى ترک ائله‌دیم حُسنوه وریلدیم اوزوم
سنون جمالون آلوب دین و عقلیمى الدن
بو قدّ و قامتیوه من وریلموشام دیلدن
گوزلّر ایچره سنى بى مثال بیلّم من
منیله ایلمسون ازدواج، ئولّم من
.
قطام
ایندى که عاشق اولوبسان سن منه اى بد مزاج!
اوچ دنه شرطیله سنلن ایلرم من ازدواج
.
ابن ملجم
نه شرطون اولسا باش اوسته عیان ائت
اورکده ساخلاما بیر بیر بیان ائت
.
قطام
اوّلى اوچ مین دِرَم پول اى عزیز!
ایکّیمینجی بیر غلام و بیر کنیز
اوچّومنجى سهمیلى طوفانیدور
یعنى مهریه‌ م علی‌نون قانیدور
.
ابن ملجم
اى قطامه کیمدى اُول میر ولانى ئولدوره؟!
هئچ کیمین یوخ جرأتى شیرخدانى ئولدوره؟!
آند اولا هم جانیوه هم جانیمه اى خوش خرام
من على بن ابیطالب آدیندان قورخورام
.
قطام
قوتما اى ملعون نظردن سالمارام
من ایکى شرطیمى سندن آلمارام
تک بودور شرطیم اونى ئولدورگیلن
سن منه اوز عشقیوى بولدورگیلن
.
ابن ملجم
من زنازاده بو دهره گلموشم
بیل بو نیتله بو شهره گلموشم
آلموشام شمشیریمى مین درهمه
مین دِرَمده وئرموشم زهر غمه
یاخشى سودا ایلییم سودا گونى
شرطیوى اجرا ائدم احیا گونى
.
وردان
ایا ابن ملجم! رفیقم سنه
گوزیوى آچوب باخگیلان بیر منه
بو قطّامیه فخریلن نوکرم
سنه من بو ایشده کمک ایلرم
.
شبیب
منده بو ایش‌ده سنه یار اولارام
گرچه یاخچى بیلورم خوار اولارام
من عداوت سوونین چشمه‌سى ‌ام
او علینون قانینون تشنه‌سى‌ ام
.
ابن ملجم
ایکوزده وئرون دست بیعت منه
بهشت اهلى‌سوز یوخدى منّت منه
گئدون حقّ اوزى یاور اولسون سوزا
اوروشلوق قویون چاتسین اون دوقّوزا
.
امیرالمومنین علیه السلام در مسجد، بالای منبر قرار دارد و امام حسن و حسین علیهماالسلام در سمت راست و چپ منبر نشسته‌اند.
.
امام اوّل
ازلده حضرت پروردگاره حمد اولسون
خداى لم یزل و کردگاره حمد اولسون
اوروشلوق آیى ‌دى بو، ماهِ صوم و ماه صلات
دیون محمّد و آل محمّده صلوات
اوروش دوتون یادوزا آجلارى سالون یاران!
فقیریلر حالینى بیر خبر آلون یاران!
اوروش دوتان گئده ‌جاقدور بهشته عقباده
اوروش یین قَره اوزدور هر ایکى دنیاده
گر ایسته سوز تاپا سوز هر ایکى جهاندا نجات
دیون محمّد و آل محمّده صلوات
.
بلافاصله
امام اوّل
اوغول حسن! دور ایاقه دوشوبدى باشیمه شور
بیان قیل که بو آیدان نئچه گونى سووشور؟
.
امام دوّم
فدا اولوم سنه اى آللَّهین ولى ‌سى بابا!
بابام رسول امینون ازل وصى ‌سى بابا!
سؤالیوین باباجان! بو زمان جوابى بودور
بو آیین اى شه عالم! اون اوچ گونى سووشور
.
امام اوّل
اوغول حسین! دور ایاقه منه زمان آزالیر
بیان، ایله بو آیدان گوروم نقدرى قالیر؟
.
امام سوّم
سنه قربان اولوم اى شاه عالم!
جمالون گون، جبینون ماه عالم
اوروش آللَّهین امری‌دور توتولسون
قالور اون یدّى گون بو آى قوتولسون
.
حسن و حسین
نیه سارالدى،؛ جمالون بابا
بیزى آغلاتدى،؛ سؤالون بابا؟
غملى باخورسان،؛ مگر نولاجاق
سنه بیز قربان،؛ مگر نولاجاق؟!
.
امام اوّل
بیلورسوز اى جماعت! حقّه یارم
على آدیمدى شیر کردگارم
بیلورسوز کاتب قرآن منم من
رسولُ اللَّهه مثل جان منم من
بیلورسوز حامى دین مبینم
بیلورسوز کی امیرالمؤمنینم
بیلورسوز جانشین احمدم من
یگانه آفتاب سرمدم من
بیلورسوز کی شه مردان منم من
بیلورسوز مظهر یزدان منم من
بیلورسوز منقبت دریاسى‌ ام من
على‌ّ ام شیعه ‌لر مولاسى‌ ام من
.
بلافاصله
امام اوّل
اى شیعه‌ لر! بو بحریده طوفانه آز قالور
عمریم چاتا بو دهریده پایانه آز قالور
چکسین قلنجین آز قالورى اَشقى الاشقیا
آغ سقّلیم بویانه قیزیل قانه آز قالور
اوغلوم حسن حسینه هاموز حرمت ایلیون
اولسون یتیم، بو ایکى دُردانه آز قالور
.
امام دوّم
یا امیرالمؤمنین! جانلار فدا اولسون سنه
جان و مالیلن مسلمانلار فدا اولسون سنه
اى باباجان! دهریده وآللَّهى اللَّه شیرى‌سن
نه فقط شیرخداسن، آللَّهین شمشیرى‌سن
کیمده وار جرأت سنه سارى قلیج چکسون بابا!؟
کیمده وار قدرت یئر اوسته قانوى توکسون بابا!؟
.
امام اوّل
بو کوفه مسجدینه، باشیمین آخار قانى
ائدر او قان ولى تضمین، دین و قرآنى
بیلون که قاتلیمین آدى ابن ملجمدور
قیامتین گونى حتماً یئرى جهنّمدور
.
امام دوّم
قارداش حسین! سن آغلاما
آهیله سینه داغلاما
زینب ائشیتسه بو سوزى
آغلار گئجیله گوندوزى
.
امام سوّم
قارداش حسن! اى مجتبی!
سال قولاّریوى بوینوما
بیرلیکده بیز قوجاقلاشاق
بوردا دویونجا آغلاشاق
.
امام اوّل
اى کوفه‌نین جماعتى! بو گوزیاشا باخون
دقّتله صاق صولومدا ایکى قارداشا باخون
مندن صورا حسینیمه چوخ حرمت ایلیون
بیر گون گلر، او گونده هاموز دقّت ایلیون
پیغمبرین بالاسیدى واللَّهى بو حسین
منع ائتمیون فراتى دیین وقته سو حسین
.
بلافاصله
امام اوّل
یارب به حقِّ، ثارِ ثارُاللَّه
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
ائتمه هئچ کسى دوزیولدان گمراه
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
یاربّ به حقِّ طاها و زهرا
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
سربلند ایله هر ایکى دنیا
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
مریض‌لرینه یارب! شفا وئر
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
هر دردلرینه یارب! دوا وئر
جمع: آمینَ آمین، آمین یااللَّه
.
در اینجا برنامه مسجد به پایان می‌‌رسد. مردم به خانه‌های‌شان باز می‌گردند. و حضرات معصومین علیهم السلام هم به خانه‌ی خود می‌روند. پرده‌ی دیگر آغاز می‌شود. و ام کلثوم خانه‌ی خود را آماده کرده و در انتظار پدر است.
.
امّ کلثوم
شکر اولسون آللَّها منه مهمان گلور بابام
جانیم بابام گلن یولا قربان، گلور بابام
احیانین اوّل آخشامى افطاره آز قالور
بولمم ندندى حالى پریشان گلوربابام
.
بلافاصله
امّ کلثوم
سلام اولا سنه اى شاه انس و جان بابا!
آنام کیمى منه دنیاده مهربان بابا!
دوباره کلبه‌ی کلثومی ایلَدون گولشن
گولینه باش چکر البته باغبان بابا!
.
امام اوّل
قوناقوَم بو گئجه اى قیزیم! علیک سلام
یواش یواش آزالیر قورتولا بو ماه صیام
آتا وظیفه‌سی‌دور باش چکه بالالارینا
گوزل بالا! سحر آللَّهیمه قوناق اولارام
.
در اینجا امیرالمومنین علیه السلام نماز مغرب و عشا را می‌خوانَد. و حضرت ام کلثوم در این فرصت می‌گوید:
.
امّ کلثوم
یارب! ائویم غریبه چراغاندى بو گئجه
عشق عندلیب‌لرینه گولوستاندى بو گئجه
هر بیر گئجه اولوردى بیر اولادینه قوناق
نوبت چاتوب بابام منه مهماندى بو گئجه
.
بلافاصله
امّ کلثوم
من فدا اولاّم بابا! گوزیاشیوه
بو گئجه یاتمام دولانّام باشیوه
قوى قدم رنجه بو دم افطار ائله
سُفره ‌مى غرقِ یمِ انوار ائله
.
امام اوّل
بو سفره‌ ده گورورم ایکى جور غذانى قیزیم!
فراموش ایلمه مسکین و بینوانى قیزیم!
مگر گوروبسن آتان ایکى جور طعامى ییه
مگر گوروبسن على پُربها لباسى گیه؟!
.
امّ کلثوم
کاملاً فرمایشون دؤزدی بابا!
سفره ‌ده بیر سوتدى بیر دوزدى بابا!
.
امام اوّل
یتیمیلر آتاسى مرتضایم اى کلثوم!
فقیرلر آقاسى پیشوایم اى کلثوم!
دوزیلا من آچارام افطارى بو جامى گوتور
قاباقجا بو سوتى بیر عدّه بینوایه یئتور
.
امّ کلثوم
سنون کیمى بابا! بیر مهربان هایاندا اولار؟
همیشه یاده فقیرى سالان، هایاندا اولار؟
.
.
در اینجا امیرالمومنین علیه السلام بلند میشود و می‌گوید:
.
امام اوّل
واردور یئرى هر دمده چکم دیلدن آه
لا حول و لا قوّة الاّ باللَّه
.
و سپس به مناجات و راز و نیاز مشغول می‌شود.
.
امّ کلثوم
بابا! نیه بو گئجه بیر دقیقه یاتمورسان؟!
باشوندان عشق وصال نگارى آتمورسان
کئچوبدى یارى گئجه آز قالور اذانه بابا!
دونوبدى رنگ رُخون رنگ زعفرانه بابا!
.
امام اوّل
وقت اولوبدور امّ کلثوم! مسجده سارى گئدم
تا یاتانلارى نماز صبحه من بیدار ائدم
داى یولومى گوزلمه چون که گلنمَم بیرده من
ذوالفقارى جان کیمین کرب ‌وبلایه ساخلا سن
.
زبانحال مرغابى‌ها
اى آللَّها یگانه ولى! گئتمه مسجده
وى شیر حىّ لم یزلى! گئتمه مسجده
گئتسون سنى شهید ائلییر اشقى الاشقیا
ائوده نمازیوى قیل على! گئتمه مسجده
.
امام اوّل
اى بهشت قوشلارى! سیز آغلامیون
آتش آهیله دیل داغلامیون
دیوسوز گئتمه، ولى گئتمه‌ لى ‌ام
ردّ اولون سیز یولومى باغلامیون
.
زبانحال حلقه در
محکم‌دى یاعلى! ئولومه همّتون سنون
چوخ چوخ چتیندى ماخَلَقه فرقتون سنون
گئتمه بو دفعه مسجده ائوده نماز قیل
دیل‌سیزلرى گتوردى دیله محنتون سنون
.
در اینجا امیرالمومنین علیه السلام اذان می‌گوید و صدای جبرئیل از سوی آسمان طنین انداز می‌شود.
.
جبرئیل
سلام اولا سنه اى شاه عالم امکان!
اذان سسیوه اولا جان جبرئیل قربان
اذان دئمه اوجادان ائتمه عالمى دل‌خون
اویانماسین یوخودان ابن ملجم ملعون
.
امام اوّل
اوزو قویلى یاتما ظالم، دور ایاقه گل نمازه
بیلورم عدو اولوبسان، او خداى بى نیازه
بیلورم نه گیزله‌ دوبسن بو عبانین آتدا شیطان!
یئتشوبدى وقت مُوعِد، چاتاسان مرامه الان
.
در اینجا امیرالمومنین علیه السلام و جماعت به نماز جماعت صبح مشغول می‌شوند. ابن ملجم هم در سجده دوم بر یر مبارک آن حضرت ضربه‌ی شمشیر خود را می‌زند.
.
جبرئیل
یئتیشدى آفت جان باغبانه واویلا
که اسدى باد ستم گولستانه واویلا
حسن حسینه دیون مسجده یئتورسون اوزون
گلوبدى یئر گووین اهلى فغانه واویلا
یخیلدى دین مبینین ستونى مسجدده
اوجالدى ناله سسى آسمانه واویلا
بو ماجرادن ائدون باخبر اباالفضلى
دیون که شیرخدا باتدى قانه واویلا
.
حسن، حسین و عباس
سنه خنجر وردى کیم؟ آى بابا! جان بابا!
ایلَدى بیزى یتیم، آى بابا! جان بابا!
.
امام اوّل
اوغول حسن! باغلا منیم، باشیمى آغلاما
صبره دعوت ایله بنى، هاشیمى آغلاما
.
امام دوّم
یانّام بابا! بو غصّه‌ لى مطلبه مطلبه
آغلیارام حُسینیلن زینبه زینبه
.
امام اوّل
قلبیوى حسین داغلاما آى بالا! جان بالا!
صبر ایله سنده آغلاما آى بالا! جان بالا!
.
امام سوّم
مظلوم بابا! دردیم چوخدى یتیمم یتیمم
قوى آغلیوم آنام یوخدى یتیمم یتیمم
ابوالفضل دولدوروب گوزین آى بابا! جان بابا!
غیرتدن ئولدورور اوزین آى بابا! جان بابا!
.
امام اوّل
حسن حسین کیمى سنده ادبلى سن عبّاس
الیوى خنجره آتما غضبلى سن عبّاس
.
حضرت عباس
بابا اجازه بویورسون بو تیغیمىچکرم
تمام دشمنوین قاننى یئره توکرم
منه بویور سنى بو حالته سالان کیمدى؟
بالالاریوى بو گونده یتیم قویان کیمدى؟
.
امام اوّل
منیم غضبلى بالام بو محنده صبر ایله
حسن حسین کیمى عبّاس سنده صبر ایله
.
عبّاس
نئجه گوروم دایانوم قان ایچینده ایندى سنى
نئجه گوروم الى قوینوندا قارداشیم حسنى
چیخوبدى شیعه ‌لرین عرشه شور و شینى بابا!
نئجه گوروم گوزى یاشلى آخى حسینى بابا!
سنى بو حالیله گورسه اگر باجیم زینب
باخانمارام یوزینه من ایا امیر عرب!
.
امام اوّل
صبر ایله اوغول غم و بلایه
گلمه بئله نى کیمین نوایه
زینبله حسینه خاطر عبّاس
شمشیریوى ساخلا کربلایه
اى قارداشینون گوزل وزیرى!
ساخلا نظرونده سن «بشیر»ی
.
#حیدریه_شهادت #تعزیه #شبیه_خوانی
#گیوبدى_شیعه_لر_الله_قرا_اروشلوقدا
#ترکی
.
#زبدةالاشعار
.
: @nohe_torki